سوت زنی مالیاتی چیست؟ معرفی سامانه سوت زنی مالیاتی

سوت زنی مالیاتی به چه کاری گفته می‌شود؟ هر چند امروزه با پیشرفت تکنولوژی و تولید نرم افزارهای مختلف سازمان امور مالیاتی در تلاش است تا از فرارهای مالیاتی جلوگیری کند و در نهایت با اخذ مالیات عادلانه نسبت به ارائه خدمات بهتر اقدام کند، اما در این میان اشخاصی هستند که راه­‌های دور زدن قانون و فرارهای مالیاتی را پیدا می­‌کنند.

برای آشنایی بیشتر و درک کامل موارد مالیاتی، در مقاله پیش رو قصد داریم در خصوص سوت زنی‌های مالیاتی که مودیان حقیقی و حقوقی انجام توضیح دهیم تا با برنامه حسابداری آن‌ها و همچنین اقدامات و قوانین مالیاتی آشنا شوید تا بدانید که در مواقع نیاز برای انجام تکالیف مالیاتی چگونه باید عمل کنید.

سوت زنی مالیاتی چیست؟

فساد و جرم اقدامی است انکارناپذیر، که در هر شرکت یا سازمانی احتمال رخ دادن آن وجود دارد، دولت‌­ها با هدف کاهش فساد و فرار مالیاتی علاوه بر ایجاد سیستم‌­های نظارتی، افراد را در راستای گزارش تخلفات سازمان­‌ها و شرکت‌­ها از طریق قانونی و مشخص شده تشویق می­‌کنند.

به فردی که در بخش دولتی، عمومی یا خصوصی فساد موجود را از طریق روشی که قانون مشخص کرده افشا می­‌کند، سوت زن می‌گویند، حال در رابطه با فرارهای مالیاتی به فرد سوت زن که به افشای فرار مالیاتی یک شرکت یا سازمان از طریق سامانه (sootzan.com) و (intamedia.ir) یا هر روش دیگری که مشخص شده اقدام کند، سوت زنی مالیاتی می­‌گویند.

تاریخچه سوت زنی

شاید بتوان اولین قانون سوت زنی را به قرون وسطی مربوط به انگلستان نسبت داد، این قانون در سال 695 میلادی در انگلستان وضع گردید، 50 درصد سود کشف فساد به فرد سوت زن اختصاص داده می‌­شد، در ادامه قوانین سوت زنی در سال 1686 در آمریکا گسترش یافت و تا به امروز ادامه پیدا کرده که در سال­‌های اخیر در ایران نیز اقداماتی در این خصوص صورت گرفته است.

در ایران هنوز قوانین مدونی در خصوص سوت زن از جمله سوت زنی مالیاتی وجود ندارد، اما در سال­‌های اخیر افشاگری­‌هایی در خصوص حقوق­‌های نجومی، واگذاری املاک بدون رعایت مقررات و طی کردن مراحل اداری، به کارگیری نیروهای کاری با چند شغل همزمان صورت گرفته است.

سوت زنی مالیاتی چه مزایایی دارد؟

در مطالب قبل گفته شد که سوت زنی به معنای افشای فساد از طریق مشخص شده از جمله ارائه گزارش به اداره کل مبارزه با فرار مالیاتی، ثبت در سامانه سوت زنی به آدرس (sootzan.com) یا (intamedia.ir) و یا افشا از طریق تماس با 1526 انجام می‌شود. سوت زنی دارایی مزایایی­ که در تصویر زیر آن‌ها را شرح داده‌ایم.

مزایایی که انجام کار سوت زنی به همراه دارد

پاداش سوت زنی مالیاتی

طبق اطلاعیه سازمان امور مالیاتی فعالان اقتصادی موظف به ارسال فاکتور فروش خود در سایت سازمان امور مالیاتی کشور www.intamedia.ir هستند، در صورتی که شرکت یا سازمانی از روش‌­هایی برای فرار مالیاتی استفاده کند و فاکتور فروش خود را به درستی در سامانه مودیان امور مالیاتی ارسال نکند، افراد می‌­توانند نسبت به سوت زنی مالیاتی اقدام کنند.

