شب کاری چگونه محاسبه می‌شود؟ در یک نگاه کلی متوجه می‌شوید که افراد در طول شبانه روز در زمان‌های مختلف مشغول به کار و فعالیت هستند. بیشتر اداره‌ها و شرکت‌ها در طول روز فعالیت می‌کنند، اما بعضی از شرکت‌ها و سازمان‌ها مانند بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در طول 24 ساعت شبانه روز بنا به نیاز کشور فعال هستند.

اگر شما به عنوان یک حسابدار در یک مجموعه مشغول به فعالیت هستید و یا به عنوان یک کارگر می‌خواهید مشغول به فعالیت شوید، باید حتی الامکان با واژههای شیفت کاری، شبکاری اضافه کاری آشنا باشید تا بتوانید با نرم افزار حسابداری و نرم افزار حقوق و دستمزد، حقوق خودتان یا پرسنل را محاسبه کنید.

خواندن مقاله شب کاری را به چه کسانی پیشنهاد می کنیم؟

مدیران مالی شرکت ها
حسابداران و کمک حسابداران
حسابداران حقوق و دستمزد
کسانی که به حسابداری حقوق و دستمزد علاقمند هستند

در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:

شب کاری چیست؟

یکی از انواع بازه‌های زمانی در حسابداری حقوق و دستمزد در بعضی از مشاغل، شب کاری است. در این نوع از مشاغل به علت این‌که افراد شرایط سخت و متفاوتی با کار در روز را تجربه می‌کنند، طبق قانون کار دستمزد افرادی که مشغول به کار شب‌کاری هستند؛ متفاوت‌تر از افرادی می‌باشد که روزکاری را انتخاب کرده‌اند.

برخی از افراد شب‌کاری را با نوبت کاری اشتباه می‌گیرند، اما به طور کلی طبق قانون کار شب‌کاری بخشی از کار است که در ساعت شب انجام می‌شود، براساس ماده 53 قانون کار، ساعت شب کاری از 22 شب آغاز شده و تا 6 صبح ادامه دارد. از جمله مشاغلی که دارای شب‌کاری هستند می‌توانیم به مراکز بهداشتی و درمانی، کارخانه‌های تولید کننده نیازهای اساسی مردم اشاره کنیم.

مزایا و معایب شب کاری در قانون کار

با یکی از اجزا و عناصر حقوق و دستمزد آشنا شدیم، اما باید بدانید که شب‌کاری نیز دارای مزایا و معایبی می‌باشد که کارگر با آگاهی از این موارد آن را انتخاب می‌کند. در تصویر زیر مزایا و معایب شب‌کاری را شرح داده‌ایم.

مزایا و معایبی که کار شب کارگران به همراه دارد

مزایای شب‌کاری در روز جمعه

طبق قانون کار اشخاصی که به شب کاری مشغول هستند، باید همانند دیگر کارکنان جمعه‌ها تعطیل شوند، اما اگر بنا بر علتی جمعه نیز مشغول به کار باشند، باید (40%) مزد بیشتر نسبت به روزهای عادی هفته دریافت کنند؛ به عبارت دیگر اگر فردی شب کار باشد و جمعه را نیز مشغول کار باشد، (35%) بابت شب کاری و (40%) بابت جمعه کاری به مزد او اضافه می‌گردد.

شروع و پایان زمان شب کاری

همانطور که در مطالب قبل نیز گفتیم برابر ماده 53 قانون کار، شب کاری به وقوع کار در ساعات کار شبانه بدون گردش ساعات کاری است. برابر قانون کار شروع زمان شب کاری، ساعت 22 شب بوده و پایان آن ساعت 6 صبح روز بعد خواهد بود. در این نوع از کار، کارفرما باید (35%) اضافه بر ساعات کار عادی برای ساعات شب‌کاری به پرسنل خود بپردازد.

