اصول مدیریت چیست؟ اصول مدیریت تیلور، نوین و فایول

در هر سازمان مدیران نقش اصلی را برعهده دارند، زیرا برنامه ریزی برای انجام کار ها و هدایت کارکنان توسط مدیران انجام می شود. اصول مدیریت به ارائه روش هایی برای کمک به مدیران جهت برنامه ریزی مناسب تر و هدایت بهتر کارمندان می پردازد.

در حالت کلی اصول مدیریت به 5 دسته تقسیم می شوند، اما دانشمندانی همچون تیلور و فایول اصولی را برای مدیریت ارائه نموده اند و ما در این مقاله به اصول مدیریت چیست؟  معرفی هریک از اصول پنجگانه مدیریت، اصول مدیریت فایول، اصول مدیریت تیلور، نقش مدیران در اصول مدیریت، مدیریت نوین و … می پردازیم. استفاده از ابزارهای مختلف مانند نرم افزار حسابداری در اصول مدیرت نوین امری حیاتی است.

مدیریت چیست؟

مدیریت دارای تعاریف مختلفی می باشد، برخی از تعاریفی که برای مدیریت وجود دارند عبارتند از:

• انجام یک سری از عملیات آگاهانه و مستمر برای موفقیت سازمان
• انجام یک فعالیت هدفمند
• هنر انجام کار ها با استفاده از دیگران
• هنری و حرفه ای جهت ایجاد هماهنگی در یک مجموعه برای رسیدن به اهداف
• فرایند تصمیم گیری و به دنبال آن هدایت تشکیلات سازمانی

مدیریت به چه معنا است؟

مدیریت به معنای استعداد اداره کردن کار یا موسسه می باشد. مدیریت دارای تعاریف مختلفی می باشد اما در حالت کلی می توانیم اینگونه مدیریت را توصیف کنیم.

مدیریت به فرایندی گفته می شود که در آن منابع انسانی و مادی یک مجموعه به صورت کارآمد و موثر بکار گرفته شده و با سازماندهی، هدایت، کنترل و برنامه ریزی بین آن ها هماهنگی ایجاد نمود که اهداف سازمان را محقق نمایند.

اصول مدیریت چیست؟

مدیریت دارای 5 اصل می باشد. در واقع اصول پنجگانه مدیریت همین پنج اصل می باشند. البته احتمالا شما هم نام اصول چهارگانه مدیریت را شنیده اید، این اصول نیز مانند اصول پنچگانه مدیریت هستند، با این تفاوت که در اصول چهارگانه مدیریت یکی از اصول رهبری نام دارد اما در اصول پنجگانه مدیریت به جای اصل رهبری از دو اصل به کار گماردن و هماهنگی استفاده شده است.

در این بخش ما قصد داریم، اصول پنجگانه مدیریت را به شما معرفی نماییم.

5 اصل مدیریت در اصول مدیریت چیست؟

اصل کنترل

با استفاده از اصل کنترل مدیر بر کارهای کارمندان نظارت نموده و میزان پیشرفت مجموعه و اهداف شرکت را بررسی می نماید. در واقع ادامه کار هر شرکت به میزان کنترل مدیر بر عملکرد و کارمندن شرکت دارد. با استفاده از اصل کنترل می باشد که مدیر متوجه می شود چه کار هایی باید انجام می شدند و تا به الان چه کار هایی انجام شده اند و هریک از کارمندان چه عملکردی دارند.

با کنترل شرکت، مدیر می تواند اختلاف ها و انحرافات شرکت بین آنچه الان وجود دارد و آنچه که باید وجود داشته باشد را تشخیص داده و برای رفع مشکلاتی که وجود دارند اقدامات مورد نیاز را انجام دهد.

معمولا فرایند کنترل شرکت توسط مدیران به سه صورت یعنی قبل از انجام کار، در هنگام انجام کار و پس از انجام کار انجام می شود.

