حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟ نرم‌ افزار حسابداری بازرگانی

حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟ یکی از انواع حسابداری بوده که بر فعالیت‌ مالی و تجاری مربوط با معاملات بین‌المللی تمرکز دارد؛ در این نوع از حسابداری، ثبت و تجزیه و تحلیل تراکنش‌های اقتصادی بین کشورهای مختلف بررسی می‌شود که می‌توان با کمک آن از جزئیات مالی در واردات و صادرات و خدمات کالا، اطلاعاتی به دست آورد.

در مقاله پیش رو به حسابداری بازرگانی خارجی انجام آن و چگونگی تبدیل‌ شدن به یک حسابدار خارجی پرداخته‌ایم؛ اگر قصد دارید در بازرگانی خارجی فعالیت داشته باشید، مطالعه مقاله و تسلط بر نرم افزار حسابداری کمک شایانی به شما خواهد کرد.

حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟

نرم افزار حسابداری بازرگانی خارجی (اعتبارات اسنادی) در شرکت‌ها و مؤسساتی که اقدام به واردات کالا می‌کنند کاربرد دارد؛ در این موسسات نوع خرید کالا و نوع ارسال آن و همچنین مراحل رسیدن کالا به انبار حسابداری بهای تمام‌شده کالای رسیده به صورت متفاوتی با حسابداری بازرگانی داخلی مطرح می‌گردد.

تفاوت حسابداری بازرگانی خارجی و دولتی

حسابداری بازرگانی چیست و چه تفاوتی با حسابداری بازرگانی دارد؟ از تفاوت‌های حسابداری بازرگانی خارجی و دولتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• • صورت‌های مالی: در سازمان‌های دولتی و بازرگانی اهداف متفاوتی وجود دارد، در سازمان‌های دولتی، کسب سود به‌ عنوان یک هدف در نظر گرفته نمی‌شود و بیشتر فعالیت‌های سازمان‌های دولتی باید در جهت منافع عموم مردم انجام شود .

در حسابداری سازمان‌های دولتی، کنترل بودجه مصوب اساس کار به شمار می‌آید؛ بنابراین برخلاف حسابداری بازرگانی که از صورت سود و زیان استفاده می‌کند، در حسابداری دولتی صورت درآمد و هزینه (صورت دریافت و پرداخت) کاربرد دارد.

• • مالکیت: سازمان‌های دولتی جزء موسسات عمومی بوده و برخلاف اغلب موسسات بازرگانی هیچ شخص یا اشخاصی حق خرید و فروش مالکیت یا سهام آن را ندارد.
  • منبع مالی: منبع مالی موسسات بازرگانی خصوصی، سرمایه‌ای است که از طریق فروش کالا یا خدمات وارد می‌شود اما در موسسات دولتی منبع مالی بودجه بوده که معمولا از مالیات تامین می‌شود.
  • لزوم رعایت کنترل بودجه: یکی از مهم‌ترین اهداف حسابداری دولتی، کنترل بودجه است که از طریق ثبت و نگهداری حساب درآمد و هزینه‌ها و مقایسه صورت‌های مالی دریافت و پرداخت انجام می‌شود؛ بنابراین ارقام به ‌دست ‌آمده از گزارش‌ها باید با ارقام پیش‌بینی‌شده در بودجه‌بندی سالانه تطابق داشته باشند؛ اما سیاست‌های هر موسسه بازرگانی بر پایه سودآوری است.
  • تفاوت در مبنای حسابداری: یکی از مهم‌ترین و موثرترین مباحث در انواع حسابداری، زمان شناسایی و ثبت صورت دریافت و پرداخت است، بر همین اساس، مبنای سیستم‌های حسابداری می‌تواند متفاوت باشد.

در حسابداری بازرگانی براساس اصل تطابق هزینه‌ها و درآمدهای هر دوره، سیستم حسابداری تنها بر مبنای تعهدی کامل طراحی می‌شود.

این در حالی است که مبنای حسابداری دولتی ممکن است نقدی کامل، مبنای نقدی تعدیل‌شده، مبنای تعهدی کامل، مبنای نیمه تعهدی یا مبنای تعهدی تعدیل ‌شده باشد؛ نرم‌افزارهای حسابداری نیز براساس مبنای سیستم متفاوت هستند.

برای نمونه نرم‌افزار حسابداری تعهدی یکی از رایج‌ترین انواع نرم‌افزار حسابداری دولتی است که توسط ارائه‌دهندگان در اختیار سازمان‌ها و مؤسسات قرار می‌گیرد.

1. • لزوم نگهداری حساب مستقل: حساب مستقل شامل وجوه نقد یا دارایی‌هایی می‌باشد که براساس قوانین برای اجرا یا پیشبرد هر پروژه یا برنامه تخصیص می‌یابد. در حسابداری دولتی هر کدام از منابع مالی به ‌عنوان یک حساب مستقل در نظر گرفته شده اما در حسابداری بازرگانی اینطور نیست.
   • تفاوت در نحوه ثبت دارایی‌های ثابت: در حسابداری دولتی، دارایی‌های ثابتی مانند ماشین‌آلات و تجهیزات خریداری ‌شده از همان زمان خرید به‌ عنوان هزینه ثبت می‌شوند؛ در حسابداری بازرگانی این دارایی‌ها به ‌عنوان بهای تمام‌ شده شده و به‌ مرور زمان و طبق عمر مفید آن‌ها، به‌ حساب هزینه منتقل می‌شوند.

