اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمان چقدر است؟ نیروی انسانی از مهمترین ارکان هر سازمانی است؛ بنابراین آشنایی با نحوه جذب، مدیریت و برنامه مالی برای نیروی انسانی امری ضروری است، امروزه اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها بر کسی پوشیده نیست و به همین علت تمامی سازمانها سعی در بهبود مدیریت منابع انسانی خود دارند.
در مقاله پیش رو قصد داریم موارد و نکات مهم و ضروری اهمیت مدیریت منابع انسانی را به صورت کامل و دقیق شرح دهیم تا بتوانید رضایت کارمندان خود را جلب کنید؛ زیرا این امر موجب افزایش بهره وری و عملکرد مفید سازمان خواهد شد. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
مدیران کسب و کارها
مدیران مالی شرکت ها
مدیران و کارمندان بخش منابع انسانی
کسانی که به مباحث انسانی سازمان علاقمند هستند
در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:
منظور از منابع انسانی چیست؟
هر سازمانی بسته به سطح فعالیتی که دارد از چند نفر تا چند صد نفر کارمند دارد، این افراد که دارای وظایف مشخصی بوده و در راستای پیشبرد اهداف سازمان تلاش میکنند و به عنوان نیروی انسانی آن سازمان شناخته میشوند؛ به فرآیند جذب، پرورش و توسعه نیروی انسانی سازمان، منابع انسانی گفته میشود.
تفاوت نیروی انسانی و منابع انسانی
در یک تعریف کلی میتوان گفت که نیروی انسانی بخشی از منابع انسانی است، نیروی انسانی مجموعه افرادی هستند که در یک سازمان مشغول به فعالیت هستند؛ اما منابع انسانی مجموعه فرآیندها، داراییها و مهارتهای انسانی سازمان است و منابع انسانی برای پرورش و افزایش بازدهی نیروی انسانی استفاده میشود.
تعریف مدیریت منابع انسانی چیست؟
در یک سازمان مدیریت منابع انسانی واحدی است که تمامی فعالیتها و خط مشیهای مربوط به مباحث بایگانی پرونده پرسنلی و امور پرسنل سازمان را بر عهده دارد و با توجه به اینکه جایگاه نیروی انسانی در سازمان انکار ناپذیر بوده و منابع انسانی نقش موثری در سازمان دارد؛ بنابراین اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها به صورت چشمگیری افزایش پیدا میکند.
حوزه هایی که مدیریت منابع انسانی بر آن تمرکز دارد شامل موارد زیر میباشد:
-
- جذب نیرو و استخدام
- حضور و غیاب
- جبران خدمات و حقوق و دستمزد
- آموزش کارکنان و یادگیری
- روابط کار و کارمندی
- توسعه سازمان
تعریف مدیریت منابع انسانی استراتژیک
هر سازمانی دارای اهداف، استراتژیهای کلی و چشم اندازهای مختلفی است، از طرفی اجرای روشهای مختلف و دستیابی به این اهداف توسط نیروی انسانی صورت میگیرد و مدیریت نیروی انسانی جهت دستیابی و همسوسازی آنها با اهداف استراتژیهای کلی کسب و کار به عنوان مدیریت منابع انسانی استراتژیک شناخته میشود.
تعریف مدیریت منابع انسانی الکترونیک
در خصوص تعریف مدیریت منابع انسانی الکترونیکی صاحب نظران تعاریف مختلفی ارائه دادهاند و با توجه به نظرات مختلف به اجرا و کاربرد فناوری اطلاعات جهت برنامه ریزی امور منابع انسانی، مدیریت منابع انسانی الکترونیک گفته میشود، علاوه بر مدیریت منابع انسانی الکترونیک با نامهای زیر نیز از این شیوه مدیریت یاد میشود:
-
- منابع انسانی مبتنی بر وب
- سیستمهای اطلاعاتی منابع انسانی
- مدیریت منابع انسانی مجازی
- سیستمهای مدیریت منابع انسانی مبتنی بر کامپیوتر
جایگاه نیروی انسانی در سازمانها
در هر سازمانی بدون توجه به سطح فعالیت یا تعداد نیرو، مهمترین منبع سازمانی نیروی انسانی در نظر گرفته میشود؛ زیرا نیروی انسانی علاوه بر اجرای وظایف و روزمره خود، با دانش، مهارتها و تجربیات مختلف و مشارکت در فرآیندهای تصمیمگیری، در توسعه و پیشرفت سازمان نقش محوری دارد؛ بنابراین جایگاه نیروی انسانی در سازمان قابل چشم پوشی نیست.