اصل برقراری ارتباط

در هر شرکت ارتباط بین افراد سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است و مدیریت صحیح آن به یکپارچگی و وحدت سازمان کمک بزرگی می نماید. مدیران با ایجاد کانال های ارتباطی خیلی راحت تر می تواند اثر بخشی خود را در بین کارمندانش تقویت نماید. اگر مدیر در شرکت نظام ارتباطی قدرتمندی نداشته باشد، نمی تواند شرکت را مدیریت نماید.

اصل برنامه ریزی

برنامه ریزی به عنوان یکی از اصول مدیریت به مدیران کمک می نماید، وضعیت واحدی که مدیر آن هستند را تحت کنترل خود درآورده و آینده واحد خود را پیش بینی نمایند. همچنین مدیران با استفاده از اصل برنامه ریزی می توانند ابزار مورد نیاز و راه حل های کاربردی جهت رسیدن به اهداف مدیریتی خود در آینده را فراهم نمایند.

در واقع اصل برنامه ریزی اولین اصل مدیریت می باشد، زیرا اهداف سازمانی را مشخص خواهد نمود. برای برنامه ریزی ابتدا باید مشخص نمود که در طول دوره زمانی مشخص واحد مورد نظر باید چه کار هایی انجام داده باشد و رویداد هایی به وجود آمده باشد.

به عنوان مثال مشخص نماییم که در پایان سال شرکت چه مقدار سود کسب خواهد نمود، چه افرادی استخدام می شوند، چند درصد از اهداف بلند مدت شرکت در طول یک سال باید حقق شده باشد و …

در مرحله بعدی از برنامه ریزی باید مشخص شود که برای رسیدن به اهداف به چه ابزار ها و راهکار هایی نیاز است. یک مدیر برای این که بتواند اهداف بزرگ سازمان را محقق نماید باید به دنبال راهکار ها و ابزار جدیدی در مقایسه با ابزار های قبلی سازمان باشد، که بتواند فعالیت های جدیدی را انجام داده و هر روز شرکت را به اهداف خود نزدیک تر نماید.

ممکن است بپرسید که چرا برنامه ریزی در مدیریت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؟ در پاسخ به سوال باید بگوییم این اهداف هستند که سبب موفقیت افراد خواهند شد، اما رسیدن به اهداف هم فقط با انجام برنامه ریزی میسر خواهد شد.

به علاوه وقتی مدیر یک برنامه ریزی کامل داشته باشد و اهداف شرکت را مرحله به مرحله در برنامه ریزی خود قرار دهد به صورتی که اهداف قابل دستیابی باشند، کارمندان نیز انگیزه بیشتری برای ادامه کار پیدا می نمایند.

برنامه ریزی در اصول مدیریت چیست؟

اصل سازماندهی

در یک تعریف کلی می توانیم بگوییم که تقسیم کار بین افراد و مدیریت کار های افراد مجموعه سازماندهی نام دارد. متاسفانه در کشور ایران برخی از مدیران قادر به سازماندهی صحیح نبوده و نمی توانند به خوبی افراد را مدیریت نمایند.

خیلی ها فکر می کنند که اگر یک کار مشخص به هریک از کارمندان بدهند که فقط کارمندان تا پایان تایم کار خود کاری را برای انجام دادن داشته باشند، آن ها را سازماندهی کرده اند، اما این تفکر کاملا اشتباه است.

با این سازماندهی اشتباه هنگامی که افراد باهوش و با استعداد در  یک شرکت استخدام می شوند و وظایفی که به آن ها محول شده است را به سریع تر انجام می دهند، نه تنها تشویق نمی شوند بلکه وظایف جدید دیگری هم علاوه بر وظایف قبلی به آن ها داده می شود.

در نهایت این تصور برای کارمند به وجود می آید که اگر کار بیشتری انجام دهد مجددا بر وظایف او افزوده خواهد شد. بدین طریق خسارت های بسیاری به شرکت وارد می شود.

بنابراین یک مدیر باید به خوبی بتواند اهداف بزرگ شرکت را به اهداف کوچک تر تقسیم نموده و سپس با توجه به اهداف کوچک تر وظایف کارمندان را تعیین نموده و واحد های شرکت را سازماندهی نماید.

