بیمه بیکاری چیست؟ شرایط، مراحل، قوانین و جدول بیمه بیکاری

بیکاری یکی از پدیده های جدی در جوامع مدرن است که بر روی زندگی اجتماعی و خانوادگی فرد بیکار تاثیرات مخربی دارد. در این وضعیت یکی از وظایف مهم دولت ایجاد رفاه اجتماعی برای افراد بیکار و خانواده آنها است. بنابراین بیمه بیکاری نقش پر رنگی به عنوان یک بیمه اجتماعی در این امر دارد.

در شرایط رکود اقتصادی بیمه بیکاری با کاهش فشار تامین هزینه های معیشتی، سعی در به حداقل رساندن مشکلات افراد بیکار تا زمان مشغول شدن در کار جدید را دارد. شرکت های مختلف برای صزفه جویی در زمان خود از نرم افزار حسابداری استفاده می‌کنند.

در این مقاله به توضیح بیشتر درباره بیمه بیکاری خواهیم پرداخت. همچنین به مزایا و مشکلات دریافت آن و مدارک لازم برای تشکیل پرونده اشاره خواهیم کرد.

در ادامه نیز توضیحاتی درباره مراحل دریافت بیمه زمان بیکاری ارائه خواهیم کرد و درباره نحوه حضور و غیاب آن خواهیم آموخت. با ما همراه باشید تا از چند و چون بیمه بیکاری شما را آگاه سازیم.

بیمه ی بیکاری چیست

بیمه بیکاری (Unemployment Insurance) بیمه ای است که بر اساس آن افراد بیکار واجد شرایط برای مدت زمان معین، مزایای نقدی دریافت می کنند.

حقوق بیکاری عموماً به کارگرانی تعلق می گیرد که شغل خود را بدون هیچ تقصیری از دست داده اند و به عنوان بیکار ثبت نام یا شرایط خود را به سازمان تامین اجتماعی اعلام کرده اند. حسابداران با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد، حقوق کارگران را محاسبه کرده و در سیستم ذخیره می‌کنند. این اطلاعات به صورت دوره ای به سازمان تامین اجتماعی ارسال می‌شود و برای خدمات از آن ها استفاده می‌شود.

به عنوان مثال کارگری که اخراج شده باشد واجد شرایط دریافت مقرری بیکاری است. بیمه خسارت بیکاری کارگران کمک می کند تا زمانی که مشغول به کار دیگری نشده اند برای مدت محدود، با دریافت مستمری بیکاری هزینه های مالی خود را تامین کنند.

این بیمه، بیمه ای است که افراد می توانند در صورت از بین رفتن شغل خود و سایر معیارهای واجد شرایط، مزایایی دریافت کنند.

به چه کسی بیکار گفته می شود؟

بنا بر تعریف ویکی پدیا، بیکار به فردی در اقتصاد گفته می شود که در سن کار یعنی 15 تا 65 سالگی و جویای کار است و نتوانسته شغل و منبع درآمدی داشته باشد. افراد مسن و کودکان که توانایی انجام کار ندارند، جزء آمار افراد بیکار نیستند.

حتی دانشجویان و زنان خانه دار نیز اگر تمایلی به کار نداشته باشند، بیکار محسوب نمی شوند. به طور خلاصه می توان گفت: بیکار به کسی گفته می شود که توانایی و خصوصیات کار کردن را دارد ولی فرصت مناسب برای کار پیدا نمی کند.

برای اینکه یک فرد در دسته افراد بیکار قرار گیرد شرط هایی وجود دارد. مثلا فرد توانایی انجام کار را داشته باشد و به دنبال یافتن کار نیز باشد ولی هیچ کاری پیدا نکرده باشد. از یک بعد دیگر بیکاری انواع مختلفی دارد که فرد بیکار ممکن است در یکی از این موارد قرار بگیرد.

 مهمترین انواع بیکاری به شرح زیر است:

• بیکاری اصطکاکی: مدت زمان بیکاری بین تغییر شغل
• بیکاری ادواری: در زمان رکود اقتصادی این بیکاری رخ می دهد
• بیکاری فصلی: عدم تقاضا برای کار در فصل مشخص
• بیکاری ساختاری: به علت ساختارهای اقتصادی بیکاری ایجاد می شود
• بیکاری پنهان: اشتغال با منبع درآمد مشخص ولی بدون تاثیر مثبت در اقتصاد

عوامل بیکاری چیست؟

بیکاری به دلایل مختلفی ایجاد می شود که هم کارفرما و هم کارگر در ایجاد آن نقش دارند. بحران مالی و رکود جهانی جزء عوامل بیکاری از طرف کارفرما محسوب می شود. از طرف دیگر عواملی مانند بیکاری اصطکاکی نقش بزرگی در بیکاری از طرف کارگر است.

عوامل موثر در بیکاری چه از طرف کارفرما باشد و چه از طرف کارگر، در هر حال در اقتصاد تاثیر مهمی دارد. بیکاری یک مسئله جدی اقتصادی و اجتماعی است که در همه چیز تأثیر شگرفی می گذارد، اما غالباً مورد غفلت واقع می شود. برای تعیین دلایل آن و چگونگی بهتر رسیدگی به آن، باید یک سیستم قوی در ارزیابی بیکاری ایجاد شود. در ادامه چند عامل مهم در بیکاری معرفی می شود. عواملی مانند:

• عدم هماهنگی و ارتباط مراکز آموزشی با الزامات بازار کار
• ناپسند بودن برخی از کارها مانند فروشندگی
• مشکلات ساختاری اقتصاد کشور
• تبعیض جنسیتی و قومی در برخی مکان ها
• افزایش مهاجرت از روستا و شهر

نکته مهم: بیکاری یکی از شاخص های وضعیت اقتصاد است.