اهمیت مدیریت منابع انسانی در سازمانها
اگر نیروی انسانی کارآمدی در سازمان وجود نداشته باشد، سازمان در مسیر بهبود عملکرد، افزایش سود آوری، ایجاد مزایای رقابتی و در نهایت تحقیق اهداف سازمانی نمیتواند موفق عمل کند؛ زیرا تمامی منابع و عوامل موجود در سازمان هر یک به گونهای به نیروی انسانی وابسته هستند.
اهمیت نیروی انسانی از دیدگاه رهبری
نیروی انسانی در هر سازمانی دارای اهمیت و جایگاه بالایی است به طوری که مقام معظم رهبری در خصوص نیروی انسانی خوب میفرمانید که سازمانها با تکیه بر نیروی انسانی و مدیریت خوب میتوانند از کمبودها و موانع عبور کنند.
کمبود نیروی انسانی، مسئلهای میباشد که میتواند سازمان را در کوتاهترین زمان عملکرد سازمان را به حداقل برساند که نتیجهی این امر، چیزی جز نابودی سازمان نیست.
وظیفه واحد منابع انسانی در سازمانها
شاید برخی از افراد از واحد منابع انسانی در سازمانها تصویری که دارند مربوط به مصاحبه و گزینش افراد برای استخدام باشد؛ اما باید به این موضوع پی برد که وظیفه واحد منابع انسانی در سازمانها بسیار پیچیده و کلیدی است و در صورتی که واحد منابع انسانی در سازمان نباشد و یا وظایف خود را به درستی انجام ندهد سازمان با مشکلات عدیدهای روبرو خواهد شد.
از جمله وظایف مدیر منابع انسانی در شرکتها و سازمانها به موارد زیر میتوانیم اشاره کنیم:
ردیف | وظایف مدیر منابع انسانی و اهمیت مدیریت منابع انسانی در سازمان |
1 | برنامهریزی منابع انسانی |
2 | تجزیه و تحلیل و طراحی شغل |
3 | استخدام نیروهای جدید |
4 | آموزش و توسعه در وظایف مدیریت منابع انسانی |
5 | طراحی سیاستهای محل کار |
6 | نظارت و ارزیابی عملکرد |
7 | حفظ فرهنگ سازمانی |
دیگر وظایف مدیر منابع انسانی را در موارد زیر شرح دادهایم:
-
- حل تعارضات
- مدیریت پاداشها و مشوقها
- اطمینان از سلامت و ایمنی کارکنان
- روابط موثر با کارکنان
- هدایت و کنترل فرآیندهای سازمان
- پیگیری مسائل حقوقی و قانونی
- مدیریت حقوق و دستمزد پرسنل
- توجه به رفاه شخصی پرسنل
اهمیت منابع انسانی در سازمانها
آشنایی هر فردی با منابع انسانی سازمانها محدود به مسائلی است که فرد با آن روبرو میشود و منابع انسانی برای حل آن مسائل اقدام میکند؛ اما برای درک بهتر اهمیت منابع انسانی در سازمانها ابتدا باید شناخت کاملی از وظایف منابع انسانی در سازمانها به دست آید و یا به عبارتی شخص بتواند به پرسش شغل منابع انسانی چیست پاسخ بدهد.
با شناخت وظایف منابع انسانی و بررسی آن است که اهمیت منابع انسانی به خوبی درک میشود، هر چند منابع انسانی به عنوان یک واحد تخصصی در سازمان فعالیت میکند؛ اما باید فهمید که این واحد به عنوان رابطی میان تمامی واحدها و پرسنل سازمان باید به انجام وظایف خود بپردازد.