اصل هدایت

مدیر باید بر کارمندان خود نفوذ داشته باشد و بتواند روی کارمندان اثر بگذارد که آن ها را هدایت نماید. مدیری که اثر بخش باشد بر کارمندان مسلط خواهد بود و قطعا کارمندان هم مدیران اثر بخش را می پذیرند. مدیر باید قدرتمند باشد که بتواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر کارمندان نفوذ کرده باشد و با رهبری کارمندان رفتار و نظرات آن ها را تغییر بدهد.

نقش مدیران در اصول مدیریت

ممکن است برای شما سوال باشد که نقش مدیران در اصول مدیریت چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مدیران به عنوان نیروهای اصلی سازمان ها نقش بسیار مهمی در حفظ موفقیت سازمان دارند. ما در مقاله سیستم اطلاعات مدیریت به معرفی انواع سیستم ها برای تصمیم گیری بهتر مدیران پرداخته ایم.

هر یک از مدیران با توجه به سمت خود دارای نقش خاصی در سازمان بوده و باید به خوبی از عهده مسئولیت های خود برآیند. در ادامه معرفی نقش هر یک از مدیران سازمان ها می پردازیم.

نقش مدیران در اصول مدیریت چیست؟

نقش مدیریت سطح بالا

نقش مدیران سطح بالا در اصول مدیریت در واقع تفکر استراتژیک سازمان بوده و برای رسیدن به اهداف خود سازمان را هدایت خواهند نمود. مدیران سطح بالا نقش بسیار مهمی برای رسیدن به چشم انداز ها و ماموریت سازمان را ایفا می نمایند.

نقش مدیریت ارشد

مدیران ارشد تمام ابعاد شرکت را تحت نظر داشته و مسئولیت سود و زیان شرکت را برعهده دارند. اغلب مدیران کل به راهنمایی مدیران ارشد برای هدایت کسب و کار می پردازند. از مدیران ارشدی که حافظ دارایی ها و برنامه اموال سازمان است مدیران ارشد مالی هستند.

نقش مدیریت عملیاتی

مدیران عملیاتی مسئولیت مدیریت یک واحد از شرکت را برعهده داشته و مسئول سودآوری و موفقیت سازمان هستند. سرپرستان و یا گروهی از مدیران به راهنمایی مدیران عملیاتی می پردازند. اگر هنوز نمی دانید مدیران عملیاتی چه شرح وظایفی دارند، حتما مقاله تفاوت مدیریت اجرایی و عملیاتی را مطالعه نمایید.

نقش مدیران کارکنان و خط

مدیران خط به مدیریت یک و یا گروهی از کارمندان می پردازند. مدیران خط به صورت مستقیم پاسخگوی خدمات و یا خط تولید شرکت بوده و معمولا بر کار زیردستان خود نظارت می نمایند. مدیران تولید دارای ارتباط مستقیم با خط تولید هستند، برای تکمیل اطلاعات خود درباره مدیران تولید و وظایف آن ها، حتما مقاله وظایف مدیر تولید را مطالعه کنید.

نقش مدیران پروژه

معمولا سازمان ها به صورت همزمان چند پروزه را اجرا می نمایندبه همین جهت برای هر پروژه یا چند پروژه مدیرانی در نظر گرفته می شود. مدیر پروژه باید با تعریف اهداف پروژه و برنامه ریزی و سازماندهی منابع مورد نیاز پروژه، از ابتدای شروع تا زمان اتمام، پروژه را هدایت می نماید. یک نرم افزار حسابداری پروژه است می‌توند کمک بزرگی به یک مدیر پروژه کند.

اصول مدیریت نوین

مدیریت نوین یعنی با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و … از رویکرد های مدیریتی استفاده نمود. در واقع در مدیریت نوین مدیران باید تجربه، راهکار ها و برنامه ریزی که از طریق تحصیل و تجربه بدست آورده اند را با درنظرگرفتن شرایط فعلی، فعالیت های رقبا و چالش های احتمالی در آینده اجرایی نمایند.