طبق ماده 34 آیین نامه اجرایی ماده 219 قانون مالیات­‌های مستقیم مورخ 9 آذرماه 1398 اگر گزارش سوت زنی مالیاتی منجر به کشف فساد شود، پاداشی به شخص گزارش دهنده تعلق می‌­گیرد. میزان پاداش سوت زنی یا جایزه سوت زنی مالیاتی متناسب با اطلاعات به دست آمده، مالیات وصولی و در چارچوب دستورالعمل‌های تصویب شده است.

انواع سوت زنی

سوت زنی به معنی گزارش یک تخلف و آشکار سازی آن است، تخلفات می­‌تواند شامل رفتارهای غیر قانونی، غیراخلاقی کارکنان و مدیران، رانت، رشوه، تقلب باشد. در سال­‌های اخیر در ایران به خصوص در رابطه با فرارهای مالیاتی صورت گرفته توسط فعالان اقتصادی، سوت زنی مالیاتی بیشتر شنیده می­‌شود.

امسال به دلیل تصویب ارسال فاکتور و صورتحساب از طریق نرم افزار صدور صورتحساب الکترونیکی، تخلفات انجام شده ممکن است افزایش یابد و یا در زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی که هرساله مودیان، ارسال می‌کنند، بنابراین در این زمان‌ها سوت زنی انجام شده از طریق روش‌های تعیین شده به مراتب بیشتر از زمان‌های دیگر است.

معمولا در تقسیم‌بندی سوت زنی به سه گروه زیر اشاره می‌­شود که در ادامه آن‌ها را به صورت جداگانه توضیح خواهیم داد:

سوت زنی داخلی

ممکن است در زمان آموزش صفر تا صد حسابداری مالیاتی با این مفاهیم آشنا شده باشید، اما در ادامه توضیح خواهیم داد تا درک مناسبی از این قضایا داشته باشید.

سوت زنی داخلی به معنی گزارش تخلف­‌های درون سازمانی است، به عنوان مثال در جامعه پزشکی اگر فردی به فرار مالیاتی پزشکی در سامانه مالیات پزشکان اقدام نماید، آن شخص به عنوان سوت زنی مالیاتی پزشکان و این نوع از سوت زنی، سوت زنی داخلی خواهد بود.

سوت زنی شخصی و غیر شخصی

در تقسیم بندی سوت زنی منظور از سوت زنی شخصی این است که یک شخص حقیقی علیه سایر کارکنان، کارمندان و مدیران به افشاگری تخلف صورت گرفته در سامانه گزارش فرار مالیاتی و یا سامانه سوت زنی مالیاتی اقدام می‌کند.

منظور از سوت زنی غیر شخصی این است که یک شخص حقوقی مانند یک شرکت یا سازمان علیه شرکت یا سازمان دیگری نسبت به تخلف صورت گرفته در سامانه سوت زنی و یا هر روش مجاز دیگری افشاگری کند.

سوت زنی رسانه ها و خبرنگاران

یکی از مهم‌­ترین گروه­‌های موجود در جامعه با توجه به دسترسی­‌هایی که دارند و به تبع نوع شغلی آن­‌ها می­‌توانند نسبت به سوت زنی اقدام کنند، رسانه‌­ها و خبرنگاران هستند، این گروه می­‌توانند نسبت به افشای اقدامات غیر قانونی، تهدیدهای امنیتی و حتی سوت زنی مالیات را انجام دهند.

معرفی سامانه سوت زن مالیاتی

سامانه سوت زنی مالیاتی با هدف ارائه گزارش‌­های مربوط به تخلف و فرارهای مالیاتی مودیان مالیاتی راه اندازی شده است، در صورتی که بخواهید نسبت به ارائه گزارش فرار مالیاتی شخص یا اشخاصی اقدام کنید، می‌­توانید از طریق سامانه سوت زنی که آدرس آن در تصویر زیر موجود باشد اقدام کنید.