چالش های مهم در حوزه مدیریت منابع انسانی
در یک سازمان هر بخش و واحدی که مورد بررسی قرار بگیرد، در فرآیند انجام وظایف خود دچار چالشهایی میشود؛ رفع این چالشها نیاز به مدیریتی قوی و هماهنگ با مجموعه دارد و در خصوص مدیریت منابع انسانی نیز این مسئله صدق میکند، چالش های مهم در حوزه مدیریت شاخصهای منابع انسانی شامل موارد زیر میباشد:
-
- حفظ استعدادهای منحصربهفرد
- حفظ یکپارچگی فرهنگ سازمانی
- مدیریت تغییرات و سازگاری با نوآوری
- تنوع موقعیتهای شغلی
- چالشهای مالی و اقتصادی
ضرورت و اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها
برخی از افراد با شنیدن منابع انسانی تنها به استخدام، تسویه، اخراج، تعدیل نیرو فکر میکنند؛ اما امروزه با توجه به تعریف مدیریت منابع انسانی، اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها بسیار فراتر از این مسائل پیش رفته است و به طور کلی مدیریت منابع انسانی اقدامات مربوط به استراتژی، تصویر برند و سایر فعالیتهای کارمندان مجموعه را زیر نظر دارند، از جمله ضرورت و اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها را در تصویر زیر نام بردهایم.
کنترل بودجه و تاثیر بر درآمد سازمان
بودجه چیست و کنترل آن چه تاثیری دارد؟ هر سازمان و شرکتی تلاش میکند تا بتواند بودجه مناسبی داشته باشد و درآمدهای خود را افزایش بدهد و یکی از واحدهایی که به صورت مستقیم میتواند بر کنترل بودجه و درآمد سازمان اثر گذار باشد، واحد منابع انسانی و در راس آن مدیریت منابع انسانی است.
تاثیر مدیریت منابع انسانی بر طیف درآمدی کسب و کار و نرخ بازگشت سرمایه از طریق ارتباط گسترده با ابعاد گوناگون از تجربیات نیروی انسانی موجود در سازمان رخ میدهد.
بهره وری کارکنان
بهره وری یکی از مسائلی است که در سازمانها تاکید زیادی بر آن میشود و نتیجه افزایش بهره وری کارکنان در واحدهای مختلف در نهایت منجر به افزایش درآمد سازمان و بهبود شرایط کسب و کار میگردد؛ با توجه به اینکه مدیریت منابع انسانی ارتباط مستقیمی با کارکنان دارد، بنابراین نقش مدیریت منابع انسانی در افزایش بهره وری کارکنان بسیار با اهمیت خواهد بود.
رضایت کارمندان
در مطالب قبل به این نکته اشاره شد که افزایش بهره وری کارکنان منجر به افزایش درآمد سازمان و در نهایت بهبود شرایط سازمان میشود؛ اما مسئلهای که وجود دارد این است که چگونه میتوان نسبت به افزایش بهره وری کارکنان اقدام کرد و یکی از اقدامات مهم در این خصوص افزایش رضایت کارکنان است.
جلب رضایت کارکنان از طریق ایجاد شرایط کاری، ابزار و امکانات مناسب، تشویقهای موردی و افزایش پاداشها میسر میشود؛ بنابراین اگر یک مدیر با وظایف مدیریت منابع انسانی آشنا باشد و بتواند نقش خود را به خوبی در سازمان بازی کند، میتواند رضایت کارکنان را جلب نماید.
توانمندسازی منابع انسانی
امروزه نیروی انسانی نیاز دارد که به صورت مستمر آموزش ببیند و برای اینکه آموزشها نتیجه مطلوبی در پی داشته باشد باید توسط واحد منابع انسانی مورد ارزیابی قرار بگیرد و به صورت خلاصه مدیریت منابع انسانی با ارائه آموزشهای مناسب میتواند نسبت به توانمند سازی منابع انسانی و در نهایت توانمند سازی سازمان اقدام کند.
فرآیند جذب و استخدام
یکی از اصلیترین شرح وظایف مدیر منابع انسانی جذب و استخدام نیروی انسانی است و برای اینکه سازمان در آینده با مشکلات کمتر مواجه شود و در مسائل به وجود آمده بتواند اقدامات موثرتری صورت بدهد باید در استخدام نیروی انسانی دقت کافی به عمل آورد و نسبت به جذب نیروهای با استعداد و مناسب اقدام کند.