به چه کسانی بیمه بیکاری تعلق می گیرد؟

بسیاری از کارگران بیکار واجد شرایط دریافت مزایای جبران بیکاری نیستند. به عنوان مثال کارگرانی که با تصمیم شخصی خودشان شغل را ترک کرده اند یا افرادی که اخیراً از دانشگاه فارغ التحصیل شده و به دنبال کار هستند. افرادی که خود اشتغالی دارند و صاحب یک کسب و کار خانوادگی و کوچک هستند و یا افرادی که خود را به صورت مستقل بیمه کرده اند نیز نمی توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند. برای بررسی این موضوع می‌توان با استفاده از نرم افزار حسابداری ابری، تمام اطلاعات کارمندان و شکرت را ثبت کرد و در زمان نیاز استفاده کرد.

بیمه بیکاری به اشخاصی که ترک کار کرده اند تعلق می گیرد

به طور خلاصه مقرری بیکاری به افرادی که دارای شرایط زیر هستند تعلق می گیرد:

• تبعه کشورهای خارجی نباشند
• حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند
• مشمول قانون تامین اجتماعی و قانون کار باشند
• داشتن حداقل 1 سال سابقه پرداخت بیمه در صورت پایان قرارداد و بیکار شدن
• شخص به صورت غیر ارادی اخراج شده باشند
• پس از اعلام عدم نیاز یا اخراج توسط کارفرما، حداکثر تا 30 روز بعد به اداره کار گزارش شود
• بازنشسته، از کار افتاده کلی و مستمری بگیر نباشند

مزایای دریافت بیمه بیکاری چیست؟

سازمان تامین اجتماعی با در نظر گرفتن قانون بیکاری در رکود اقتصادی، شرایطی را برای دریافت کنندگان بیمه بیکاری فراهم می کند تا توانایی مدیریت هزینه های خود را تا حدودی افزایش دهند و بتوانند پاسخگو نیازهای اولیه خود مانند مواد غذایی، لباس و غیره باشند.

از دیگر مزایای دریافت مقرری بیکاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هر 2 ماه یک بار، کارگر بیکار مقرری ماهانه خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت می کند.
• شرکت در کلاس های کارآموزی و آموزشی سازمان تامین اجتماعی برای کسب مهارت و معرفی به کار
• ایام استفاده از بیمه‎ هنگام بیکاری جزء سوابق خدمتی حساب می شود و به آن از کارافتادگی و بازنشستگی تعلق می گیرد.
• تمدید دفترچه بیمه تامین اجتماعی هر ماه انجام می شود.
• مقرری دوره بیکاری از پرداخت مالیات معاف است.
• در صورت جذب نیروی کار، فرد در الویت معرفی برای اشتغال به کار جدید است.
• ایام استفاده از مقرری دوره بیکاری، به عنوان سابقه سنوات بیمه محسوب می شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سنوات حتما مقاله نحوه محاسبه سنوات سال 1400 را مطالعه کنید.

مضرات استفاده از بیمه بیکاری

افرادی که از مستمری بیکاری استفاده می کنند یکی از سوالاتی که از مشاوران بیمه می پرسند این است که آیا این بیمه در شرایط دریافت حقوق بازنشستگی تاثیر دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: دریافت حقوق بیکاری هیچ ضرری در میزان دریافتی شما در زمان بازنشستگی ندارد. بلکه دریافت حق بیکاری باعث افزایش سابقه کاری در زمان اقدام به حقوق بازنشستگی می شود.

اما شاید تنها ضرر دریافت مقرری بیکاری برای شخصی که می خواهد بازنشسته بشود این است که بهتر است 2 سال مانده به زمان بازنشستگی از بیمه بیکاری استفاده نشود. چرا که معیار سنجش مبلغ حقوق بازنشستگی بر اساس دریافتی فرد در دو سال آخر اشتغال خود است.

بیمه بیکاری چند ماه است؟

بر اساس میزان سابقه پرداخت حق بیمه و اینکه فرد مجرد یا متاهل باشد، مدت بیمه‎بیکاری می تواند متغیر باشد. مدت دریافت بیمه برای بیمه شدگان مجرد حداکثر 36 ماه و برای بیمه شدگان متاهل حداکثر 50 ماه خواهد بود.

با توجه به این موارد، تبصره ای نیز برای افرادی است که در زمان بیکاری 55 سال سن و سابقه 10 ساله پرداخت حق بیمه دارند. این افراد می توانند در صورت عدم اشتغال، از مقرری بیکاری تا رسیدن به سن بازنشستگی استفاده کنند.

نحوه محاسبه مبلغ بیمه بیکاری

اگر تا این قسمت مقاله متوجه شدید که واجد شرایط دریافت مقرری بیکاری هستید، پس حتما به دنبال نحوه محاسبه مبلغ حقوق بیکاری خود خواهید بود. از مهمترین عوامل تعیین مبلغ مستمری بیکاری، میزان حقوق و مزدی است که در 3 ماه اخر قبل از بیکاری خود دریافت می کردید. این موارد با توجه به لیست بیمه تامین اجتماعی که بوسیله شرکت شما برای سازمان تامین اجتماعی ارسال می‌شود در دسترس است.

میزان حقوق و مزد 3 ماه آخر قبل بیکاری، مهمترین عامل تعیین مبلغ بیمه بیکاری است

همچنین مجرد یا متاهل بودن شما نیز در محاسبات مقرری بیکاری تاثیر گذار است. محاسبه حقوق بیکاری باید به نحوی باشد که از حداقل حقوق تعیین شده وزارت کار در سال 98 کمتر نباشد.