حسابدار بازرگانی باید بتواند امور مربوط به مسائل مالی خارجی را تجزیه و تحلیل کند

وظایف و مسئولیت‌های حسابدار در حسابداری بازرگانی خارجی

وظایف حسابداران بازرگانی خارجی شامل ثبت و کنترل تراکنش‌های مالی، تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، تطبیق با مقررات مالیاتی داخلی و بین‌المللی و گزارش‌دهی به مدیران و سهامداران است؛ آن‌ها باید در زمینه مقررات مالیاتی، نرخ ارز و تغییر تعرفه‌های گمرکی اطلاعات کافی داشته باشند تا بتوانند به صورت دقیق و بهینه فعالیت‌های تجاری شرکت را مدیریت کنند.

مفاهیم و اصطلاحات کلیدی در حسابداری بازرگانی خارجی

در موارد زیر مفاهیم و اصطلاحات کلیدی حسابداری بازرگانی خارجی را شرح داده‌ایم:

1. • اظهارنامه‌ی گمرکی کالا (Customs Declaration): این یک سند الزاامی بوده و حاوی اطلاعات لازم برای ترخیص کالا در زمان واردات و صادرات است که باید به گمرک ارائه شده و مسئولیت آن با وارد کننده یا صادر کننده است.
   • گواهی بیمه (Insurance Certificate): گواهی بیمه نشان می‌دهد کالا در هنگام حمل و نقل تحت پوشش بیمه قرار دارد و موجب اطمینان طرفین معامله است.
   • اظهارنامه‌ی مبدا (Declaration of Origin): این سند نشان‌دهنده کشور تولید یا صدور کالا است، اظهارنامه‌ی مبدا اهمیت زیادی در تعیین تعرفه‌های گمرکی و حقوق واردات دارد و معمولا همراه با فاکتور تجاری صادر می‌شود.
   • سیاهه‌ی تجاری (Commercial Invoice): این سند توسط فروشنده صادر شده و شامل اطلاعاتی مانند مشخصات کالا، قیمت، وزن، شرایط پرداخت و اطلاعات مربوط به خریدار و فروشنده بوده و برای تعیین مبلغ پرداختی و انجام معاملات تجاری مورد نیاز است.
   • پیش‌فاکتور (Proforma Invoice): پیش‌فاکتور توافق‌نامه اولیه بین خریدار و فروشنده بوده که پیش از ارسال کالا صادر می‌شود و این سند به خریدار کمک می‌کند تا مقدمات ثبت سفارش را انجام دهد.
   • کارنه تیر (TIR Carnet): کارنه تیر برای حمل و نقل زمینی کالاهای صادراتی استفاده شده و به تاجران برای طی کردن راحت‌تر روند گمرکی در کشورهای مختلف کمک می‌کند.
   • مانیفست (Manifest): مانیفست لیست تمام محموله‌های حمل شده در یک وسیله نقلیه است؛ این سند شامل اطلاعاتی درباره فرستنده، گیرنده، نوع کالا و مسیر حمل و نقل است و به گمرکات مختلف در کشورهای عبوری ارسال می‌شود.
   • بارنامه (Bill of Lading): بارنامه اسنادی است که توسط حمل‌کننده کالا صادر می‌شود و به عنوان مدرک حمل و نقل کالا عمل می‌کند؛ این سند شامل اطلاعاتی درباره نوع و مقدار کالا، مبدا و مقصد حمل و مشخصات طرفین معامله است.
   • استریپ (Strip): استریپ به عملیات تخلیه کالا از وسیله نقلیه به مقصد گفته می‌شود؛ این عملیات معمولا توسط لیفتراک و با حضور نماینده صاحب کالا انجام می‌شود.
   • استافینگ (Stuffing): استافینگ به فرآیند بارگیری کالا از وسیله نقلیه به داخل کانتینر اطلاق می‌شود، این عملیات معکوس استریپ است و در زمان ارسال کالا به مقصد انجام می‌شود.
   • اینکوترمز (Incoterms): اینکوترمز شرایط تحویل کالا را مشخص می‌کند و مسئولیت‌ها و هزینه‌ها را میان خریدار و فروشنده تقسیم می‌کند که می‌تواند شامل شرایط مختلفی مانند FOB (Free on Board)، CIF (Cost, Insurance, and Freight) و EXW (Ex Works) باشد.

تجار با کمک اینکوترمز می‌توانند تمام شرایط قرارداد را به طور دقیق و بدون ابهام تعیین کنند.

1. • حقوق گمرکی (Customs Duties): حقوق گمرکی همان مبلغ مالیات بر کالاهای وارداتی و صادراتی در هنگام عبور از مرزهای یک کشور می‌باشد. این حقوق براساس نوع کالا، ارزش آن، کشور مبدا و شرایط دیگر محاسبه می‌شود.

در تجارت بین‌المللی، اطلاع از تعرفه‌های گمرکی مختلف برای هر کشور و هر کالا اهمیت زیادی دارد؛ زیرا بر قیمت تمام‌شده کالا و در نهایت بر سوددهی معامله تأثیر می‌گذارد.

• • سود بازرگانی (Commercial Profit): سود بازرگانی به مبالغ اضافی گفته می‌شود که از کالاهای وارداتی علاوه بر حقوق گمرکی دریافت می‌شود، این مبلغ اغلب به منظور حمایت از تولیدات داخلی یا تنظیم بازار انجام می‌شود و ممکن است در هر سال تغییر کند.

