ماده 101 ق.م.م و معافیت های مالیاتی ماده 101 در سال 1403

آیا شما چیزی درباره معافیت ‏های مالیاتی شنیده‌‏اید؟ اگر صاحب کسب‏ و کارید و به صورت شخصی یا شراکتی کار می‏‌کنید احتمالاً تا به حال راجع به مالیات و قوانین معافیت از آن چیزهایی شنیده‌‏اید. ماده 101 قانون مالیات‏‌های مستقیم با چند تبصره و چند مورد از موارد دیگر قوانین مالیاتی با هدف کمک به صاحبین درآمد و کسب و کار نوشته شده است.

برای دانستن جزییات معافیت ماده 101 سال 1402 و نکات معافیت‏‌های مالیاتی بهتر است که تا انتهای مقاله کنونی همراه ما باشید تا مطالب بیشتری در خصوص آموزش حسابداری مالیاتی و نحوه ثبت رویدادهای مالیاتی در نرم افزار حسابداری بدانید.

ماده 101 قانون مالیات‏‌های مستقیم چیست؟

در آموزش حسابداری گفتیم که براساس قانون مالیات ‏های مستقیم، مالیات‏‌ها به طور کلی به دو دسته مالیات‏‌های مستقیم و مالیات‏‌های غیرمستقیم، تقسیم می‏‌شوند.

مالیات مستقیم، مانند مالیات بر درآمد، اجاره ملک، همان‌طور که از اسم آن پیدا می‌‏باشد مالیاتی بوده که مستقیما از درآمد و دارایی افراد حقیقی و حقوقی مشمول مالیات اخذ می‌‏گردد و مالیات غیرمستقیم، مالیاتی است که به طور غیرمستقیم بر مصرف کالا و خدمات وضع شده و از مصرف کنندگان کالا و خدمات اخذ می‌‏گردد.

برای افرادی که فعالیت اقتصادی دارند بخش مهمی به نام اظهارنامه مالیاتی وجود دارد که براساس ماده 101 قانون مالیات ‏های مستقیم، درآمدهای سالانه تمام افراد و واحدهای تولیدی مشمول پرداخت مالیات است.

متن قانونی ماده 101 ق.م.م

(اصلاحی 1371/02/07) درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند تا میزان معافیت موضوع ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ‌های مذکور در ماده 131 این قانون مشمول مالیات خواهد بود.

شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است.

تبصره های ماده 101 که باید بدانید

تبصره‌های ماده 101 قانون مالیاتی

تبصره‌‏های ماده 101 قانون مالیاتی به ابهاماتی که ممکن است در زمینه دریافت و پرداخت مالیات به وجود بیاید، پاسخ داده‏ شده است و چگونگی دریافت معافیت های مالیاتی در فعالیت‏‌های اقتصادی و قوانین حاکم بر معافیت شرکا در این تبصره‌‏ها بررسی شده است. پس حتما باید درباره آن‏‌ها بدانید که در ادامه توضیح خواهیم داد.

تبصره 1 ماده 101 ق.م.م

در مشارکت‏‌های مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت های مالیاتی به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود.
شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می‌‏گردد، در صورت فوت فردی از شرکا وراث وی به عنوان قائم ‏مقام قانونی از معافیت های مالیاتی سهم متوفی در مشارکت به شرح فوق استفاده نموده و این معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.

تبصره 2 ماده 101 ق.م.م

در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهای شغلی وی با کسر فقط یک معافیت موضوع این ماده مشمول مالیات به نرخ‌‏های مذکور در ماده (131) این قانون می‏‌شود.

ابهامات مربوط به ماده 101 قانون مالیات مستقیم

در بعضی موارد افراد می‏‌خواهند با استفاده از راهکار‏های مخصوص از مالیات معاف شوند، قانون شرایط خاصی را برای مشاغل مختلف در نظر گرفته است که در گذشته بعضی از آن‏ها ذکر شد و همچنین شرایط خاص دیگری وجود دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد.

درباره معافیت ماده 101 قانون مالیاتی و یا معافیت معیشتی

بنابر ماده 101 قانون مالیات مستقیم، افراد حقیقی صاحب مشاغل که مشمول پرداخت مالیات هستند تا سقفی از مبلغ که هر سال در قانون تعیین می‏‌شود، از پرداخت مالیات معاف هستند و این برای حمایت از مودی در نظر گرفته شده است و به این خاطر معافیت معیشتی نام دارد.

شرایط دریافت معافیت ماده 101

مودی باید در زمان تعیین شده اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم کند، تا بتواند مشمول معافیت معیشتی یا معافیت ماده 101 شود؛ اگر یک واحد شغلی بدون اظهارنامه مالیاتی رسیدگی مالیاتی شود در محاسبه مالیات بدون کسر معافیت تمام درآمد تشخیص داده شده مشمول مالیات می‏‌شود.
حتی در مشاغل مشارکتی اگر یکی از شرکا اظهارنامه ارسال نکرده باشد، به آن فرد معافیت سالانه مشاغل تعلق نمی‏‌گیرد، شرط دیگر دریافت معافیت ماده 101 راه‌‏اندازی و استفاده از صندوق فروشگاهی و ثبت فاکتور در سامانه مودیان توسط مشاغل است که طی فراخوان‏‌های سازمان امور مالیاتی موظف به این کار شده‌‏اند.

جدول میزان معافیت های مالیاتی مشاغل در سال‏‌های اخیر

محاسبه میزان معافیت ماده 101 سال 99 و بعد از آن به دلیل تورم تغییر شدیدی پیدا کرد که در جدول زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

نرخ معافیت های مالیاتی ماده 101 قانون مالیات مستقیم چقدر است؟

مبلغی از درآمد سالانه که مشمول معافیت معیشتی می‌‏باشد، در هر سال متفاوت است که با توجه به ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم این مبلغ در قانون بودجه هر سال مشخص می‏‌شود.