چند نمونه مشاغل شب‌کار

مشاغل متعددی وجود دارند که به علت نیاز جامعه باید به صورت شبانه روز فعال باشند و تعطیلی در کار آن‌ها وجود ندارد، یا مشاغلی هستند که در صورتی که خط تولید آن‌ها بخواهد در شب خاموش و یا تعطیل شود، هزینه زیادی در پی خواهد داشت، بنابراین این مشاغل در طول شبانه روز باید مشغول به فعالیت باشند. از جمله این مشاغل به موارد زیر می‌توانیم اشاره کنیم:

- مراکز آتش نشانی
- نگهبانی یا حراست شیفت شب
- نیروهای انتظامی
- کنترل کننده ترافیک هوایی
- پرستاران و پرسنل بیمارستان
- مراکز خدمات درمانی
- شرکت‌های تولیدی مانند پتروشیمی‌ها، شرکت‌های سیمانی

روش محاسبه شب کاری طبق قانون کار

گفتیم که شب کاری دارای مشکلات و سختی‌هایی است و تقریبا همه ما می‌دانیم که شب‌کاری چه عوارضی دارد، بنابراین هر شخصی حاضر به انجام فعالیت در کارهای شب‌کاری نیست. قانون‌گذار برای تشویق افراد به پذیرش شیفت شب، دستمزد بالاتری نسبت به افراد روزکار در نظر گرفته است.

امروزه محاسبه حقوق و دستمزد با نرم افزارهای حقوق و دستمزد، مانند نرم افزار حقوق و دستمزد فرداد انجام می‌شود که محاسبه شب کاری را بدون نیاز به محاسبات دستی انجام می‌دهد، برای آشنایی بیشتر در ادامه روش محاسبه شب‌کاری طبق قانون کار یعنی فرمول محاسبه شب‌کاری 1403 را برای شما آورده‌ایم.

فرمول محاسبه شب کاری 1403

کارگرانی که به صورت غیرنوبتی و در شیفت شب کار می‌کنند برای هر ساعت کار در شب، طبق ماده 58 قانون کار، (35%) اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی دریافت می‌کنند که نحوه محاسبه آن را در مطلب بعدی ارائه داده‌ایم.

نحوه محاسبه شب کاری کارگران

برای محاسبه حقوق کارگران شب کار، باید ابتدا مزد هر ساعت شب کاری محاسبه شود و سپس مزد هر ساعت در تعداد ساعت کار قانونی شخص بدون در نظر گرفتن اضافه کاری وی ضرب شود، تا حقوق شب کاری کارگران برای یک ماه محاسبه شود. در تصویر زیر فرمول محاسبه شب‌کاری را ذکر کرده‌ایم که می‌توانید برای محاسبه از آن استفاده کنید.

فرمول محاسبه کار شب کارگران طبق قانون کار

با توجه به این‌که حقوق عادی روزانه افراد در سال 1403 برابری 2,388,728 ریال است، در نتیجه نحوه محاسبه یک ساعت شب کاری 1403 به شرح زیر می‌باشد:

439,943 = 1.35 × (7.33 ÷ 2,388,728)

نمونه محاسبه شب کاری 1403

فرض کنید فردی در سال 1403 در شرکتی به استخدام شب‌کاری درآمده است. اگر مدت ساعت حضور این فرد در اردیبهشت ماه 1403 در شرکت از ساعت 22 شب الی 6 صبح برابر 32 ساعت یعنی 4 روز باشد، محاسبه شب کاری یا محاسبه حق شب‌کاری 1403 و حقوق ناخالص ایشان مربوط به اردیبهشت ماه به شرح موارد زیر خواهد بود:

ردیف	موارد حقوق و دستمزد
1	حقوق ماهیانه ریال 74,050,568 = 31 × 2,388,728
2	حق مسکن = 9,000,000 ریال
3	بن کارگری = 14,000,000 ریال
4	فوق العاده شب کاری برای 4 شب ریال 14,078,176 = 32 × 1.35 × (7.33 ÷ 2,388,728)
5	حقوق ناخالص ریال 111,128,744 = 74,050,568 + 14,078,176 + 9,000,000 + 14,000,000

با کسر بیمه سهم کارگر و سایر کسورات از میزان حقوق ناخالص، حداقل حقوق وزارت کار قابل دریافت توسط کارگر به دست می‌آید.