آگاهی از این مبلغ می‌تواند به تجار کمک کند تا هزینه‌های واردات را به‌درستی برآورد کرده و در محاسبات خود لحاظ کنند.

• • ترخیص کالا (Customs Clearance): ترخیص کالا فرآیندی است که شامل همه اقدامات اداری و قانونی برای خروج یا ورود کالا از گمرک می‌باشد.

این فرآیند شامل تکمیل مدارک گمرکی، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و دریافت مجوزهای لازم برای ورود یا خروج کالا می‌باشد و رعایت نکردن این مراحل احتمال تاخیر در تحویل کالا یا حتی جریمه‌های سنگین را به همراه دارد.

• • تجارت آزاد (Free Trade): تجارت آزاد به شرایطی گفته می‌شود که در آن کشورها محدودیت‌های تجاری مانند تعرفه‌ها و سهمیه‌ها را حذف می‌کنند تا تبادل کالا و خدمات میان کشورهای مختلف آسان‌تر شود.

این اتفاق تحت عنوان توافق‌نامه‌های تجاری مانند پیمان‌های منطقه‌ای یا جهانی نظیر توافقات نفتا (NAFTA) یا اتحادیه اروپا (EU) انجام می‌شود.

• • همکاری بین‌المللی (International Cooperation): در بازرگانی خارجی، همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند شامل مشارکت‌های تجاری، سرمایه‌گذاری مشترک، تبادل فناوری و غیره باشد؛ این همکاری‌ها به کشورها برای بهره‌وی بیشتر از منابعشان کمک می‌کند.
  • بیمه حمل و نقل (Transport Insurance): بیمه حمل و نقل برای تأمین امنیت کالا در طول مسیر حمل و نقل به‌کار می‌رود که شامل بیمه در برابر خطرات احتمالی همچون آسیب، گم‌شدن یا سرقت کالا از وسیله نقلیه می‌باشد.

این بیمه همچنین باعث اطمینان طرفین معامله از بابت خسارت‌های ناشی از حمل کالا می‌شود.

1. • ارز (Foreign Currency): در بازرگانی خارجی، معاملات معمولا به ارزهای مختلف صورت می‌گیرد و نیاز به تبدیل ارز وجود دارد، آگاهی از نرخ ارز و نوسانات آن می‌تواند به تجار کمک کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و از ضررهای ناشی از نوسانات ارزی جلوگیری کنند.

• • صادرات (Export): صادرات به ارسال کالا و خدمات از یک کشور به کشور دیگر گفته می‌شود. در فرآیند صادرات، آگاهی از قوانین و مقررات صادراتی، انتخاب بازارهای هدف مناسب و انجام تحقیقات بازار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همچنین استفاده از اعتبار اسنادی و دیگر ابزارهای مالی مانند ال سی می‌تواند روند صادرات را تسهیل کند.

• • واردات (Import): واردات به ورود کالا و خدمات از یک کشور به کشور دیگر اطلاق می‌شود؛ فرآیند واردات شامل انتخاب تأمین‌کنندگان خارجی، مذاکره بر سر قیمت‌ها، تنظیم قراردادهای تجاری و تسویه‌حساب‌های مالی با طرف‌های خارجی است.

• • کارنه تیر (TIR Carnet): یکی از اصطلاحات مهم در حمل و نقل کالاهای صادراتی از طریق زمین، کارنه تیر است. این سند به تجار کمک می‌کند تا از تشریفات گمرکی کشورهای مابین عبور کالا راحت‌تر عبور کنند.

استفاده از این کارنه باعث تسهیل روند حمل کالا در مسیرهای زمینی بین کشورهای مختلف می‌شود و موجب کاهش هزینه‌های مربوط به تشریفات گمرکی می‌گردد.

• • قرارداد تجاری بین‌المللی (International Trade Agreement): این قراردادها که شرایط، قیمت‌ها و جزئیات توافقات تجاری میان کشورهای مختلف را تنظیم می‌کنند. این قراردادها می‌توانند در قالب توافقات دوجانبه، چندجانبه، منطقه‌ای یا جهانی باشند و هدف از آن‌ها تسهیل تجارت، کاهش تعرفه‌ها و حمایت از صنایع داخلی است.
  • روادید تجاری (Business Visa): به سفرهای بین‌المللی تجار به کشورهای دیگر که معمولا کوتاه مدت بوده و برای شرکت در نمایشگاه‌ها یا بازدید از مراکز تولیدی می‌باشد روادید می‌گویند.

استانداردهای حسابداری بازرگانی خارجی در تجارت بین‌الملل

استانداردهای حسابداری در تجارت بین‌الملل برای ارائه اطلاعات مالی شفاف، معتبر و مقایسه‌پذیر در سطح جهانی ایجاد شده‌اند؛ این استانداردها علاوه بر فراهم کردن اطلاعات مالی برای سرمایه‌گذاران و ذینفعان دیگر به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا ریسک‌های مالی خود را بهتر مدیریت کنند.