اصول مدیریت نوین در اصول مدیریت چیست؟

هرقدر که مدیریت یک شرکت اصولی تر باشد و از سبک مدیریت نوین جهان در آن استفاده شده باشد، موفقیت شرکت بیشتر می شود. در روش مدیریت نوین مدیران خلاق تر بوده و راحت تر می توانندخود را تغییر بدهند.

مدیران با اصول نوین همیشه اولویت اصلی را کارمندان و مشتریان درنظر گرفته، از نظر کارمندان و سایر مدیران استفاده می نمایند، بخش بازاریابی و تبلیغات شرکت را تقویت نموده، ارتباط موثری با کارمندان دارند و به خوبی کارمندان خود را مدیریت می نمایند.

اگر قصد کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افزایش میزان رضایت مشتریان و ارزیابی و مدیریت این رضایت برای رونق کسب و کار خود را دارید، حتما مقاله بهبود تجربه مشتری را مطالعه کنید.

اصول مدیریت کارکنان

مدیران و کارمندان رابطه ای متفاوت تری در مقایسه با دوستان و همکاران با یکدیگر دارند، بنابراین مدیران باید یک ارتباط موثر و قوی با کارمندان خود داشته باشند که بتوانند کارمندان را تحت نظارت خود دربیاورند. برخی از اقداماتی که سبب مدیریت بهتر کارکنان می شوند عبارتند از:

• مدیران به صورت هفتگی و یا ماهانه جلسه ای با کارمندان خود گذاشته و درباره چالش ها و اهداف شرکت با آن ها صحبت نمایند.
• بررسی نقاط ضعف و نقاط قوت کارمندان، ایجاد انگیزه و تشویق کارمندان و کمک به آن ها جهت رفع نقاط ضعفی که دارند.
• استفاده از تکنولوژی و ابزار های مناسب جهت آموزش به کارمندان، به عنوان مثال از یک فرایند که نحوه انجام آن برای کارمند سخت است یک آموزش صوتی تهیه ننموده و در اختیار کارمند قرار بدهید که از آن استفاده نماید.
• از کارمندان بپرسید که دوست دارند چه تغییراتی در نحوه مدیریت و یا کار هایی که به ان ها سپرده می شود ایجاد نمایید که عملکرد بهتری داشته باشند.
• اگر کارمندی کار خود را بهتر از بقیه انجام می دهد و یا تلاش بیشتری دارد، از کارمند تقدیر و تشکر نمایید که انگیزه ای برای سایر کارمندان شود.
• به صورت ماهیانه درباره مشکلات با کارمندان صحبت شود و اهداف مشخصی برای ماه اینده تعیین شود.
• طوری رفتار نمایید که کارمند متوجه شود برای رشد او ارزش قائل هستید و به ارتقاء شغلی وی توجه می نمایید.
• در هنگامی که کارمندان تعطیل هستند و یا در ایام مرخصی هستند با ارسال پیام و ایمیل و یا تماس های کاری آن ها را مجبور نکنید که در خارج از محل کار نیز دغدغه شغل خود را داشته باشند. (برای آشنایی با قوانین مهم ترین مرخصی ها، حتما مقاله جامع مرخصی زایمان و مقاله کاربردی مرخصی استعلاجی را مطالعه کنید.)

اصول مدیریت فایول

هنری فایول که بنیانگذار مدیریت نوین می باشد، نویسنده کتاب “مدیریت صنعتی و عمومی” است، وی در این کتاب 14 اصل مدیریت را معرفی نموده است، که در ادامه به ما معرفی هر یک از این 14 اصول می پردازیم.

• اصل تقسیم کار فایول

اصل تقسیم کار بیانگر این مسئله است که با تقسیم نمودن کار های شرکت بین کارمندان، کار ها تخصصی شده، کارایی و سود آوری و بهره وری شرکت نیز افزایش پیدا می نماید.

• اصل اختیار
• اصل نظم و انضباط
• اصل وحدت فرماندهی

در اصل وحدت فرماندهی به این مسئله می‌پردازد که هر کارمند فقط باید از مدیر خود دستور بگیرد و فقط به مدیر خود گزارش بدهد، بدین طریق مشکل تبعیت از دو مدیر به وجود نخواهد آمد.