اگر مدیریت منابع انسانی از تخصص کافی برخوردار باشد در جذب نیروی با استعداد و توانمندی موفق عمل خواهد کرد و نتیجه این امر رشد و پیشرفت سازمان خواهد بود؛ بنابراین اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها به خوبی روشن و قابل درک است.
فعالیتهای مهم که اهمیت منابع انسانی برای سازمانها را مشخص میکند؟
اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها هنگامی قابل بررسی و بیان است که فرد درک درستی از نیروی انسانی، منابع انسانی و مدیریت منابع انسانی داشته باشد، فعالیتهایی در سازمان وجود دارد که با بررسی این فعالیتها به اهمیت مدیریت منابع انسانی در سازمانها میتوان پی برد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم نمود.
مدیریت امور کارکنان
نیروی انسانی مهمترین سرمایه هر سازمانی است و بکارگیری سایر منابع سازمان از جمله منابع مالی، فیزیکی و اطلاعاتی بدون حضور منابع انسانی آگاه و مسئولیت پذیر در تحقق اهداف سازمان نمیتواند موثر واقع شود؛ بنابراین نتیجه حضور منابع انسانی و مدیریت صحیح آنها اهمیت منابع انسانی برای سازمانها را روشن میکند.
تعیین شاخص ارزیابی
اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها با استفاده از شاخصهای ارزیابی قابل بیان است، شاخصهای ارزیابی منابع انسانی شامل شاخصهای کاهش هزینه، رضایت کارکنان، شاخص تخصص پرسنل، شاخصهای زمانی و شاخص حضور است و تعیین شاخص ارزیابی مناسب در سازمان، در نیل به اهداف سازمان کمک شایانی خواهد داشت.
توسعه شایستگیهای فردی
اگر سازمانی برای توسعه شایستگیهای فردی نیروی انسانی خود هزینه کند و برنامه ریزی مناسبی در این خصوص داشته باشد، میتواند با صرف هزینههایی کمتر نسبت به سایر روشها به توسعه امور، افزایش رضایت پرسنل و دستیابی سریعتر به اهداف بپردازد.
فناوری، خلاقیت و انعطاف
امروزه هر سازمانی برای اینکه بتواند عملکرد بهتری داشته باشد و در بازار رقابت باقی بماند، باید از فناوری استفاده بهینه داشته باشد؛ اما لازمه استفاده از فناوری داشتن نیروی انسانی خلاق و انعطاف پذیر است، بنابراین اهمیت منابع انسانی خلاق و کارآمد در زمینه استفاده از فناوری در سازمان به سادگی قابل بررسی و قابل بیان است.
پیاده سازی و ترکیب فناوری
بعد از اینکه سازمان تصمیم به استفاد از فناوری میگیرد، نیاز دارد که فناوری موجود به درستی در سازمان پیاده سازی شود و علاوه بر پیاده سازی برای کاهش هزینهها در سازمان بهتر است که برخی از فناوریهای موجود به درستی با یکدیگر ترکیب شود و لازمه تمامی این عملیات داشتن نیروی انسانی با شاسیتگی لازم است.
پیاده سازی رفتار سازمانی
از مهمترین مفاهیمی که نیروی انسانی در هر سازمانی باید به خوبی آن را درک کنند و بر آن تسلط داشته باشد، رفتار سازمانی است؛ اگر منابع انسانی بتواند وظایف خود را به درستی انجام بدهد، رفتار سازمانی به خوبی در سازمان پیاده میشود و این امر از طریق رفتار افراد شاغل در سازمان قابل مشاهده و بررسی است.
وظایف مدیریت منابع انسانی در سازمانها چیست؟
هر سازمانی در خصوص منابع انسانی خود استراتژیهای معین و برنامه ریزی شدهای دارد که باید با هدف سازمان همسو باشد، از طرفی مدیر منابع انسانی مسئول توسعه و اجرای استراتژهای سازمان است و برای اینکه توسعه سازمان به خوبی انجام شود، وظایفی بر عهده مدیریت منابع انسانی گذاشته میشود که در تصویر زیر به آنها اشاره شده است.