استانداردهای حسابداری ایران مشابه استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی است

در سطح جهانی، دو مجموعه استاندارد حسابداری رایج وجود دارد که در تصویر فوق به آن‌‌ها اشاره شد و اکنون به توضیحات آن‌ها نیز خواهیم پرداخت:

1. 1. استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS): این استانداردها توسط هیئت استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASB) تدوین شده و به عنوان استاندارد جهانی برای گزارش‌دهی مالی شناخته می‌شوند. بیشتر کشورها در سراسر جهان (از جمله کشورهای اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورها در آسیا و آفریقا) این استانداردها را پذیرفته‌اند.
   2. استانداردهای حسابداری عمومی ایالات متحده (US GAAP): این استانداردها توسط هیئت استانداردهای حسابداری مالی ایالات متحده (FASB) تدوین شده و برای شرکت‌های مستقر در ایالات متحده استفاده می‌شود، این استانداردها برخلاف IFRS، بیشتر براساس قوانین و ضوابط خاص عمل می‌کنند و نسبت به IFRS کمتر انعطاف‌پذیر هستند.

در ایران، شرکت‌ها معمولا از استانداردهای حسابداری ایران (که مشابه با IFRS است) برای گزارش‌دهی مالی استفاده می‌کنند و ایران به تدریج در حال تطبیق استانداردهای حسابداری داخلی خود با IFRS است، اما هنوز تفاوت‌هایی وجود دارد.

نقش حسابداری بازرگانی خارجی در مدیریت مالی شرکت‌های صادراتی و وارداتی

در دوره حسابداری گفتیم که حسابداری بازرگانی در مدیریت مالی شرکت‌های صادراتی و وارداتی نقش حیاتی دارد و به عنوان ابزاری مهم برای ارزیابی و نظارت بر فعالیت‌های مالی، بهینه‌سازی عملکرد اقتصادی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با تجارت بین‌الملل عمل می‌کند. این نقش‌ها را می‌توان در چند بخش اصلی توضیح داد:

• • ثبت و گزارش‌دهی معاملات خارجی: حسابداری بازرگانی به شرکت‌های صادراتی و وارداتی کمک می‌کند تا معاملات خارجی خود را به درستی ثبت و گزارش کنند.

این شامل ثبت تراکنش‌های ارزی، هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، تعرفه‌ها، مالیات‌ها و سایر هزینه‌های مرتبط با واردات و صادرات می‌شود؛ از آنجایی که ارزهای مختلف در تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود، حسابداری بازرگانی باید توانایی مدیریت و گزارش‌دهی دقیق ارزها را داشته باشد.

• • مدیریت ریسک‌های ارزی: یکی از چالش‌های مهم در تجارت بین‌الملل، نوسانات نرخ ارز است. حسابداری بازرگانی به مدیران مالی کمک می‌کند تا ریسک‌های ارزی را شناسایی و آن‌ها را مدیریت کنند.

این مدیریت می‌تواند شامل استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای آتی ارزی، گزینه‌های ارزی و یا تنظیم صحیح ترازنامه و حساب‌ها برای مقابله با تغییرات نرخ ارز باشد.

• • تحلیل هزینه‌ها و سودآوری: حسابداری بازرگانی به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌ها و درآمدهای حاصل از فعالیت‌های صادراتی و وارداتی را تحلیل کنند.

این تحلیل‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های حمل و نقل، گمرک، انبارداری، هزینه‌های مالی و سودآوری کلی معاملات تجاری باشد، از این طریق شرکت‌ها می‌توانند استراتژی‌های بهینه‌تری برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سود اتخاذ کنند.

• • مساعدت در تصمیم‌گیری‌های مالی: حسابداری بازرگانی به مدیران مالی کمک می‌کند تا تصمیمات استراتژیک براساس داده‌های دقیق و به‌روز گرفته شوند. این داده‌ها شامل بررسی روندهای مالی، تحلیل سودآوری هر خط تجاری، پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌ها و ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها در بازارهای بین‌المللی است.

• • انطباق با قوانین و مقررات بین‌المللی: شرکت‌های صادراتی و وارداتی باید با قوانین گمرکی و مالیاتی کشورهای مختلف تطابق داشته باشند، حسابداری بازرگانی اطمینان حاصل می‌کند که تمام عملیات مالی شرکت طبق استانداردها و مقررات مالی بین‌المللی (مانند IFRS) و قوانین داخلی کشورها انجام می‌شود.

این تطابق می‌تواند شامل ارائه گزارش‌های مالی به سازمان‌های دولتی، پرداخت مالیات‌ها و گمرک‌ها و رعایت ضوابط تجاری بین‌المللی باشد.

• • تهیه صورت‌های مالی و ارزیابی عملکرد مالی: حسابداری بازرگانی برای تهیه صورت‌های مالی دقیق و جامع شرکت‌های صادراتی و وارداتی ضروری است.

این صورت‌های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان نقدی و سایر گزارش‌های مالی است که به مدیران و ذینفعان کمک می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را درک کنند و تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند.

• • بودجه‌بندی و پیش‌بینی مالی: در حسابداری بازرگانی، بودجه‌بندی و پیش‌بینی درآمد و هزینه‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا برای آینده برنامه‌ریزی کنند و منابع مالی خود را به‌طور مؤثری تخصیص دهند.

این پیش‌بینی‌ها برای تعیین میزان موجودی کالا، هزینه‌های گمرکی، حمل و نقل، و سایر هزینه‌های مرتبط با تجارت خارجی ضروری است.