• اصل وحدت هدف فایول

اصل وحدت هدف به این معناست که تمام اعضای گروه باید برای رسیدن به یک هدف مشترک با یکدیگر یک دل باشند، در عین حال فقط یک مدیر باید برنامه کارمندان را مدیریت کرده و آن ها را هدایت نماید. به عنوان مثال فعالیت هایی مانند بازاریابی، قیمت گذاری و … باید توسط یک مدیر انجام شده و مدیر هم با استفاده از یک برنامه فعالیت های خود را با کمک کل تیم یا اتحادیه انجام می‌دهد.

اصل وحدت در اصول مدیریت چیست؟

• اصل تبعیت تمایلات شخصی از تمایلات گروهی

این اصل بیانگر این مسئله است که نباید به خاطر سود یک فرد و یا گروه سود کل مجموعه نادیده گرفته بشود. همیشه باید منفعت گروه اهمیت بالاتری نسبت به منفعت فرد داشته باشد. بنابراین نباید به خاطر منفعت یک فرد یا یک گروه در سازمان، منفعت اصلی خود سازمان ازبین برود.

• اصل پاداش کارکنان فایول

اصل پاداش کارکنان یعنی در هر سازمان باید برای پرداخت حقوق و مزایا به کارمندان خود دارای یک خط مشی مشخص باشد. بدین طریق علاوه بر رضایت کارفرما رضایت کارمندان نیز فراهم شده و اگر کارمند عملکرد خوبی داشته باشد پاداش دریافت می نمایید. به صورت تعریف شده در مقابل پاداش محاسبه اضافه کاری یا جریمه هم وجود دارد.

• اصل تمرکز زایی فایول

اصل تمرکز زایی یعنی اگر قدرت کامل شرکت فقط در دست یک مدیر باشد، سایر افراد شرکت برای انجام مسئولیت و وظایف خود بدون قدرت خواهند ماند، اگرهم قدرت تمام افراد شرکت یکسان باشد مافوقان برای کنترل زیردستان خود قدرتی نخواهند داشت، در هر دو صورت شرکت به مشکل خواهد خورد.

بنابراین باید اعتدالی بین قدرت مدیران ارشد، مافوقان و زیر دستان وجود داشته باشد. البته آزادی کافی دادن به کارمندان  توسط مدیران سبب موفقیت شرکت خواهد شد. اما میزان متمرکز بودن قدرت شرکت برای فرد بستگی به سیاست و استراتژی شرکت دارد.

• اصل زنجیره عددی

اصل زنجیره عددی به این معناست که خط قدرت هر شرکت از بالا به پایین بوده و دستورالعمل ها به صورت پله ای از بالا به پایین حرکت می کنند. هر قدر که یک شرکت دارای زنجیره فرمان مشخص تر باشد، تصمیم گیری به صورت موثر تر و کاراتر انجام می شود.

• اصل نظم و ترتیب

اصل نظم و ترتیب یعنی تمام اشیا و کارمندان شرکت باید دارای نظم باشند. یعنی هر وسیله ای در سر جای خودش قرار بگیرد و هر فرد در جایگاه شغلی قرار بگیرد که مناسبش است. درصورتی که اشیا و کارمندان در جای مناسب خود نباشند، شرکت دچار آشفتگی خواهد شد.

• اصل انصاف

اصل انصاف به این معناست که باید با همه کارمندان شرکت با عدالت و با مهربانی  رفتار شود. هر قدر که مدیر شرکت عدالت بیشتری بین کارمندان برقرار نماید، وفاداری و تعهدات کارمندان نسبت به شرکت بیشتر خواهد شد. در واقع با استفاده از اصل انصاف یا برابری مدیر باید با تمام کارمندان خود به یک اندازه مهربان باشد.

• اصل ثبات افراد

اصل اثبات یعنی باید به کارمند زمان داد که کار خود را خوب فراگرفته، خود را اثبات نموده و کارآمد شود. در صورتی که کارمند امنیت شغلی داشته باشد، بهتر می تواند کار خود را انجام بدهد.