در ادامه با توضیح فرمول مقرری بیکاری بر اساس جدول بیمه بیکاری، به راحتی می توانید با توجه به شرایط مبلغ حقوق بیکاری خود را محاسبه کنید.

فرمول بیمه بیکاری

بیمه بیکاری نیز همانند اضافه کاری که فرمول محاسبه اضافه کاری دارد، برای محاسبه فرمول خاص خود را دارد. محاسبه مقرری بیکاری بر اساس میانگین 90 روز آخر اشتغال به کار و دریافتی حقوق انجام می شود. بنابراین مقرری روزانه بیکاری 55 درصد متوسط 90 روز آخرین واریز بیمه خواهد بود.

در صورتی که فرد متاهل باشد به ازای هر تعداد از افراد تحت تکفل (حداکثر 4 نفر) به میزان 10% به حداقل دستمزد شخص اضافه می شود.

مقرری روزانه بیمه شده مجرد= جمع کل دریافتی بیمه شده ( 90 روز قبل از شروع بیکاری) / تعداد روزهای کار

مقرری روزانه بیمه شده متاهل= (متوسط دستمزد روزانه * 0.55 * 30)+(حداقل دستمزد * 0.1 * تعداد عائله)

محاسبه آنلاین حقوق بیمه بیکاری

برای محاسبه آنلاین حقوق بیکاری نیاز به ثبت اطلاعات زیر در پلتفرم های محاسبه آنلاین دارید:

• تعداد ماه های پرداخت حق بیمه
• میانگین حقوق دریافتی در 3 ماه قبل از بیکاری
• وضعیت تاهل
• تعداد افراد تحت تکفل
• بر اساس قانون کار سال

جدول محاسبه بیمه بیکاری

در جدول حقوق بیکاری زیر به طور دقیق، به مدت پرداخت مقرری بیکاری اشاره شده است:

مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟

همان طور که پیش تر به نحوه محاسبه مستمری بیکاری اشاره شد متوجه شدید که مبنای مبلغ حقوق بیکاری، 55% متوسط مزد یا حقوق شخص در 3 ماه اخیر قبل از بیکار شدن است و همچنین به متاهل یا مجرد بودن فرد بستگی دارد. توجه داشته باشید این که کار شما جزو مشاغل سخت و زیان آور هست یا نه در این مقوله قرار نمی‌گیرد.

بنابراین حداقل مبلغ مقرری بیکاری برای افراد مجرد و متاهل به شرح زیر است:

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل در سال 1400

از 6 تا 24 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 12 ماه

از 25 تا 120 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 18 ماه

از 121 تا 180 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 26 ماه

از 181 تا 240 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 36 ماه

از 241 ماه به بالا: 27,554,980 ریال به مدت 50 ماه

نکته مهم: تعداد افراد تحت تکفل 1 نفر محاسبه شده است.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد مجرد در سال 1400

از 6 تا 24 ماه سابقه پرداخت حق بیمه:  27,554,980 ریال به مدت 6

از 25 تا 120 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 12 ماه

از 121 تا 180 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 18 ماه

از 181 تا 240 ماه سابقه پرداخت حق بیمه: 27,554,980 ریال به مدت 26 ماه

از 241 ماه به بالا: 27,554,980 ریال به مدت 36 ماه

شرایط گرفتن بیمه بیکاری چیست؟

مهمترین شرط دریافت بیمه زمان بیکاری این است که شخص خودش اقدام به ترک کار نکرده باشد، بلکه دلیل بیکار شدن او باید تعدیل نیرو و یا بنا بر تشخیص کارفرما باشد.

مهمترین شرط دریافت بیمه بیکاری، تعدیل نیرو است.

شخص متقاضی دریافت بیمه بیکاری باید حداکثر تا 30 روز بعد از بیکار شدن به سازمان تامین اجتماعی مراجعه و اقدامات لازم را انجام دهد.

یکی دیگر از شروط لازم برای دریافت حق بیمه هنگام بیکاری این است که شخص حداقل 6 ماه حق بیمه پرداخت کرده باشد. متقاضی نباید مستمری بگیر یا بازنشسته باشد.

شرایط بیمه بیکاری برای بار اول

در قانون بیمه بیکاری حرفی از تعداد دفعات دریافت آن نزده شده است. بلکه طول مدت مشخص شده برای افراد متاهل و مجرد و میزان پرداختی سابقه بیمه ملاک تعداد دفعاتی است که شخص می تواند از بیمه در زمان بیکاری استفاده کند. بنابراین اگر شخص شرایط لازم را که در بالا توضیح دادیم را داشته باشد می تواند مقرری بیمه بیکاری را دریافت کند.

شرایط دریافت بیمه بیکاری برای بار دوم

جمع سوابق پرداخت بیمه ممکن است از چند کارگاه با فاصله یا متوالی پرداخت شده باشد. با توجه به جدول بیمه بیکاری مدتی که برای بار اول بیمه بیکاری دریافت شده از کل مدت مقرری کسر می شود و متقاضی بیمه بیکاری می تواند مدت باقیمانده دریافت بیمه بیکاری بهره مند شود.

شرایط استفاده مجدد از بیمه بیکاری

برای استفاده مجدد از بیمه بیکاری فرض کنید کارگری متاهل به مدت 36 ماه سابقه کار در یک کارگاه رنگرزی دارد. پس از اخراج طبق جدول بیمه بیکاری می تواند 18 ماه بیمه دریافت کند. بعد از 1 سال کارگر در جای دیگر مشغول به کار می شود، بیمه او قطع می شود و به صورت عادی برای کارگر از محل کار جدید بیمه پرداخت می شود.