مراحل انجام حسابداری بازرگانی خارجی (گام به گام)

مراحل حسابداری بازرگانی خارجی باید با دقت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی انجام شود؛ این فرآیند به‌ویژه نیازمند آگاهی از قوانین و مقررات مالی کشورهای مختلف و استفاده از سیستم‌های حسابداری پیشرفته است. در اینجا، مراحل گام‌ به‌ گام انجام حسابداری بازرگانی خارجی را به‌طور خلاصه توضیح می‌دهیم:

• • گام 1 آماده‌سازی قرارداد تجاری: اولین گام در حسابداری بازرگانی خارجی، داشتن یک قرارداد تجاری واضح و دقیق است، این قرارداد باید شامل تمامی شرایط معامله باشد که شامل موارد زیر است:
    • نوع کالا یا خدمات
    • قیمت کالا (ارز پایه و نرخ ارز مورد استفاده)
    • شرایط پرداخت (نقدی، اعتبار و یا شرایط خاص)
    • شرایط حمل‌ و نقل (FOB، CIF، DDP و غیره)
    • تاریخ تحویل
    • نحوه بیمه و گمرک
    • هرگونه مالیات یا تعرفه‌های اضافی

این قرارداد پایه‌ای برای ثبت تراکنش‌ها و انجام حسابداری صحیح است.

• • گام 2 ثبت خرید یا فروش بین‌المللی: هنگامی که قرارداد تجاری به امضا رسید و کالا یا خدمات ارسال می‌شود، اولین تراکنش حسابداری برای خرید یا فروش ثبت می‌شود:

خرید کالا (برای واردات):

• • • ثبت هزینه خرید کالا (معمولا به ارز خارجی)
    • ثبت هزینه حمل‌ونقل (شامل هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه و سایر هزینه‌های مرتبط)
    • ثبت مالیات واردات و هزینه‌های گمرکی (در صورت لزوم)
    • تبدیل ارز، اگر هزینه به ارز خارجی است، تبدیل آن به ارز داخلی با استفاده از نرخ ارز روز ضروری است.

فروش کالا (برای صادرات):

• • • ثبت درآمد فروش (به ارز خارجی)
    • ثبت هزینه‌های فروش (شامل هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه، گمرک و غیره)
    • تبدیل ارز، تبدیل درآمد حاصل از فروش به ارز داخلی بر اساس نرخ ارز روز
  • گام 3 محاسبه و ثبت نرخ ارز: در حسابداری بازرگانی خارجی، نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیر زیادی بر هزینه‌ها و درآمدها بگذارد؛ بنابراین باید برای تبدیل ارزهای خارجی به ارز داخلی، نرخ ارز مناسب در زمان انجام تراکنش استفاده شود. ثبت سود و زیان ناشی از تغییرات نرخ ارز، تغییرات در نرخ ارز ممکن است منجر به سود یا زیان در معامله شود که باید در حساب‌های مالی ثبت گردد.
  • گام 4 ثبت هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه: هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه بخشی از هزینه‌های واردات یا صادرات هستند که باید به‌طور دقیق ثبت شوند؛ این هزینه‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
    • هزینه حمل‌ونقل داخلی: حمل کالا از کارخانه به بندر یا از بندر به مقصد.
    • هزینه حمل‌ونقل بین‌المللی: هزینه‌های حمل دریایی، هوایی یا زمینی.
    • هزینه بیمه: بیمه کالا در حین حمل‌ونقل برای پوشش ریسک‌های احتمالی.
  • گام 5 ثبت هزینه‌های گمرکی و مالیات‌های واردات/صادرات: هرگونه هزینه گمرکی و مالیات واردات و صادرات باید به‌ دقت ثبت شود. این هزینه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر است:
    • تعرفه‌های گمرکی: هزینه‌هایی که به محض وارد شدن کالا به کشور مقصد باید پرداخت شوند.
    • مالیات‌های واردات/صادرات: مالیاتی که بر اساس قوانین کشورها به واردات یا صادرات کالا اعمال می‌شود.
  • گام 6 تبدیل ارز و ثبت تغییرات ناشی از نوسانات ارزی: در فرآیند حسابداری بازرگانی خارجی، نوسانات ارزی می‌تواند منجر به تغییرات در سود و زیان شرکت شود. این تغییرات باید به‌طور دقیق ثبت و گزارش شوند.
    • ثبت تفاوت‌های نرخ ارز: تغییرات نرخ ارز در زمان تسویه یا زمان پرداخت‌های ارزی باید محاسبه و در صورت‌های مالی وارد شوند.
    • تسویه حساب‌های ارزی: هنگام پرداخت یا دریافت وجه در ارز خارجی، نرخ ارز مورد استفاده برای تبدیل و تسویه باید ثبت گردد.
  • گام 7 ارائه گزارش‌های مالی: پس از ثبت تمامی تراکنش‌ها و محاسبه نوسانات ارزی، در مرحله نهایی باید گزارش‌های مالی تهیه شوند که وضعیت مالی شرکت را نشان دهند. این گزارش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
    • گزارش سود و زیان: گزارش مالی که نشان‌دهنده درآمد، هزینه‌ها، سود و زیان است.
    • گزارش ترازنامه: برای نشان دادن وضعیت مالی شرکت از جمله دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام.
    • گزارش جریان نقدی: برای نشان دادن ورودی و خروجی نقدی ناشی از فعالیت‌های تجاری بین‌المللی.
  • گام 8 مطابقت با قوانین و استانداردهای بین‌المللی: در نهایت باید اطمینان حاصل کرد که تمامی تراکنش‌ها و اسناد مالی مطابق با استانداردهای حسابداری بین‌المللی مانند IFRS یا GAAP ثبت و گزارش شده‌اند؛ این استانداردها به‌ویژه در ثبت ارز، تغییرات نرخ ارز، و گزارش‌دهی مالی مرتبط با تجارت بین‌الملل اهمیت زیادی دارند.
  • گام 9 حسابرسی و تایید حساب‌ها: در این مرحله، حساب‌های مالی باید توسط حسابرسان مستقل بررسی و تایید شوند تا صحت و دقت اطلاعات مالی تضمین شود؛ حسابرسان ممکن است به بررسی اسناد تجاری، تراکنش‌ها و تبدیل ارزها بپردازند تا اطمینان حاصل کنند که همه چیز مطابق با قوانین مالی بین‌المللی است.