• اصل ابتکار

اصل ابتکار به این مسئله می‌پردازد که باید کارمندان را تشویق و ترغیب نمود که برنامه های مد نظر خود را ارائه داده و اجرا نمایند. بدین طریق کارمندان رضایت بیشتری از کار خود پیدا می نمایند و موفقیت بیشتری برای سازمان به ارمغان بیاورند.

• اصل روح صمیمیت و یگانگی

اصل روح صمیمیت و یگانگی به این مسئله می‌پردازد که مدیر باید به گونه ای عمل نماید که بین کارمندان تفرقه ایجاد نشده و روحیه همکاری تیمی در بین کارمندان تقویت گردد. هرقدر اتحاد بین کارمندان یک شرکت بیشتر باشد، قدرت شرکت نیز بیشتر خواهد شد.

اصول مدیریت علمی تیلور

تیلور که به نام پدر مدیریت علمی مشهور است، معتقد است که بهتر می باشد که حداکثر منافع کارفرمان و کارمند هدف اصلی یک مدیر باشد. همچنین وی معتقد بود که برای انجام هر کاری همیشه یک راه بهتر وجود دارد. در حالت کلی تیلور 4 اصل را برای به عنوان اصول مدیریت علمی بیان کرده است. در ادامه به معرفی این 4 اصل می پردازیم.

اصول مدیریت تیلور در اصول مدیریت چیست؟

مدیریت علمی تیلور

در اصل مدیریت علمی تیلور معتقد است که به جای استفاده از روش تجربه و خطا باید از روش های علمی استفاده استفاده نمود. باید بهترین روش های انجام کار ها باید به صورت علمی تعیین شده و سپس دستور اجرای آن ها در قالب دستورالعمل به کارمندان ارائه شود. حرکت و زمان سنجی از جمله روش های علمی هستند که استاندارد های تولید و کارکرد با توجه به آن ها مشخص می شود.

اساس علمی در انتخاب کارکنان

در اصل اساس علمی در انتخاب کارکنان تیلور معتقد است که باید با استفاده از روش ها وفنون علمی، با توجه به مهارت و توانائی های هرکارمند کار مناسب را به کارمندان سپرد.

جنبه علمی در آموزش و تربیت کارکنان

در اصل جنبه علمی در انتخاب کارکنان، تیلور معتقد است که باید به صورت علمی به کارمندان آموزش داده شود. توصیه می‌گردد برای مدیران حسابداری و مالی خود آموزش حسابداری بازرگانی فرداد را معرفی کنید

 ایجاد روابط نزدیک و دوستانه و روحیه همکاری بین مدیریت و کارکنان

در این اصل تیلور معتقد است که باید به صورت مساوی کار ها و مسئولیت ها بین مدیران و کارمندان تقسیم گردد، یعنی کارهای جسمی توسط کارمندان و کار های فکری و انجام برنامه ریزی ها توسط مدیران انجام شود.

نتیجه گیری

مدیریت دارای 5 اصل می باشد. در واقع اصول پنجگانه مدیریت همین پنج اصل می باشند. البته احتمالا شما هم نام  اصول چهارگانه مدیریت را شنیده اید، این اصول نیز مانند اصول پنچگانه مدیریت هستند با این تفاوت که در اصول چهارگانه مدیریت یکی از اصول رهبری نام دارد اما در اصول پنجگانه مدیریت به جای اصل رهبری از دو اصل به کار گماردن و هماهنگی استفاده شده است.

در این مقاله ما سعی نمودیم به صورت کامل هریک از اصول پنجگانه مدیریت، اصول مدیریت فایول ، اصول مدیریت تیلور ، نقش مدیران در اصول مدیریت چیست؟ ، اصول مدیریت نوین و … را شرح بدهیم و شما را با این اصول آشنا نماییم. اگر سوال و یا نظری درباره این مقاله دارید، نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.

این مقاله از مقالات تئوری سایت فرداد بود، اگر علاقه مند به مباحث حسابداری هستید توصیه میکنیم مقالات کاربردی مانند ارسال لیست بیمه تامین اجتماعی را مطالعه نمایید.