شب کاری چه تفاوتی با نوبت کاری و اضافه کاری دارد؟

برای این‌که تفاوت شب کاری را با نوبت کاری و اضافه کاری بدانید، ابتدا لازم است که آشنایی مختصری در خصوص نوبت کاری و اضافه کاری داشته باشید. برابر ماده 55 قانون کار، کاری که در طول ماه گردش داشته باشد به عنوان کار نوبتی شناخته می‌شود، نوبت کاری افراد در طول یک ماه در نوبت‌های صبح، عصر و شب واقع می‌شود.

نکته مهم

برابر ماده ۵۶ قانون کار چهار نوع، نوبت کاری به شرح موارد زیر می‌باشد:

نوبت کاری صبح و عصر
نوبت کاری صبح و عصر و شب
نوبت کاری صبح و شب
نوبت کاری عصر و شب

همانطور که می‌دانید، اضافه کاری هم عبارت است از مدت زمانی که یک کارگر بیش از مدت زمان معین شده در طول روز به فعالیت می‌پردازد، به عبارت دیگر یک کارگر در یک هفته حداکثر باید 44 ساعت مشغول به کار باشد که اگر بیش از این میزان مشغول به فعالیت شود، مشمول اضافه کاری خواهد بود.

نکته:
طبق قانون کار حداکثر مدت زمان اضافه کاری که یک کارگر در طول یک ماه می‌تواند داشته باشد، برابر با 120 ساعت است.

با مقایسه نوبت کاری، شب‌کاری و اضافه کاری می‌بینید که اضافه کاری به معنی انجام کار بیش از مدت زمان معین در روز، هفته و ماه می‌باشد، نوبت کاری هم یعنی انجام کار نوبتی در طول ماه به صورت گردشی و در تمام یا بخشی از شبانه روز است، اما شب کاری به مفهوم انجام کار در طول شب از ساعت 22 الی 6 صبح است.

قانون استراحت در شب کاری

در مطالب قبل گفتیم که شب کاری چه عوارضی دارد، با علم و اطلاع از عوارض شب‌کاری، افرادی هستند که مجبور به استخدام شبکاری هستند، باید بدانید که در قانون استراحت در شب کاری پیش بینی نشده است؛ اما در صورتی که کارفرما و کارگر به توافق برسند با هدف بازدهی بیشتر و کاهش عوارض شب کاری می‌توانند زمانی را به استراحت اختصاص بدهند.

قانون اضافه کاری در شب کاری

قانون‌گذار ارجاع هر گونه اضافه کاری به کارگران شیفت شب یا اضافه کاری برای شیفت شب کار را منع کرده است، در صورتی که کارفرما از قانون سرپیچی کند و چنین کاری را انجام دهد، متخلف به شمار می‌رود و مجازات اعمال اضافه کاری برای شیفت شب کار توسط کارفرما، بار اول جریمه نقدی و بار دوم می‌تواند بین ۹۱ روز تا 180 روز حبس در پی داشته باشد.

اما اگر کارفرما با موافقت کارگران روز کار، بخواهد اضافه کاری در شیفت شب داشته باشد، در این صورت باید توجه داشته باشید که اضافه کاری در شیفت شب مشمول (35%) شب کاری و (40%) اضافه کاری بابت کار در شیفت شب خواهد بود.

در محاسبه حقوق ماهیانه کارگران تمامی درصدهای ذکر شده باید به میزان حقوق دریافتی کارگران اضافه شود و در لیست بیمه تامین اجتماعی و لیست مالیات حقوق موارد باید قید شوند.