حفظ کارکنان
مدیریت منابع انسانی مسئولیت جذب و استخدام نیرویهای با استعداد و خلاق را بر عهده دارد؛ اما باید به این نکته توجه کرد که با جذب نیرو، وظایف مدیریت منابع انسانی به پایان نمیرسد؛ بلکه باید یک مدیر بتواند با استفاده از روشهای مختلف در جهت حفظ کارکنان موفق تلاش کند، زیرا از دست دادن نیرو برای سازمان هزینههای زیادی در پی خواهد داشت.
نکته:
مسائلی که میتواند بر ترک سازمان توسط پرسنل موثر باشد، شامل موارد زیر است:
-
- مسائل مربوط به کاری که آنها انجام میدهند
- ایجاد چالش میان مدیر و سایر پرسنل
- عدم تناسب با فرهنگ سازمان
- محیط کار نامناسب
آموزش و توسعه
گسترش روز افزودن فناوریها و همچنین تغییرات مکرر در قوانین هر سازمان و جامعهای، آموزش مستمر کارکنان را الزامی میکند و در نتیجه مدیریت منابع انسانی باید بتواند با برنامه ریزی صحیح در جهت توسعه مهارت کارکنان و بهبود عملکرد آنها از طریق آموزش اقدام کند.
آگاهی از عوامل خارجی
علاوه بر عوامل داخلی که میتواند بر عملکرد سازمان تاثیر گذار باشد، عوامل خارجی نیز وجود دارد که بر عملکرد پرسنل و همچنین عملکرد سازمان تاثیر گذار است و مدیر منابع انسانی موظف است که این عوامل را شناسایی و در جهت خنثی سازی اثرات آن تلاش کند که شامل موارد زیر هستند:
-
- جهانیسازی و برونسپاری
- تغییرات در قانون کار
- هزینههای مراقبتهای بهداشتی
- انتظارات کارمندان
- تنوع نیروی کار
- تغییر جمعیت نیروی کار
- نیروی کار با تحصیلات بیشتر
- تعدیل نیرو و کوچکسازی
رسیدگی به نگرانی های کارکنان
هر فردی در زندگی روزمره خود دارای نگرانیها و مشکلاتی است و ممکن است نگرانیهای بیرونی کارکنان و یا درون سازمانی آنها، بر عملکرد کارکنان در درون سازمان تاثیر گذار باشد.؛ بنابراین مدیر منابع انسانی باید با آگاهی از این موضوع تا حد امکان در جهت رفع نگرانیهای کارکنان تلاش کند.
مهم ترین اصول مدیریت منابع انسانی سازمانها
اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها (The Importance Of human Resource Management For Organizations) بر کسی پوشیده نیست؛ بنابراین شخصی که عهده دار این مسئولیت میشود باید دارای توانمندیهای مشخصی باشد تا بتواند سازمان را در دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده یاری رساند.
ایجاد محیط کاری مناسب
مدیریت منابع انسانی در کسب و کارها و سازمانها تنها به جذب نیرو و آموزش آنها ختم نمیشود؛ بعد از اینکه نیروی مستعد در سازمان مشغول به فعالیت شد، برای اینکه حداکثر بهره وری را داشته باشد، باید سازمان بتواند محیط کاری مناسبی را برای شخص فراهم کند و این وظیفه مهم در سازمانها بر عهده مدیریت منابع انسانی است.
احترام به کارمندان
هر شخصی در هر موقعیت اجتماعی و شغلی که قرار دارد نیازمند کسب احترام از اطرافیان خود است و در یک سازمان به عنوان یک جامعه کوچک، باید با کارکنان مطابق مقررات و در کمال احترام رفتار شود؛ زیرا اگر کارمندی با بی احترامیهای مکرر مواجه شود، علی رغم هزینهای که برای سازمان داشته، سازمان را ترک خواهد کرد.
شفاف سازی وظایف
هر نیروی انسانی براساس برنامه از پیش تعیین شده و انجام وظایف مشخصی در یک سازمان جذب میشود، اگر نیروی جذب شده وظایف خود را به درستی نفهمد و سازمان نتواند آن را شفاف سازی کند، علاوه بر هدر رفت هزینههای سازمان، نیروی انسانی سردرگم و بلاتکلیف خواهد بود.