ثبت اسناد مالی در تجارت بین‌الملل

ثبت اسناد مالی در تجارت بین الملل دارای فرآیندهایی می‌باشد که در تصویر زیر آن‌ها را نام برده‌ایم.

در تجارت بین الملل نیز تراکنش‌های مالی باید در سیستم حسابداری ثبت شود

اکنون در ادامه موارد ذکرشده در تصویر را شرح خواهیم داد:

• • ثبت اسناد مربوط به قراردادهای بین‌المللی: برای آغاز هر معامله بین‌المللی، یک قرارداد تجاری بین طرفین (خریدار و فروشنده) امضا می‌شود. این قرارداد ممکن است شامل شرایط زیر باشد:

• • • قیمت کالا یا خدمات
    • شرایط پرداخت
    • تاریخ تحویل
    • شرایط حمل‌ونقل
    • نحوه بیمه و گمرک
    • شرایط حل‌وفصل اختلافات
    • شرایط مالیاتی

این اطلاعات به عنوان مبنای اصلی برای ثبت اسناد مالی و تجاری محسوب می‌شود.

• • ثبت تراکنش‌های مالی در سیستم حسابداری: در ثبت اسناد مالی تجارت بین‌الملل، باید نرخ ارز و تبدیل ارز نیز در نظر گرفته شود؛ برای این کار حسابدار باید از استانداردهای حسابداری بین‌المللی مانند IFRS یا GAAP پیروی کند. تراکنش‌های مالی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
    • تراکنش‌های ارزی شامل ثبت خرید و فروش و کالاتفاوت‌های نرخ ارز
    • ثبت هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه شامل هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی، هوایی یا زمینی و همچنین هزینه‌های گمرکی
    • هزینه‌های گمرکی و مالیات‌های واردات/صادرات شامل مالیات‌های بین‌المللی
  • ثبت اسناد در سیستم‌های حسابداری بین‌المللی: برای اینکه ثبت اسناد مالی در تجارت بین‌الملل به‌درستی انجام شود، از سیستم‌های حسابداری بین‌المللی استفاده می‌شود. این سیستم‌ها شامل 2 مورد زیر هستند:

1. 1. 1. استفاده از استانداردهای IFRS
      2. ثبت در سیستم‌های حسابداری یکپارچه مانند SAP, Oracle Financials, یا Microsoft Dynamics

• • گزارش‌دهی مالی بین‌المللی: در پایان هر دوره مالی، گزارش‌های مالی باید تهیه شود که شامل گزارشات تسویه حساب ارزی،گزارش گمرکی و مالیات،گزارش‌های تجاری بین‌المللی می‌باشد.

نحوه تسویه‌حساب‌های بین‌المللی

این روش‌ها بسته به نیازهای تجاری، شرایط طرفین و مقررات کشورها انتخاب می‌شوند که به شرح 10 مورد زیر می‌باشند:

1. 1. پیش‌پرداخت (Advance Payment): پرداخت بخشی یا تمام مبلغ قبل از ارسال کالا و مزیتی که دارد برای فروشنده امنیت به همراه دارد اما در بیان عیب باید بگوییم که برای خریدار پرریسک است

1. 2. حساب باز (Open Account): ارسال کالا و پرداخت در آینده (مثلاً 30 روز)، مزیت آن مناسب برای خریداران معتبر و معایب آن ریسک برای فروشنده.

1. 3. برات وصولی (Documentary Collection): ارسال اسناد به بانک و پرداخت قبل از دریافت کالا، مزایای آن هزینه پایین‌تر نسبت به اعتبار اسنادی ومعایب آن ریسک برای خریدار در دریافت کالا.

1. 4. اعتبار اسنادی (Letter of Credit – L/C): تضمین بانک برای پرداخت به فروشنده در صورت تحویل اسناد مورد نیاز، مزایای آن امنیت بالا برای هر دو طرف و معایب آن هزینه‌های بالا و مستندات پیچیده

1. 5. حواله بانکی (Wire Transfer): انتقال مستقیم وجه از یک حساب بانکی به حساب دیگر، مزیت آن سریع و قابل پیگیری و معایب آن کارمزد بالا

1. 6. پرداخت آنلاین (PayPal و مشابه): پرداخت آنلاین از طریق سیستم‌های پرداخت مثل PayPal؛ مزیت آن سریع و راحت و معایب آن کارمزد بالا و محدودیت‌ها در برخی کشورها

1. 7. پرداخت با کارت اعتباری (Credit/Debit Cards): پرداخت از طریق کارت‌های اعتباری (مسترکارت، ویزا)، مزایا راحت و جهانی و معایب محدودیت‌های کشورها و کارمزد تبدیل ارز.