در سال 1402 در بند (ز) تبصره قانون بودجه ذکر شد که معافیت موضوع ماده 57 و 101 قانون مالیات مستقیم تا مبلغ 475.000.000 ریال (چهارصد و هفتاد و پنج میلیون ریال) از درآمد سالانه مشمول معافیت معیشتی است.

در سال 1403 در بند (ذ) تبصره (6) قانون بودجه ذکر شد که معافیت موضوع ماده 57 و 101 قانون مالیات های مستقیم تا مبلغ 1,440,000,000 ریال از درآمد سالانه مشمول معافیت معیشتی است.

معافیت های مالیاتی ماده 101 در مشاغل دارای شریک چگونه است؟

اگر مودی شریک داشته باشد و مشارکت آن‏‌ها به صورت مشارکت مدنی باشد (چه قهری و چه اختیاری) از بین افراد شرکا تنها دو نفر می‏‌توانند از معافیت معیشتی یا معافیت ماده 101 مالیات مستقیم استفاده کنند، ولی نهایتا مبلغ معافیت بین آن‏‌ها تقسیم می‏‌شود و باقیمانده سهم هر شریک مشمول پرداخت مالیات می‏‌گردد.

اگر یک زوج با هم شریک باشند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک نفر تلقی می‏‌شوند و این معافیت به زوج داده می‏‌شود و نمی‏‌توانند از دو فقره معافیت معیشتی یا معافیت ماده 101 مالیات مستقیم استفاده کنند.

اگر یکی از شرکا فوت کند، وارثان او به عنوان قائم مقام قانونی او تلقی می‏‌شوند و از معافیت معیشتی یا معافیت ماده 101 قانون مالیات مستقیم بهره‏‌مند می‌‏شوند و بین وارثان به طور مساوی تقسیم شده و از درآمد سهم هر کدام کسر می‏‌گردد.

نکته قانونی مشاغل در خصوص معافیت مالیاتی

نکات مهم درباره معافیت های مالیاتی ماده 101 ق.م.م

تا اینجای مقاله سعی کردیم، متن اصلاحی و تبصره‌های مواد قانونی را در خصوص معافیت های مالیاتی شرح دهیم تا به صورت کامل با معافیت های مالیاتی آشنا شوید، در ادامه نیز به چند نکته اشاره خواهیم نمود.

طبق بخشنامه‌هایی که از سال 1398 به مودیان اطلاع رسانی می‌شود، مودیان موظف می‌باشند تمام فروش‌های خود را در سامانه مودیان مالیاتی با رعایت قانون پایانه های فروشگاهی ثبت نمایند. برای انجام این کار می‌توانند از نرم افزار حسابداری ابری و یا نرم افزار صدور صورتحساب الکترونیکی استفاده نمایند.

حداکثر تعداد معافیت های مالیاتی سالانه مالیاتی مشاغل

هر فرد با یک کد ملی یک معافیت سالانه دریافت می‌‏کند، حتی اگر این فرد 5 مجموعه تولیدی داشته باشد، فقط می‌‏تواند یک بار با توجه به نرخ معافیت در آن سال از معافیت مشاغل استفاده کند یا به دلخواه این معافیت را بین مجموعه‏‌های خود تقسیم نماید.

از طرفی در مجموعه‏‌هایی که توسط چند شریک اداره می‏‌شود، می‏‌توان حداکثر از 2 معافیت سالانه استفاده کرد که مبلغ کسر شده باید بین افراد تقسیم شود.

نحوه محاسبه مالیات پس از کسر معافیت ماده 101

برای مازاد درآمدی پس از کسر مبلغ معافیت ماده 101 باقی می‏‌ماند، باید مالیات پرداخت شود نرخ محاسبه این مالیات تصاعدی بوده و بعد از صدور تصویب ‏نامه‏‌ای از هیئت وزیران در سال 1401 نحوه محاسبه معافیت قبل1400 و بعد از متفاوت است که به شرح زیر می‏‌باشد:

• • تا مبلغ 50 میلیون تومان با نرخ 15%، از 50 تا 100 میلیون تومان با نرخ 20% و بالای 100 میلیون تومان از درآمد مشمول مالیات در سال با نرخ 25% محاسبه می‏‌گردد.
  • از محاسبه معافیت ماده 101 سال 1401 به بعد با توجه به تورم در این قانون تغییراتی اعمال شد که در آن تا مبلغ 200 میلیون تومان در سال با نرخ 15%، از 200 تا 400 میلیون تومان با نرخ 20% و از 400 میلیون تومان به بالا مشمول مالیات به میزان مالیات به نرخ 25% محاسبه می‌‏شود.

نتیجه گیری

همان‏طور که ذکر شد واحدهای تولیدی و کسب و کارهای دیگر باید هر سال مبلغی از درآمد سالانه خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند، در این مقاله سعی شد شرایط بهره‌‏‏مندی از معافیت ‏های مالیاتی بررسی شود که یکی از شروط مهم آن تسلیم به موقع اظهارنامه مالیاتی می‌‏باشد.

تمام نکات و مفاهیم مهم مالیاتی را به صورت کامل و واضح شرح داده‌ایم اما اگر سوال و یا پیشنهادی در خصوص موضوع مقاله دارید، می‌توانید در قسمت ثبت دیدگاه برایمان یادداشت نمایید، تا کارشناسان مالیاتی موسسه در کوتاه ترین زمان پاسخ شما را بدهند.