اما کارگر بعد از 120 ماه ( 10 سال) کار مجدد بیکار می شود. حالا سابقه کلی واریز بیمه این شخص 156 ماه شده است.طبق جدول بیمه بیکاری این شخص مستحق دریافت بیمه بیکاری به مدت 26 ماه است.

اما با توجه به اینکه برای بار اول 12 ماه بیمه بیکاری دریافت کرده است، بنابراین این کارگر می تواند برای استفاده مجدد 14 ماه ( 14=12-26) بیمه بیکاری دریافت نماید.

شرایط استفاده از بیمه بیکاری بعد از مرخصی زایمان

طبق قانون مصوب، مدت زمان مرخصی زایمان بین 6 تا 9 ماه در شرکت های دولتی و خصوصی متغیر است. زنان باردار شاغل می توانند با موافقت کارفرما در ماه آخر بارداری خود تقاضای مرخصی زایمان کنند. مدت زمان مرخصی زایمان جزء سوابق کاری محسوب می شود و شخص می تواند غرامت دستمزد ایام بارداری خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت کند. همچنین به فرد عیدی و پاداش نیز تعلق می گیرد.

فرد بعد از مدت مرخصی زایمان می تواند به شغل سابق خود برگردد. اگر بعد از استفاده از مرخصی زایمان، زنان کارمند به محل کار خود بازگردند و کارفرما اعلام عدم نیاز به نیروی کار کند و یا قرارداد کاری به پایان رسیده باشد، شخص می تواند با طرح دعوی در مراجع ذیربط موضوع را پیگیری کند.

اگر رای مبنی بر اخراج غیر ارادی شخص باشد او می تواند با ارائه مدارک و با توجه به شرایط لازم در قانون بیمه بیکاری، اقدام به دریافت مزایای بیمه بیکاری کند. پیشنهاد ما به شما این است که حتما جدیدترین قوانین و شرایط ثبت و دریافت مرخصی زایمان را در مقاله قانون جدید مرخصی زایمان مطالعه کنید.

مراحل دریافت بیمه بیکاری

• تهیه مدارک مورد نیاز جهت دریافت حقوق بیکاری
• مراجعه به اداره کار در اولین فرصت بعد از اخراج
• دریافت فرم درخواست بیمه بیکاری و پر کردن اطلاعات لازم
• تنظیم دادخواست برای دریافت بیمه بیکاری
• بردن فرم دادخواست به اداره کار و انجام یک سری مراحل اداری و دبیرخانه ای
• دریافت نامه بیکاری از اداره کار برای مراجعه به اداره تامین اجتماعی
• مراجعه به سازمان تامین اجتماعی و دریافت امضاء های لازم
• دریافت جوابیه تامین اجتماعی که چند روز ممکن است طول بکشد
• تحویل جوابیه سازمان تامین اجتماعی به شما و مراجعه به اداره کار برای اطلاع از تاریخ دادگاه سه نفره ( شما، نماینده محل کار شما و بازرس اداره کار)
• دریافت نامه ای از رئیس جلسه در صورت ادعای مبالغ سنوات، حق بیمه و غیره و مراجعه به دادگستری برای تنظیم شکایت حقوقی
• ارسال جوابیه دادگستری به سازمان تامین اجتماعی و اداره کار که حداکثر 10 روز طول می کشد
• افتتاح حساب در بانک رفاه برای دریافت بیمه هنگام بیکاری
• تکمیل برگه ای که از اداره کار دریافت کردید توسط بانک که باید به اداره کار تحویل دهید
• بعد از ثبت یک سری امضاء توسط کارکنان و مسئولین اداره کار و سپس در سازمان تامین اجتماعی شما می توانید بیمه بیکاری دریافت کنید.

مراحل تشکیل پرونده بیمه بیکاری

شخص متقاضی دریافت بیمه بیکاری همان طور که در بالا اشاره شد حداکثر تا 1 ماه از زمان بیکاری فرصت دارد تا برای دریافت آن شکایتی را تنظیم و مدارک لازم را برای مراجعه به اداره کار و تشکیل پرونده آماده کند. از مرحله اولیه تشکیل پرونده تا دریافت بیمه معمولاً 2 الی 4 ماه طول می کشد.

محل مراجعه برای بیمه بیکاری

با توجه به موضوع ماده بند ب قانون بیکاری نخستین محلی که باید جهت ارائه درخواست مقرری بیکاری در مهلت 30 روزه از تاریخ اخراج به آن مراجعه کرد، اداره کار و تشکیل پرونده است و سازمان تامین اجتماعی دومین جایی است که برای ادامه مراحل دریافت بیمه در زمان بیکاری باید به آن مراجعه کرد. البته مراجعه به بانک رفاه برای افتتاح حساب از دیگر جاهایی است که باید به آن مراجعه کرد.

مدارک لازم جهت گرفتن بیمه بیکاری

1. اصل و کپی مدرک فنی یا مدرک تحصیلی
2. عکس 4*3 جدید (4 قطعه)
3. اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
4. مدارک مربوط به اطلاعات بانکی (شماره کارت، شماره حساب و …)
5. اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
6. ارائه نامه مبنی بر قطع همکاری با شخص
7. کپی صفحه اول دفترچه بیمه تامین اجتماعی
8. اصل و کپی کارت پایان خدمت (برای آقایان)
9. اصل و کپی گواهی کار از شرکت

زمان مراجعه به بیمه برای دریافت بیمه بیکاری

بهترین زمان مراجعه به اداره کار برای دریافت مقرری بیکاری حداکثر 30 روز بعد از اخراج و ترک کار است. اما طبق یک سری تبصره مراجعه متقاضی بعد از 30 روز و با عذر موجه و تایید هیئت حل اختلاف اداره کار تا حداکثر 3 ماه بعد از تاریخ بیکاری امکان پذیر است.