معرفی سامانه برای سوت زنی

درباره سامانه 1526

سازمان امور مالیاتی کشور با هدف تکریم مودیان مالیاتی و به عنوان مرکز ارتباط مردمی اقدام به راه اندازی سامانه 1526 نموده است. اشخاص می­‌توانند در صورت تمایل در 24 ساعت شبانه روز با شماره مذکور تماس برقرار کرده و ضمن وارد کردن کلید راهنما، موضوع مربوطه را مطرح کنند.

در سامانه 1526، داخلی شماره 1 به گزارش فرارهای مالیاتی به عنوان سامانه گزارش فرار مالیاتی تخصیص داده شده است، طبق اطلاعیه سازمان امور مالیاتی در صورتی که فردی بخواهد نسبت به ارائه گزارش فرار مالیات شرکت‌ها و اشخاص حقیقی اقدام کند، با شماره گیری 1526 و سپس داخلی 1 می‌­تواند گزارش مورد نظر را ارسال کند.

سامانه سوت زن چه قوانینی دارد؟

افشاگران تخلف باید در شرایطی باشند که بدون ترس اقدام به افشاگری و یا به عبارتی سوت زنی کنند، به همین علت طبق قانون اولا هویت سوت زن‌­ها مخفی باقی می­‌ماند و ثانیا در صورت بروز مشکل به خصوص در بحث موقعیت شغلی، سازمان بازرسی کل کشور با استفاده تمامی ظرفیت­‌های قانونی از افراد سوت زن حمایت می­‌کند.

نحوه ورود به سامانه سوت زن

برای ورود به سامانه سوت زن شما می‌­توانید با جستجوی سامانه سوت زن به آدرس (sootzan.com) تحت نظارت قوه قضائیه در اینترنت اقدام کنید، در این سامانه نیازی به ثبت نام و ثبت مشخصات فردی نبوده و همچنین باید بدانید که مشخصات فرد گزارشگر مخفی باقی می‌­ماند.

در صورت وجود تخلف مالیاتی مانند فرارهای مالیاتی در یک سازمان یا شرکت و در صورتی که بخواهید نسبت به گزارش تخلف مالیاتی اقدام کنید، می‌­توانید در سایت سازمان امور مالیاتی کشور www.intamedia.ir نیز در قسمت مشخص شده نسبت به گزارش تخلف اقدام کنید.

سوت زنی در کشورهای مختلف

در دنیا مبالغ بسیار کلانی فرار مالیاتی توسط افراد فعال در حوزه اقتصادی اتفاق می‌­افتد، طبق آمار منتشر شده در کشورهای مختلف بیش از 40 درصد سوت­ زنی مالیاتی توسط مردم صورت می‌­گیرد، به همین علت دولت‌­ها در راستای حمایت از افراد سوت زن، قوانینی را وضع کرده و جایزه سوت زنی در نظر گرفته‌­اند.

یکی از اولین کشورهایی که در زمینه سوت زنی قوانین مشخصی را وضع کرده و آن را به کار گرفت، کشور انگلستان بود؛ در این کشور نصف سود فساد کشف شده به افشا کننده فساد تعلق می­‌گرفت، در ادامه آمریکا نیز قوانین مشخصی را در خصوص افشاکننده­‌های فرار مالیاتی وضع کرد که بر آن اساس درصد مشخصی از جریمه متخلف را به فرد افشاگر اختصاص می‌داد.

سوت زنی در ایران

در ایران نیز همانند سایر کشورهای دنیا سوت زنی به صورت غیر رسمی به خصوص در رسانه‌­ها از جمله افشای حقوق­‌های نجومی، واگذاری املاک خارج از عرف و پیروی نکردن از قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان صورت می­‌گیرد.

اما ماده 34 آیین نامه اجرایی ماده 219 قانون مالیات‌­های مستقیم یکی از قوانین وضع شده در خصوص سوت زنی به خصوص سوت زنی مالیات است.

