حسابداری چیست ؟ معرفی انواع رشته های حسابداری

فرقی نمی کند مدیر باشید، به حوزه حسابداری علاقمند باشید و یا کسی باشید که به تازگی کسب و کار خود را شروع کرده و می خواهید بدانید حسابداری و نرم افزار حسابداری مالی چیست و اصول حسابداری کدام است؟ یا اینکه انواع حسابداري شامل چه مواردی است. حتی اگر به تازگی وارد این حوزه شده باشید، حتماً در زندگی روزمره به کاربردهای بسیار این رشته و لزوم استفاده از نرم افزار حسابداری ابری توجه کرده اید. مثلا مادرم حسابدار خانواده است. او در شروع ماه بودجه ای را در نظر می گیرد و کلیه پرداخت ها، درآمدها و هزینه ها را یادداشت می کند.

در کسب و کار نیز حسابداری نسخه ای کارآمدتر و حیاتی تر است و مشاغل برای سازماندهی اطلاعات مالی خود از آن بهره می جویند.

در این مقاله می خواهیم شما را با ماهیت حسابداری آشنا کنیم و اینکه چگونه می توان در انواع رشته های حسابداری تحصیل کرد را معرفی نمائیم و تصویری از آینده این شغل را توضیح دهیم. قطعا شما در پایان این مقاله درکی از این شغل و اصول آن خواهید داشت.

حسابداری چیست

به گفته وارن بافت “زبان کسب و کار حسابداری است” و هر کس می خواهد در کسب و کاری موفق باشد باید به زبان آن مسلط باشد. حسابداری فرآیند ثبت معاملات مالی مربوط به یک تجارت است، که این فرآیند در هر شرکت متفاوت است، اما برای مقایسه دقیق وضعیت مالی بین شرکت ها و توصیف وضعیت هر یک از آنها، به زبانی مشترک به نام حسابداری نیاز است. فرآیند حسابداري شامل جمع بندی، تجزیه و تحلیل و ارائه گزارش به مدیران و سازمان مالیاتی است.

اما گاهی از حسابداري با عنوان سیستم اطلاعات حسابداری یا Accounting Information System یاد می شود که به طراحی سیستمی برای پردازش اطلاعات مالی واحدهای تجاری و تاثیر گزارشات این سیستم بر تصمیمات مدیران اشاره دارد.

در تعریف ساده حسابداری چیست، می توان اینگونه گفت که حسابداري اطلاعات مالی کسب و کار شما را ثبت، سازماندهی و قابل درک می کند. شما می توانید این دانش را به عنوان ماشینی بزرگ تصور کنید که اطلاعات مالی به شکل خام در آن ثبت می شود.

در فرآیند حسابداری، صورت های مالی خلاصه ای از عملکرد شرکت، موقعیت مالی و جریان وجوه نقد را در یک دوره مالی تجزیه و تحلیل می کند. با استفاده از نرم افزار حسابداری چند شرکتی امکان تهیه و بررسی گزارش های مالی دقیق تر و جزئی شرکت فراهم می شود.

 از این تعریف می توانید دریابید که آیا کسب و کارتان سود ده است یا زیان ده، جریان پول نقد شما چگونه است، ارزش فعلی دارایی ها و بدهی های شرکت شما چقدر است و از کدام بخش های کسب و کار به طور واقعی می توانید درآمد کسب کنید.

تاریخچه حسابداری در جهان

قدمت هزاران ساله و توسعه اولیه حسابداری به تمدن های باستانی در بین النهرین باز می گردد که از طریق نوشتن، شمارش اعداد، پول و سیستم های حسابرسی اولیه رشد یافت.

اما در ایران، سیر تکاملی حسابداری به دوره سلجوقیان باز می گردد که حساب جمع و خرج هر ولایت در دفاتری با نام آن ولایت ثبت و نگهداری می شد. این روش تا دوران قاجار تکمیل شد و اطلاعات در دفاتر پنج گانه ای با نام کتب خمسه حفظ می شد.

تاریخچه حسابداري در جهان

با ورود صنعت به ایران و تحولات اقتصادی، حسابداری دگرگون و پیشرفته تر شد. تاریخچه این حوزه در ایران نشان می دهد که پیدایش و تکامل آن در ایران به 5 دوره تقسیم می شود:

1. ایران قبل از اسلام
2. ایران بعد از اسلام تا دوران قاجار
3. از دوران قاجار تا انقلاب مشروطه
4. از انقلاب مشروطه تا اوایل دهه چهل شمسی
5. از اوایل دهه چهل شمسی تاکنون

رشته حسابداری چیست

بسیاری از افرادی که در مرحله تصمیم گیری برای انتخاب رشته هستند تمایل دارند با رشته حسابداری، دوره های حسابداری و دانشگاه هایی که امکان تحصیل در این رشته را فراهم کرده اند آشنا شوند.