حضور و غیاب بیمه بیکاری

کسانی که مقرری بیکاری دریافت می کنند طبق ضوابط اجرایی خسارت بیکاری باید در فواصل زمانی معین با مراجعه به اداره کار و ثبت کار حضور و غیاب اعلام حضور کنند.

حداقل بازه زمانی برای حضور و غیاب مقرری بگیران بیکاری حداقل یک هفته است، اما معمولاً دوره های زمانی  یک ماهه برای حضور و غیاب بیمه بیکاری تنظیم می شود. بهترین زمان برای جلوگیری از غیبت، 45 دقیقه قبل و بعد از زمان حضور و غیاب در واحد مریوطه است.

مقرری بگیر بیمه بیکاری در زمان معین باید در ادراه کار حضور و غیاب ثبت کند.

در ادامه با برخی از مواردی که غیبت موجه است و نیاز به حضور فرد در اداره کار برای اعلام بیکاری نیست آشنا خواهیم شد. این دسته از افراد معاف از حضور و غیاب در اداره کار هستند:

• بیماری: افرادی که به صورت طولانی با بیماری دست و پنجه نرم می کنند یا بیماری صعب العلاجی دارند می توانند با ارائه مستندات پزشکی به کارشناس اداره کار، معاف از حضور و غیاب شوند.
• کهولت سن: مقرری بگیران بیکاری که سن آنها بیشتر از 60 سال است، نیاز به حضور و غیاب ندارند.
• طی دوره های آموزشی و کار آزمایشی: افرادی که به تشخیص اداره کار و تعاون به سازمان فنی و حرفه ای یا نهضت سوادآموزی معرفی می شوند، معاف از حضور و غیاب  بیمه بیکاری هستند. همچنین یک سری از مقرری بگیران بیکاری نیز در کاری به صورت آزمایشی مشغول به کار می شوند که آنها نیز از حضور و غیاب معاف هستند.
• زندانی یا بازداشت شدن: بر اساس این بند افرادی که بر اساس حکم قضایی یا امنیتی زندانی یا بازداشت می شوند و افرادی را تحت تکفل داشته باشند، از حضور در اداره کار برای حضور و غیاب معاف هستند و خانواده و افراد تحت تکفل می توانند از مقرری بیکاری استفاده کنند.

نکته مهم: اگر شخص بازداشت شده مجرد باشد، عدم حضور و غیاب او غیر موجه تلقی می شود.

• خدمت سربازی: فردی که به خدمت سربازی اعزام می شود شرایط حضور و غیاب او همانند کسی است که بازداشت یا زندانی شده است و متاهل یا مجرد بودن او در موجه یا غیر موجه بودن حضور و غیاب شخص تاثیر دارد. افرادی که عائله تحت تکفل داشته باشند باید قبل از اعزام به سربازی مدارک مربوطه را به اداره کار تحویل دهند.
• فوت اقوام: مقرری بگیر بیکاری تا 7 روز مهلت دارد در صورت فوت اعضای اصلی خانواده (پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر، فرزند) با کپی گواهی فوت به اداره کار مراجعه کند تا بررسی های لازم انجام شود.
• ازدواج: تنها یک بار در طول دوره استفاده از خسارت ایام بیکاری شخص می تواند به علت ازدواج در حضور و غیاب خسارت ایام بیکاری شرکت نکند.
• بازداشت موقت: اگر مقرری بگیر به صورت موقت بازداشت شود، بعد از آزادی با ارائه مدارک قضائی از کلانتری یا دادگاه باید به اداره کار مراجعه نماید.
• سفر سیاحتی و زیارتی: در طول دوران دریافت بیمه بیکاری، شخص تنها 2 بار می تواند به سفر سیاحتی و زیارتی برود. اما سفر زیارتی او نباید بیشتر از 30 روز و سفر سیاحتی بیشتر از 15 روز طول بکشد. شخص می تواند با ارائه بلیط اتوبوس، قطار، هواپیما و … سفر خود به اداره کار غیبت خود را موجه کند.
• حوادث غیر مترقبه: چنان چه مقرری بگیر بیکاری گرفتار سیل، زلزله، طوفان، بارش برف و … شود، در اولین روز کاری باید به اداره کار برای تعیین تکلیف مراجعه کند.

تاخیر در حضور و غیاب بیمه بیکاری

در بالا به برخی از نکات و دستورالعمل های حضور و غیاب مقرری بیکاری اشاره شد. اگر به دلایلی همچون بیماری، ازدواج، بازداشت موقت، کهولت سن و غیره که در بالا توضیح داده شد امکان حضور در اداره کار وجود نداشت، باید با توجه به هر مورد اقدامات لازم جهت موجه شدن غیبت را انجام دهید. در غیر این صورت اگر بیش از 3 بار غیبت غیر موجه داشته باشید، متاسفانه امکان دارد مقرری بیکاری شما قطع شود.

قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی و بررسی تغیرات آن در سال ۹۹

در صورت بیکار شدن از کار، اداره کار و امور اجتماعی، یک سری قوانین و تبصره ها را برای برخورداری اشخاص از امکانات در آئین نامه اجرایی قانون بیکاری لحاظ کرده است. این قوانین مشتمل بر 14 ماده و 21 تبصره است که در شهریور سال 69 به تصویب مجلس شورای اسلامی و در مهر ماه همان سال به تایید شورای نگهبان رسیده است. در ادامه به توضیح ماده 6 و 7 قانون بیکاری می پردازیم:

ماده 6 قانون بیمه بیکاری

در صورت احراز شرایط زیر بیمه شده بیکار می تواند مقرری بیکاری دریافت کند:

الف- حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه

ب-  بیمه شده حداکثر تا 30 روز از تاریخ بیکار شدن خود مکلف است به واحد کار و امور اجتماعی بیکاری خود را اعلام کند. با تشخیص هیئت حل اختلاف مراجعه بعد از 30 روز و تا حداکثر سه ماه با عذر موجه قابل قبول است.

ج- بیمه شده بیکار وظیفه دارد در دوره های آموزشی، کارآموزی و سوادآموزی معرفی شده اداره کار مراجعه کند و گواهی لازم را هر دو ماه یک بار به شعب بیمه تامین اجتماعی ارائه کند.

تبصره 1: اگر بیمه شده در طول زمان دریافت مقرری بیکاری مشغول به کار شود و حقوق دریافتی او کمتر از حقوق بیکاری او باشد، از حساب صندوق بیمه بیکاری ما به التفاوت پرداخت خواهد شد.

تبصره 2: مدت دریافت خسارت بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه شخص محسوب خواهد شد.

ماده 7 قانون بیمه بیکاری

مدت پرداخت و میزان مقرری بیکاری بر اساس جدولی که در بالا نیز به آن اشاره شد به شرح زیر است:

الف- جمع مدت پرداخت مقرری و مزایای بیکاری برای افراد مجرد حداکثر 36 ماه و برای افراد متاهل 50 ماه با توجه به سابقه پرداخت حق بیمه خواهد بود.

تبصره: افرادی که دارای 55 سال سن و بیشتر هستند می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه ایام بیکاری بمانند.

ب- میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار برابر با 55 درصد متوسط حقوق یا مزد یا کارمزد روزانه بیمه شده است. به افراد متاهل به میزان 10% به ازای هر نفر (حداکثر 4 نفر) تحت تکلف، به حداقل دستمزد افزوده می شود.

ج- از روز اول بیکاری مقرری قابل پرداخت است.

تبصره 1: محاسبه مقرری بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده در 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر تعداد روزهای کار.

در مورد بیمه شدگانی که به صورت کارمزد حقوق دریافت می کنند محاسبات عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر 90. در صورتی که ظرف مدت 3 ماه بیمه شده کارمزد از غرامت دستمزد استفاده کرده باشد، متوسط مزدی که مبنای غرامت دستمزد قرار گرفته به عنوان دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه در نظر گرفته می شود.

تبصره 2: افراد تحت موضوع قانون 7 بیمه بیکاری عبارتند از:

1. همسر
2. فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده و شغل و حرفه ای نداشته باشند.
3. فرزندان با سن کمتر از 18 سال که یا مشغول به تحصیل هستند یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کار افتاده کلی باشند.
4. پدر و مادر با سن بیشتر از 60 سال که طبق نظر پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کار افتاده کلی باشند و منحصراً توسط بیمه شده معاش آنها تامین گردد.
5. برادر و خواهر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط فرزندان دختر و ذکر شده در بندهای 3 و 2 این تبصره

تبصره 3: دریافت حقوق بیکاری مانع دریافت جزئی مستمری نیست.

تبصره 4: در صورت بیکار شدن زوجین تنها یکی از آنها امکان بهره مندی از افزایش مقرری به ازای هر یک از فرزندان را خواهد داشت.

تبصره 5: افراد تحت تکفل و بیمه شده بیکار می توانند در مدت دریافت مقرری بیکاری از خدمات درمانی بندهای الف و ب ماده (3) قانون تامین اجتماعی استفاده کنند.

تبصره 6: حقوق بیکاری نیز همانند دیگر مستمری های تامین اجتماعی معاف از پرداخت مالیات خواهد بود.

زمان واریز حقوق بیمه بیکاری در ماه

معمولاً بین دهم الی پانزدهم هر ماه حقوق بیکاری به حساب مقرری بگیران واریز می شود. اکثر مقرری بگیران بیکاری در بانک رفاه حساب دارند و دریافت مستمری بیکاری آنها به حسابی که در بانک رفاه دارند واریز می شود.

زمان واریز بیمه بیکاری معمولاً بین دهم الی پانزدهم هر ماه است

اگر در این تاریخ حقوق بیکاری شما واریز نشد جهت رسیدگی به این موضوع می توانید به شعبه تامین اجتماعی مراجعه و علت را جویا شوید.

در چه شرایطی بیمه بیکاری قطع می‌شود؟

هر ساله به تعداد زیادی از افرادی که بیکار شده اند با توجه به شرایط خاص و اولیه، تا زمانی که مجدد به کار تخصصی خود مشغول به کار شوند مستمری بیکاری به عنوان یک حمایت اجتماعی تعلق می گیرد. اما گاهی بعد از چند ماه پرداخت، حقوق بیکاری به خاطر یک سری از دلایل قطع می شود و فرد دیگر نمی تواند از مقرری بیکاری بهره مند شوند. در ادامه با مواردی که منجر به قطع حقوق بیکاری می شوند آشنا خواهید شد.