فوق العاده شب‌کاری چیست؟

کارگرانی هستند که به صورت دائم در شیفت شب کار می‌کنند و شیفت‌های کاری آن‌ها گردش نداشته و هیچ وقت در شیفت روز کار نمی‌کنند، براساس قانون اداره کار این کارگران که به عنوان کارگران شیفت شب کار شناخته می‌شوند و ساعت کاری آن‌ها از 10 شب تا 6 صبح است، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان 35 درصد دستمزد عادی روزانه می‌شوند.

پاسخ به سوالات مهم کار شب کارگران

پرسش و پاسخ‌های مهم شب‌کاری

شرکت‌های مختلفی هستند که بنابر ضرورت باید در طول 24 ساعت شبانه روز مشغول به کار باشند، این شرکت‌ها نیروهای انسانی برای کار شیفت شب استخدام می‌کنند. در مطالب قبل در خصوص شب‌کاری و مواردی که مهم بود توضیحاتی را ارائه دادیم، اما باز هم امکان دارد که سوالات مختلفی در خصوص استخدام کار شیفت شب برای شما پیش بیاید.

اگر بخشی از ساعت کاری در شیفت شب باشد چه می‌شود؟

شیفت شب شامل یک بازه هشت ساعته از 22 شب الی 6 صبح است، اما برای این‌که یک کارگر از مزایای شب کاری برخودار شود، الزامی نیست که تمام ساعت کاری کارگر در این بازه زمانی باشد، باید توجه کنید که به هر میزان ساعتی که کارگر در بازه زمانی یاد شده مشغول به فعالیت باشد، مشمول مازاد دستمزد ۳۵ درصدی حقوق می‌شود.

شیفت شب برای چه افرادی ممنوع است؟

شب کاری و استخدام شب کاری باید با توافق کارگر و کارفرما صورت بگیرد و کارفرما حق اجبار برای شبکاری را ندارد، شب‌کاری طبق قانون کار، برای کارگران نوجوان ۱۵ تا ۱۸ ساله ممنوع است، همچنین در صورتی که محیط کار برای شب‌کاری مناسب نباشد، کارفرما اجازه استخدام شیفت شب را ندارد.

کدام کارگران مشمول دریافت فوق العاده شب کاری هستند؟

کارگرانی هستند که به جای کار گردشی و نوبتی، فقط در شب‌ها فعالیت می‌کنند و به عنوان شبکاری استخدام شده‌اند، زمان کاری آن‌ها از ساعت ۲۲ شب الی ۶ صبح می‌باشد، بنابراین طبق قانون کار اگر فردی به عنوان شب‌کاری استخدام شده باشد و شب کار باشد مشمول دریافت فوق العاده شب‌کاری است.

همچنین اگر افراد روزکار بخشی از کار آن‌ها در ساعت 22 شب الی 6 صبح واقع شود، در این صورت کارگر مشمول دریافت فوق العاده شب‌کاری فقط برای بخشی که در بازه زمانی یاد شده قرار دارد، می‌گردد و کارفرما نیز ملزم به محاسبه و اعمال ضریب 35 درصد و پرداخت آن به کارگر است.

استخدام شیفت شب چگونه است؟

افرادی هستند که بنابر نیاز و یا به دلایلی علاقه مند به شب‌کاری هستند، علاوه بر سازمان‌ها و ارگان‌هایی که باید به صورت 24 ساعته فعال باشند، حتی امروزه مشاغلی همچون شبکاری در اسنپ، کار با موتور شیفت شب به دلیل کاهش ترافیک و یا به عنوان شغل دوم رواج پیدا کرده است.

برای استخدام کار شیفت شب باید ابتدا شرایط کاری را بررسی کنید، سپس با توجه به شرایط کاری، عوارض شیفت شب و شرایط تحصیلی، فیزیکی و روحی خود نسبت به درخواست و استخدام شب‌کاری اقدام کنید.