توانمند سازی
نیروی انسانی هر چند هم مستعد باشد، بدون آموزش و حمایت از طرف سازمان نمیتواند کارآیی مناسبی برای سازمان داشته باشد و برای اینکه سازمان از نیروها استفاده بهینه داشته باشد باید با انجام آموزشهای لازم نسبت به توانمندسازی نیروهای خود اقدام کند که این وظیفه بر عهده مدیریت منابع انسانی گذاشته شده است.
حقوق منصفانه
اگر سازمانی حقوق منصفانه پرداخت کند، نه تنها نیروی کاری خود را از دست نخواهد داد، بلکه میتواند به مقصد کاری برای متخصصین بازار کار تبدیل شود و علاوه بر این حقوق منصفانه میتواند یکی از عوامل انگیزشی برای انجام وظایف و تلاش برای پیشرفت پرسنل باشد.
استانداردهای کاری واضح
الزامی است که در هر سازمانی استانداردهای کاری مانند استاندارد فضای کار، استانداردهای بهداشت شغلی و استاندارد کیفیت رعایت شود و در صورتی که هر یک از استانداردهای کاری رعایت نشود، بخشی از سازمان به علت نارضایتی ایجاد شده دچار مشکل خواهد شد، ایجاد و رعایت این استانداردها با برنامه ریزی و پیاده سازی مدیریت منابع انسانی امکان پذیر خواهد بود.
ارزیابی عملکرد کارکنان
بررسی وظایف، اقدامات و عادات کاری کارکنان و مقایسه آنها با انتظارات سازمان به عنوان ارزیابی عملکرد کارکنان شناخته میشود؛ ارزیابی عملکرد کارکنان موجب میشود که کارکنان نسبت به انتظارات سازمان آگاهی بیشتری داشته باشند و وظایف خود را بهتر انجام بدهند.
بازخورد دادن به طور مناسب
هر اقدامی که توسط مدیریت منابع انسانی صورت میگیرد باید به نحو مطلوب گزارش شود و مورد بررسی قرار بگیرد و نتیجه این گزارشها میتواند در برنامه ریزی برای آینده سازمان، جذب نیروهای جدید و استفاده از فناوریهای جدید موثر باشد؛ بنابراین عملکرد مدیریت منابع انسانی نقش بسزایی در آینده سازمان دارد.
تعریف استاندارد 34000
در حیطه مدیریت منابع انسانی استانداردهای متعددی وجود دارد که برخی از سازمانها برای عملکرد بهتر و بهبود شرایط موجود، خود را ملزم به رعایت این استانداردها میکنند و یکی از استانداردهای موجود در حیطه مدیریت منابع انسانی، استاندارد ایزو 34000 است.
استاندارد ایزو 34000 وضعیت موجود نیروی انسانی و سطح بلوغ فرآیندهای منابع انسانی را به خوبی مورد بررسی قرار میدهد و سپس اقدامات لازم برای بهبود و توسعه فرآیندها را ارائه میدهد، استاندارد 34000 دارای 16 فرآیند منابع انسانی بوده و در 5 سطح قابل تقسیم بندی است.
پیش نیازهای لازم برای استقرار و نهادینه سازی استاندارد 34000
-
- حمایت مدیریت ارشد
- منابع مالی
- منابع انسانی
- منابع فیزیکی
- زمان
نتیجه گیری
با شناخت وظایف و اهداف مدیریت منابع انسانی میتوان به اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها پی برد، یک سازمان برای اینکه بتواند نیروی انسانی خود را به خوبی آموزش بدهد و در آینده از تواناییهای آنها استفاده کند، باید از مدیریت منابع انسانی قوی برخوردار باشد.
در مقاله برای روشن شدن اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمانها موضوعات مهم و ضروری در زمینه مدیریت منابع انسانی را شرح دادیم و در انتها میتوانید سوالات، نظرات و پشنهادات خود را میتوانید از طریق دیدگاه با ما در میان بگذارید تا کارشناسان در اسرع وقت پاسخ دهند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.