دلایل قطع شدن بیمه بیکاری

طبق ماده 20 طرح حمایت ایام بیکاری موارد زیر باعث قطع شدن مستمری بیکاری می شود:

1. طبق قانون بیکاری بیمه شده مجدد مشغول به کار شود (به جز بیمه شدگان با سن بیشتر از 55)
2. بیمه شده بدون عذر موجه از شرکت در دوره های آموزشی و کارآموزی معرفی شده توسط اداره کار خودداری کند.
3. بازگشت به کار اولیه اش با دریافت دستمزد مدت بلاتکلیفی
4. بیمه شده نسب به شغل هایی که با توجه به مهارتش معرفی می شود و یا مشابه کار قبلی او می باشد استقبال نکند.
5. بیمه شده از حقوق بازنشستگی یا از کار افتادگی استفاده کند.
6. زمان قانونی دریافت مستمری بیکاری به پایان برسد.

پاسخ به 20 سوال در مورد بیمه بیکاری

با تمام توضیحاتی که درباره حقوق بیکاری خدمت شما ارائه شد، باز ممکن است با تعدادی سوال درگیر باشید. در ادامه به مهمترین سوالات شما پاسخ خواهیم داد.

1.آیا برای دریافت مستمری بیکاری، کارفرما باید معرفی نامه صادر کند؟

برای تشکیل پرونده و دریافت بیمه در زمان بیکاری، کارفرما باید نامه ای مبنی بر دلیل بیکار شدن ناخواسته شما به صورت مکتوب و با درج زمان برای اداره کار صادر کند.

2.آیا به افراد تحت تکفل هم حقوق بیکاری پرداخت می‌شود؟

بیمه بیکاری به حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل که شرایط لازم مثل محصل بودن یا کهولت سن را داشته باشند تعلق می گیرد.

3.آیا به کسانی که بیمه بیکاری می گیرند عیدی تعلق می گیرد؟

متاسفانه افرادی که حقوق بیکاری دریافت می کنند شامل دریافت عیدی نیستند. چرا که مستمری بیکاری یک نوع مستمری حمایتی است و عیدی به سبب رابطه شغل و مزد بگیری از طرف کارفرما دریافت می شود. البته شما می توانید با مطالعه مقاله عیدی سال 1400 اطلاعات خود را در زمینه قوانین و نحوه محاسبه عیدی تکمیل نمایید.

4.چند بار می توان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟

محدودیتی در تعداد دفعات دریافت حقوق بیکاری وجود ندارد. اما نباید فراموش کرد که حداکثر زمان دریافت حقوق بیکاری برای افراد مجرد 36 ماه و برای افراد متاهل 50 ماه است و بیشتر نمی تواند باشد.

5.حقوق بیکاری چه زمانی واریز می‌شود؟

پرداخت مستمری بیکاری از 10 تا 15 هر ماه به حساب بانکی آنها واریز می شود. (طبق نظر برخی منابع 15 الی 18 هر ماه)

6.مدت پرداخت مقرری بیکاری چقدر است؟

مدت پرداخت مستمری بیکاری با توجه به میزان پرداخت حق بیمه و همچنین مجرد یا متاهل بودن و تعداد افراد تحت تکفل شخص متاهل متغیر است. شما می توانید برای توضیحات بیشتر به جدول بیمه بیکاری مراجعه کنید.

7.نحوه استفاده از بیمه بیکاری برای بار دوم چگونه است؟

فرض کنید شما 14 سال سابقه کار دارید و 1 سال نیز حقوق بیکاری دریافت کرده اید. مجدد یک سال در جایی کار کردید و دوباره به دلیل تعدیل نیرو بیکار شدید. با این توضیحات و با توجه به جدول خسارت ایام بیکاری شما مشمول 26 ماه حقوق بیکاری خواهید بود. چون قبلا یک سال از مستمری بیکاری استفاده کردید، بنابراین برای بار دوم اگر متاهل نباشید می توانید 14 ماه از حقوق بیکاری استفاده کنید.

8.تبصره ۲ ماده ۷ قانون تامین اجتماعی چه می‌گوید؟

بیمه شده موظف است طبق تبصره 2 ماده 7 قانون تامین اجتماعی از تاریخی که تقاضای استفاده از مستمری بیکاری می دهد، برای اشتغال به کار مشابه یا تخصصی اعلام آمادگی کند و در فواصل زمانی معین موظف است در اداره کاری که پرونده بیمه بیکاری خود را تشکیل داده و تایید شده حضور داشته باشد و به صورت الکترونیکی اثر انگشت خود را ثبت کند.

9.چه مرجعی ارادی یا غیر ارادی بودن بیکاری کارگر را تشخیص می‌دهد؟

کمیته ای در وزارت کار برای تشخیص ارادی و غیر ارادی بودن بیکاری کارگر تشکیل می شود که در آن نماینده وزارت کار و نماینده سازمان تامین اجتماعی با توجه به اسناد تشخیص های لازم را انجام می دهند.

10.چه گروه ‌هایی مشمول دریافت حقوق بیکاری نمی‌شوند؟

• اتباع خارجی
• از کار افتادگان و بازنشستگان
• کارگران باربر
• صاحبان مشاغل آزاد یا بیمه شدگان اختیاری
• مشمولین بیمه اجباری کارگران ساختمانی
• خادمین مساجد
• استخدام شدگانی پیمانی دستگاه های دولتی
• رانندگان برون و درون شهری
• افراد شاغل در شرکت ها و موسسات دولتی که تابع مقررات خاص استخدامی هستند
• قالیبافان بدون کارفرما
• شاغلین کارگاه های خانوادگی

11.سهم کارفرما از پرداخت حقوق بیکاری چقدر است؟

حق بیمه سهم کارفرما با احتساب بیمه بیکاری 23 % درصد و سهم کارگر 7 %، در مجموع 30 درصد از حقوق و مزایای دریافتی کارگر می باشد.