1. 8. حواله پول (Money Transfer Services): انتقال پول از طریق خدماتی مانند Western Union، مزایا سریع و بدون نیاز به حساب بانکی و معایب هزینه‌های بالای انتقال.

1. 9. پرداخت با ارز دیجیتال (Cryptocurrency): پرداخت با ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین، مزایا سریع، ارزان و بدون واسطه و معایب نوسانات قیمت و پذیرش محدود.

1. 10. پرداخت اقساطی (Installment Payments): پرداخت مبلغ کالا به صورت قسطی، مزایا کاهش فشار مالی بر خریدار و معایب ریسک عدم پرداخت قسط‌های بعدی برای فروشنده.

مالیات و مقررات مالی در حسابداری بازرگانی خارجی

مالیات در حسابداری خارجی برای افرادی که در زمینه صادرات و واردات مشغول به کارند در نظر گرفته می‌شود؛ مالیات صادرات مبلغی است که براساس ارزش کالا و خدماتی که از کشور خارج می‌شوند محاسبه شده و از صادر کننده دریافت می‌شود که عدم پرداخت آن توسط صادر کننده منجر به جرایم مالیاتی و حتی محرومیت مالیاتی است.

البته دولت برای صادر کننده‌ها به دلیل ارزآوری و دسترسی به بازارهای جدید همواره معافیت‌هایی به عنوان مشوق مالیاتی در نظر می‌گیرد.

مالیات واردات مبلغی است که از وارد کننده دریافت شده و یکی از مهم‌ترین مالیات‌های مستقیم در زمینه ارزش افزوده است، این مالیات به علت حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به کالاهای خارجی دریافت می‌گردد؛ این مالیات باعث شده که قسمت کالاهای خارجی افزایش یافته و در نتیجه محصولات داخلی می‌توانند در بازار مشتری بیشتری پیدا کنند و فقط افرادی که کارت بازرگانی دارند می‌توانند در ایران صادرات و واردات انجام دهند.

طبق ماده 2 قانون مالیات بر ارزش افزوده، تمامی کالاها و خدماتی که از مرزهای کشور صادر یا وارد می‌شوند، مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده قرار می‌گیرند و بر اساس بند (ر) تبصره 6 قانون بودجه سال1403، نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای واردات و صادرات، 10 درصد می‌باشد که نحوه محاسبه این مالیات‌ با یکدیگر متفاوت است.

ابزارها و نرم‌افزارهای مورد استفاده در حسابداری بازرگانی خارجی

ابزارها و نرم‌افزارهای مورد استفاده در حسابداری بازرگانی خارجی را در موارد زیر نام برده‌ایم:

1. • نرم‌افزارهای حسابداری تخصصی (مثل سپیدار، فرداد): برای مدیریت فاکتورها و تراکنش‌های ارزی.
   • سیستم‌های ERP (مانند SAP و Oracle): یکپارچه‌سازی اطلاعات مالی و تجاری.
   • نرم‌افزارهای مدیریت ارز: برای ثبت نرخ‌های ارز و تبدیل آن‌ها.
   • نرم‌افزارهای گزارش‌دهی مالی: برای تولید گزارش‌های دقیق از سود، زیان و ترازنامه.
   • نرم‌افزارهای مدیریت موجودی کالا: برای کنترل دقیق موجودی کالاها و بهای تمام‌شده.
   • نرم‌افزارهای پرداخت آنلاین (مانند PayPal و Western Union): تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی.
   • نرم‌افزارهای مالیاتی: برای محاسبه مالیات و گزارش‌دهی به مقامات مالیاتی.
   • نرم‌افزارهای CRM: برای مدیریت ارتباط با مشتریان خارجی و پیگیری سفارشات.
   • نرم‌افزارهای مدیریت حمل‌ونقل: برای پیگیری وضعیت حمل‌ونقل و بهینه‌سازی مسیرها.

بهترین نرم‌ افزار حسابداری بازرگانی خارجی

از بهترین نرم افزار‌های حسابداری بین المللی داخلی می‌توان به نرم‌افزار حسابداری خارجی سپیدار سیستم و نرم افزار حسابداری بازرگانی فرداد اشاره کرد که در ادامه بیشتر در مورد آن‌ها توضیح خواهیم داد. نرم‌افزار حسابداری بازرگانی خارجی سپیدار سیستم برای شرکت‌های بازرگانی بین‌المللی طراحی شده و ویژگی‌های زیر را دارد:

• • مدیریت ارزهای خارجی: ثبت و محاسبه تراکنش‌ها با نرخ‌های ارزی مختلف
  • فاکتورها: ثبت و مدیریت فاکتورها به ارزهای مختلف
  • گزارش‌دهی مالی: تولید گزارش‌های دقیق از سود، زیان، ترازنامه و تبادلات ارزی
  • مدیریت موجودی کالا: ثبت موجودی کالا به ارزهای مختلف.
  • مدیریت قراردادها: پیگیری قراردادها، تاریخ‌های سررسید و شرایط پرداخت.
  • یکپارچگی با سیستم‌های دیگر: تبادل اطلاعات با نرم‌افزارهای داخلی.