نکته مهم

برای محاسبه آنلاین شب‌کاری 1403 که در سال قبل انجام می‌دادید، می‌توانید به سایت‌هایی مانند آتیه من مراجعه کنید. در این سایت شما با ورود اطلاعات پایه، می‌توانید حق شبکاری 1403 مربوط به ماه موردنظر خود را محاسبه و فیش حقوقی مربوطه را به صورت آنلاین دریافت کنید.

نتیجه گیری

علاوه بر این‌که بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها مجبور به فعالیت در شیفت شب یا شب کاری هستند، کار در شیفت شب‌، یکی از راه‌حل‌هایی است که برخی از کسب و کارها از آن جهت پیشرفت اهداف خود استفاده می‌کنند. شب‌کاری به انگلیسی (Night Work) بوده و به معنی کار در شیفت شب است.

به دلیل اهمیت شب‌کاری و دیگر اجزا و عناصر محاسبه حقوق و دستمزد در این مقاله به توضیحاتی در مورد شب‌کاری و عوارض آن پرداختیم، در انتها اگر سوالی برایتان باقی مانده است که هنوز جواب آن را نمی‌دانید و یا اگر پیشنهادی دارید، می‌توانید در قسمت دیدگاه برایمان مطرح کنید.

دسترسی به مقالات مرتبط:

حقوق و دستمزد

{ "@context": "https://schema.org", "@type": "FAQPage", "mainEntity": [{ "@type": "Question", "name": "طبق قانون کار شب کاری چه معنا و مفهومی دارد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "طبق قانون کار شب‌کاری بخشی از کار است که در ساعت شب انجام می‌شود، براساس ماده 53 قانون کار، ساعت شب کاری از 22 شب آغاز شده و تا 6 صبح ادامه دارد." } },{ "@type": "Question", "name": "اگر فردی هم شب کار باید و هم جمعه کاری داشته باشد، چگونه محاسبه می‌شود؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "اگر فردی شب کار باشد و جمعه را نیز مشغول کار باشد، (35%) بابت شب کاری و (40%) بابت جمعه کاری به مزد او اضافه می‌گردد." } },{ "@type": "Question", "name": "چه مشاغلی اکثرا شیفت شب استخدام می‌کنند؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "نیروهای انتظامی، آتش نشانان، مراکز درمان، بیمارستان‌ها و کارخانه‌هایی که خط تولیدشان نباید متوقف شود." } },{ "@type": "Question", "name": "فوق العاده شب کاری به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "کارگرانی هستند که به صورت دائم در شیفت شب کار می‌کنند و شیفت‌های کاری آن‌ها گردش نداشته و هیچ وقت در شیفت روز کار نمی‌کنند، براساس قانون اداره کار این کارگران که به عنوان کارگران شیفت شب کار شناخته می‌شوند و ساعت کاری آن‌ها از 10 شب تا 6 صبح است، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان 35 درصد دستمزد عادی روزانه می‌شوند." } },{ "@type": "Question", "name": "اگر کارفرما، کارگر را اجبار به اضافه کاری در شیفت شب کند طبق قانون چه معنایی دارد؟", "acceptedAnswer": { "@type": "Answer", "text": "قانون‌گذار ارجاع هر گونه اضافه کاری به کارگران شیفت شب یا اضافه کاری برای شیفت شب کار را منع کرده است، در صورتی که کارفرما از قانون سرپیچی کند و چنین کاری را انجام دهد، متخلف به شمار می‌رود و مجازات اعمال اضافه کاری برای شیفت شب کار توسط کارفرما، بار اول جریمه نقدی و بار دوم می‌تواند بین ۹۱ روز تا ۱۸۰ روز حبس در پی داشته باشد." } }] }

راهنمای عناوین این مقاله

ترتیب خواندن این دسته از مقالات

شب کاری چیست؟ نحوه محاسبه شب‌کاری طبق قانون کار