12.دریافت مستمری بیکاری چقدر طول می کشد؟

در صورتی که حق بیمه شما توسط کارفرما به موقع و کامل پرداخت شده باشد و مدارک شما جهت دریافت مقرری بیکاری تکمیل باشد، پس از ارائه مدارک به واحد کارشناس مستمری بیکاری در اداره کار، دریافت حقوق بیکاری حدود 2 الی 4 ماه زمان می برد.

13.حداقل سابقه بیمه برای دریافت مقرری بیکاری چند سال است؟

حداقل سابقه مورد نیاز برای دریافت بیمه بیکاری 6 ماه می باشد که کارفرما باید در این مدت حق بیمه شخص را پرداخت کرده باشد.

14.سقف مستمری بیکاری تامین اجتماعی چقدر است؟

سقف پرداخت حقوق بیکاری برای افراد متاهل 50 ماه و برای افراد مجرد 36 ماه می باشد.

15.آدرس سایت بیمه بیکاری چیست؟

هنوز به طور رسمی آدرسی برای مراجعه و اقدام به دریافت مقرری بیکاری اعلام نشده است. اما شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خسارت ایام بیکاری به سایت اداراه کل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری به آدرس https://bimehbikari.mcls.gov.ir/  مراجعه کنید.

16.جریمه بیمه بیکاری چگونه است؟

معمولا زمانی جریمه بیکاری تعریف می شود که مقرری بگیر در زمانی که حق بیکاری می گرفته در جای دیگر مشغول به کار بوده و یا ثابت شود که شخص به صورت ارادی بیکار شده است.

در صورت اثبات ارادی بیکار شدن شخص جریمه بیمه بیکاری می شود

در این صورت کلیه سوابق بیکاری از تاریخ اشتغال او حذف و کلیه مبلغ مقرری بیکاری نیز توسط بیمه تامین اجتماعی وصول خواهد شد. (شخص باید کلیه مبالغی که در این مدت به عنوان حقوق بیکاری دریافت کرده، به حساب اداره تامین اجتماعی واریز کند)

17.بازرس بیمه چه سوالاتی می پرسد؟

بازرس بیمه هنگام بیکاری سوال خاصی نمی پرسد و فقط حضور شما در خانه را ثبت می کند تا ثابت شود شما جایی مشغول به کار نیستید. این اثبات ممکن است از طریق سوال و تحقیق از اعضای خانواده یا همسایگان نیز باشد.

18.آیا بیمه بیکاری جزء سابقه محسوب می شود؟

خوشبختانه ایام دریافت مقرری بیکاری جزء سوابق پرداخت بیمه کارگران برای ایام بازنشستگی محسوب می شود.

19.استعلام بیمه بیکاری تامین اجتماعی چگونه است؟

استعلام مستمری بیکاری هم همانند سوابق بیمه تامین اجتماعی در داخل سایت سوابق بیمه و به وسیله ثبت نام و کد ملی انجام می شود.

20.تعداد غیبت مجاز در بیمه بیکاری چقدر است؟

حداکثر تا 3 بار در صورتی که مقرری بگیر بیکاری، غیبت خود را موجه کند.

چند نکته مهم در خصوص بیمه بیکاری

• بنا بر تبصره ماده 165 اگر شرایط بازگشت و اشتغال به کار کارگر فراهم شود و شخص نخواهد به واحد کاری خود بازگردد، مصداق این می باشد که کارگر به میل و تصمیم خودش بیکار شده است و به او حقوق بیکاری تعلق نمی گیرد.
• کارگرانی که مستمری از کارافتادگی به میزان جزئی دریافت می کنند، همزمان از بیمه بیکاری هم می توانند استفاده کنند.
• در تمام مدتی که کارگر به دنبال کارهای دریافت خسارت بیکاری خود است می تواند این اطمینان را داشته باشد که کل مبلغ مستمری بیکاری از لحظه بیکار شدن تا لحظه به جریان افتادن مستمری بیکاری را یکجا دریافت می کند.
• کارگرانی که اقدام به بازخرید خود می کنند، مقرری بیکاری به آنها تعلق نمی گیرد.
• در خصوص پرداخت حقوق بیکاری ممکن است در هر استان و شهرستانی یک سری قوانین تامین اجتماعی من در آوردی وجود داشته باشد. مثلاً در یک استان هر 70 روز یک بار و در استان دیگر هر 30 روز مقرری بیکاری پرداخت شود.
• همانند سایر مستمری های تامین اجتماعی، دریافت مستمری بیکاری از پرداخت هر گونه مالیات معاف خواهد بود.
• بیمه شدگانی که به دلیل تغییرات اقتصادی و با تشخیص وزارت کار و امور اجتماعی و شورای کار به عنوان بیکار موقت شناخته شوند نیز نمی توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند.

نتیجه گیری

حقوق بیکاری به افراد و خانواده ها کمک می کند در مواقع دشوار بتوانند پرداخت یک سری از مخارج خود را انجام دهند. در این مقاله برای شما توضیح دادیم که بیمه بیکاری چیست و چه کسانی می توانند مقرری بیکاری دریافت کنند. درباره مدت و محاسبه پرداخت مستمری بیکاری برای شما توضیح دادیم و پاسخگوی مهمترین سوالات شما در زمینه حقوق بیکاری بودیم.

اگر شما هم اطلاعات و حتی تجربه ای در این زمینه دارید، خوشحال می شویم برای ارتقاء سطح مقاله، آن را با ما به اشتراک بگذارید.