در گذشته اعتقاد بر این بود که برای آشنایی با حسابداری و یادگیری حسابداری باید به صورت عملی آموخته شود، چرا که این حوزه یک فن تجربی است و نیازی به فراگیری آموزش های تخصصی و دانشگاهی ندارد.

تحصیل در رشته حسابداري

تا اینکه برای نخستین بار در سال 1345 در دانشکده حسابداری و علوم مالی شرکت ملی نفت ایران، این رشته تاسیس و آموزش داده شد. سپس در دیگر دانشگاه های دولتی و غیر دولتی نیز تا به امروز رشته حسابداري در حال تدریس است.

داوطلبان هر سه گروه تجربی، انسانی و ریاضی می توانند این رشته را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب کنند. در این رشته  و در هر سه مقطع کاردانی، کارشناسی، ارشد و دکتری امکان ادامه تحصیل وجود دارد. در این حوزه گرایش های مختلفی مثل حسابرسی، حسابداری دولتی، صنعتی بودجه ای و غیره وجود دارد.

کسانی که نمی خواهند فقط به عنوان دفتردار مشغول به کار شوند و تمایل دارند توانایی سبک و سنگین کردن معادلات پیچیده حسابداری را با توجه به استانداردهای آن داشته باشند، می توانند در رشته حسابداري تحصیل کرده و وارد مسیر شغلی این حرفه شوند. در این زمینه آموزشگاه حسابداری نیز می تواند به علاقمندان به یادگیری این حوزه کمک کنند.

هدف از رشته حسابداری

هدف از رشته حسابداری خدمت رسانی و کمک به شرکت ها در اتخاذ تصمیمات درست اقتصادی است که این مهم با آموزش های لازم به افراد برای جمع آوری، طبقه بندی، ثبت کردن و تهیه گزارش های مالی مطابق با معیارهای شرکت ها انجام می شود.

توانایی های لازم برای تحصیل در رشته حسابداری

متقاضیان تحصیل این حوزه در پایان آموزش می توانند، تمام اطلاعات مالی و گزارشات حسابداری را مطابق با علم روز دنیا تهیه و برای کسب بهترین نتیجه به مدیران ارائه کنند.

یکی از ویژگی هایی که دانشجویان یا علاقمندان به این حوزه باید دارای آن باشند، این است که بدانند هدف از رشته حسابداری چیست؟ در واقع حسابداري توانایی سر و کله زدن با اعداد و اسناد، با صبوری و نظم، پشت میز و کامپیوتر و در ساعت های طولانی است.

درس های رشته حسابداری چیست

دروس رشته حسابداری به دو گروه دروس پایه و دروس تخصصی تقسیم بندی می شوند که این تقسیم بندی به شرح زیر است:

دروس پایه رشته حسابداری

دروس تخصصی رشته حسابداری

بازار کار رشته حسابداری در ایران

ایران کشور در حال توسعه ای است و دسترسی به اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی که امکان تجزیه و تحلیل آن فراهم باشد، عامل مهم و حیاتی در توسعه فعالیت های اقتصادی است.

متاسفانه در ایران اطلاعات دقیقی از میزان اشتغال فارغ التحصیلان رشته های مختلف در بازار کار وجود ندارد.

اما اشتغال در این رشته جزء آن دسته از مشاغلی است که بنابر نظر متخصصان، بازار کار خوبی دارد بطوری‌که آمارها نشان می دهد، درصد زیادی از فارغ التحصیلان آن توانسته اند در بازار کار، به عنوان حسابدار در انواع شاخه‌های آن، در موسسات دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند. همچنین استخدام شرکت نرم افزاری بالاترین درصد برای جذب حسابدار با تجربه برای نظم دهی به امور مالی را دارند.

مهمترین دلیل پایین بودن تعداد فارغ التحصیلان بیکار رشته حسابداری نسبت به دیگر رشته های دانشگاهی، ضرورت وجود یک متخصص در زمینه مدیریت مالی، تهیه گزارشات حسابداري، ارسال اظهارنامه مالیاتی و … در هر موسسه کوچک و بزرگ است.