بیان چند نکته در مورد سوت زنی که دانستن آن‌ها به شما کمک می‌کند

نکات مهم درباره سوت زنی مالیاتی که باید بدانید!

در رابطه با سوت زنی مالیاتی توضیحاتی در مطالب قبل ارائه شد، اما در این خصوص هنوز باید قوانین مستحکم‌­تری وضع شود که در آن افشاگر تحت حمایت کامل قرار بگیرد، در این خصوص نکات زیادی می‌­تواند مطرح شود که در شرایط فعلی افراد باید با آن­‌ها آشنایی نسبی داشته باشند.

شاید از خود بپرسید که سوت زنی برای افراد جامعه چه کاربردی دارد و یا ای‌نکه چرا برخی از افراد با سوت زنی و شفاف سازی مخالفت می‌­کنند، برای یافتن پاسخ به پرسش‌­های فوق در ادامه مقاله همراه ما باشید.

کاربرد سوت زنی برای افراد جامعه

همانطور که می­‌دانید بخش عمده‌ای از مالیات اخذ شده توسط دولت صرف تأمین بودجه دولت، حمایت از بخش‌های مختلف اقتصادی، پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان دولتی و هزینه‌های دیگر می­‌شود، اما در این میان مودیان مالیاتی هستند اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند.

در واقع فرار مالیاتی منجر به ضربه زدن به اقتصاد کشور، ناتوانی در تامین بودجه دولت و ایجاد مشکلاتی در تامین حقوق کارمندان دولتی می‌­شود، پس به طور کلی سوت زنی در کشور سبب جلوگیری از فرارهای مالیاتی شده و در بهبود شرایط اقتصادی کشور نقش تعیین کننده‌­ای خواهد داشت.

علت مخالفت بعضی افراد با سوت زنی مالیاتی

معمولا افرادی که قانونی را رعایت نمی­‌کنند، با وضع قوانین بازدارنده مخالفت می­‌کنند، برای این مخالفت خود نیز دلایل مختلفی دارند. در خصوص مخالفت افراد با سوت زنی به اختلاف ایجاد شده میان کارمندان، ایجاد فضای بدبینی در جامعه و سازمان‌­ها میان افراد می‌توانیم اشاره کنیم.

گزارش فساد در سامانه سوت زن چگونه است؟

برای گزارش فساد باید به سامانه سوت زن به آدرس (sootzan.com) مراجعه کنید، در این سامانه به قسمت ارسال گزارش فساد در سامانه قوه قضائیه وارد شده و در صفحه جدید باز شده از گزینه “گزارش فساد ناشناس” نسبت به تکمیل موضوع، دستگاه اجرایی، نوع گزارش، برآورد ارزش فساد، محدوده جغرافیایی تاثیر فساد  اقدام می‌­کنید.

برای گزارش تخلفات مالیاتی نیازی به وارد کردن اطلاعات مالیاتی مانند اینتاکد مالیاتی و همچنین مشخصات فردی نیست، می‌توانید به صورت کاملا ناشناس اقدام به گزارش کنید.

نتیجه گیری

تقلب و فساد در همه جای دنیا وجود داشته و نادیده گرفتن آن آثار منفی زیادی بر شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه خواهد داشت، برای جلوگیری از فساد قوانین مشخصی وضع شده تا افراد بتوانند در صورت مشاهده تخلف نسبت به افشای آن اقدام کنند، این روش افشا تخلف با نام سوت زنی مالیاتی شناخته شده است.

در مقاله‌ای که خواندید، سعی داشتیم شما را با یکی از گزارشات مالیاتی آشنا کنیم، تا اگر در اطراف شما یک مودی مرتکب تخلف و جرم می‌شود در سامانه سوت زنی اعلام کنید. در انتها اگر سوالی در مورد مباحث مالیاتی مانند معافیت مالیاتی، برگ تشخیص مالیات، نرخ صفر و موارد دیگر داشتید می‌توانید در دیدگاه با ما مطرح کنید.