نرم افزار از مزایایی برخوردار است که شامل موارد زیر می‌باشد:

• • صرفه‌جویی در زمان: اتوماسیون فرآیندها
  • دقت بالا: گزارش‌های مالی دقیق
  • سازگاری با قوانین: به‌روزرسانی طبق تغییرات قوانین ارزی و مالیاتی
  • سهولت در استفاده: رابط کاربری ساده و قابل‌فهم

نرم‌افزار بازرگانی فرداد، یک نرم‌افزار حسابداری و مالی برای شرکت‌های بازرگانی است که به‌ویژه برای مدیریت فرآیندهای تجاری داخلی و خارجی طراحی شده است؛ این نرم‌افزار برای ثبت، پیگیری و گزارش‌دهی تراکنش‌ها و فاکتورهای بازرگانی به‌ویژه در تبادلات ارزی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ازویژگی‌های زیر برخوردار است:

• • مدیریت چند ارزی: امکان ثبت و محاسبه تراکنش‌ها به ارزهای مختلف
  • مدیریت فاکتورهای خرید و فروش: ثبت و پیگیری فاکتورهای تجاری با جزئیات کامل
  • گزارش‌دهی دقیق: تولید گزارش‌های مالی دقیق از جمله سود و زیان، ترازنامه و گردش مالی
  • مدیریت موجودی کالا: ثبت و مدیریت موجودی کالاها به‌صورت دقیق
  • یکپارچگی با سیستم‌های دیگر: امکان اتصال به سیستم‌های مختلف تجاری و مالی.

نرم افزار از مزایایی برخوردار است که شامل موارد زیر می‌باشد:

• • صرفه‌جویی در زمان: اتوماسیون فرآیندها و کاهش خطاهای انسانی
  • دقت بالا در گزارش‌ها: ارائه گزارش‌های مالی و ارزی دقیق و به‌روز
  • سادگی در استفاده: رابط کاربری ساده و قابل‌فهم برای کاربران غیرحرفه‌ای
  • پشتیبانی از تبادلات بین‌المللی: قابلیت مدیریت معاملات ارزی و فاکتورها به‌صورت چند ارزی
  • نرم‌افزار بازرگانی فرداد به شرکت‌ها کمک می‌کند تا امور مالی و تجاری خود را به‌طور دقیق و کارآمد مدیریت کنند.

مقایسه نرم‌ افزار حسابداری بازرگانی خارجی و داخلی

نرم افزار حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟ در این مقایسه شما را با مزایا و معایب نرم افزارهای حسابداری داخلی و خارجی آشنا خواهیم کرد:

نرم افزار حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟ نرم‌افزارهای خارجی امکانات پیشرفته‌تری دارند؛ اما نرم‌افزارهای ایرانی بیشتر بر تطابق با قوانین مالیاتی ایران و نیازهای کسب‌وکارهای داخلی تمرکز دارند، نرم‌افزارهای ایرانی هزینه کمتری دارند و برای کسب‌وکارهای کوچک مناسب‌تر هستند. نرم‌افزارهای خارجی معمولاً پشتیبانی به زبان انگلیسی دارند و برای استفاده از آن‌ها نیاز به مهارت زبان انگلیسی دارید.

چگونه یک حسابدار بازرگانی خارجی شویم؟

در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت که برای تبدیل‌شدن به یک حسابدار بازرگانی خارجی به چه مدارک و مهارت‌هایی نیاز داریم.

مدارک و دوره‌های مورد نیاز + مهارت های لازم

برای تبدیل شدن به حسابدار بازرگانی خارجی، نیاز به مدارک تحصیلی و مهارت‌های خاص دارید که در ادامه ذکر خواهیم کرد:

مدارک تحصیلی

1. • لیسانس حسابداری: مدرک کارشناسی در حسابداری یا رشته‌های مرتبط
   • دوره‌های تخصصی: مانند حسابداری بین‌المللی، حسابداری ارزی و قوانین مالیاتی بین‌المللی.
   • مدارک حرفه‌ای: مانند ACCA یا CPA برای تخصص بیشتر

مهارت‌ها

1. • آشنایی با استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS)
   • مدیریت ارز و تبدیل ارز: تسلط بر نرخ‌های ارز و فرآیندهای ارزی
   • آشنایی با قوانین مالیاتی بین‌المللی
   • توانایی گزارش‌دهی مالی: تهیه گزارش‌های مالی دقیق
   • آشنایی با نرم‌افزارهای حسابداری مانند سپیدار سیستم و فرداد
   • مهارت زبان انگلیسی برای ارتباطات بین‌المللی بازرگانی
   • تجربه در حسابداری بازرگانی: تجربه کار در شرکت‌های بازرگانی و تجاری بین‌المللی

نتیجه گیری

نرم افزار حسابداری بازرگانی خارجی چیست؟ مراحل حسابداری بازرگانی خارجی باید با دقت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی انجام شود؛ این فرآیند به‌ویژه نیازمند آگاهی از قوانین و مقررات مالی کشورهای مختلف و استفاده از سیستم‌های حسابداری پیشرفته است.

در مقاله سعی شد درباره حسابداری بازرگانی خارجی، قوانین و مقررات بازرگانی و مهارت ها و مدارک مورد نیاز برای آن توضیح داده شود؛ اگر درباره حسابداری بازرگانی خارجی سوال یا ابهامی داشتید در قسمت نظرات برای ما بنویسید به آن‌ها پاسخ داده خواهد شد.