آموزش و آماده سازی افراد متخصص در زمینه حسابداري می تواند به هر موسسه ای که برای اعتبار دادن و سرمایه گذاری به اطلاعات مالی دقیق نیاز دارد کمک کند. چرا که حسابداران متخصص مانع از انحراف در اجرای برنامه های توسعه اقتصادی موسسات دولتی، خصوصی و تجاری می شوند.

کلیه فارغ التحصیلان رشته حسابداري می توانند با توجه به گرایش تحصیلی خود در دو شاخه اصلی بازار کار مرتبط با رشته، یعنی حسابرسی و حسابداری با عنوان های مختلف شغلی مانند کارشناس امور مالیاتی، کارشناس پشتیبانی نرم‌افزار، کارمند بانک، حسابرس اداره دارایی و غیره به فعالیت بپردازند.

اما نباید فراموش کرد که امروزه کارفرمایان در بازار کار حسابداری به دنبال نیروی کاری هستند که اطلاعات و دانش به روزی داشته باشند، بتواند بر اساس آشنایی با آخرین ابزار این شغل و اطلاع از قوانین مالیاتی گزارشات را آماده کنند و در  نهایت توانایی مشاوره در زمینه سرمایه گذاری را به سهامداران و مسئولان ذیربط شرکت داشته باشند. بنابراین شرایط استخدام حسابدار در شرکت های بزرگ تنها به داشتن دانش و مدرک در این زمینه نیست و به روز بودن و توانایی استفاده از ابزارهای حسابداري نیز در این زمینه مهم است.

بنابراین برای پیشرفت در بازار کار، تحصیلات دانشگاهی و شرکت در کلاس های آموزش تکمیلی حسابداری، اظهارنامه مالیاتی و … می تواند موجب ارتقاء شغلی حسابداران شود. در بازار کار رشته حسابداري، فارغ التحصیلان می توانند در بخش های زیر فعالیت داشته باشند:

• حسابداری

1. حسابداری بیمه: حسابداري در دفاتر موسسات کوچک و بزرگ بیمه
2. حسابداری مالیاتی: سازمان دارایی و امور مالیاتی
3. حسابداری صنعتی: حسابداري در واحدهای تولیدی و صنعتی
4. حسابداری بانک: متصدی و سرپرست شعب بانک
5. حسابداری مالی: انجام امور حسابداري کلیه موسسات تجاری و غیر انتفاعی
6. حسابداری دولتی: حسابدار یا عامل ذی حساب در کلیه ادارات دولتی و سازمان ها

• حسابرسی

در بازار کار حسابرسی فارغ التحصیلان می توانند با توجه به شاخه های مختلف، به عنوان حسابرس در دو دسته زیر مشغول به کار شوند:

1. حسابرسی داخلی: این دسته از حسابرسان رابطه نزدیکی با مدیریت دارند و مهمترین اطلاعات و گزارشات رسیدگی واحد تجاری را به صورت هفتگی، ماهانه، سالانه جمع آوری و به صورت جامع به مدیر عامل و هیئت مدیره ارائه می کنند.
2. حسابرسی مستقل: فعالیت کاری این دسته از افراد بر اساس قرارداد موسسات حسابرسی با سازمان ها و شرکت ها انجام می شود.حسابرسان مستقل بر اساس اصول و موازین حسابداری کلیه عملیات مالی واحد تجاری را بررسی و گزارشات خود را به صاحبان سهام ارائه می کنند.

حسابدار کیست

غالباً از اولین سوالاتی که افراد علاقمند به شغل حسابداری در ذهن دارند این است که رشته حسابداری چیست و اینکه حسابدار کیست؟ اما جواب این سوالات و انتخاب نرم افزار حسابداری شرکتی ساده فرداد تا حد زیادی بستگی به نوع و وسعت صنعتی دارد که حسابدار در آن فعالیت می کند.

حسابدار کیست

بی شک در دنیای امروز، دقت بیشتر از هر زمان دیگری مهم است و کلید موفقیت هر کسب و کار، برنامه ریزی مناسب مالی توسط شخص متخصص در امور مالی است. در واقع حسابدار است که با رعایت اصول به تکامل نظام مالی شرکت کمک می کند.

به طور کلی حسابدار داده های مالی را ضبط، جمع آوری و تجزیه و تحلیل می کند و از سوابق مالی جمع شده، گزارشات و صورت های مالی را جهت تجزیه و تحلیل تهیه و بررسی می کند. او همچنین با بررسی قیمت نرم افزار حسابداری و انتخاب بهترین آن به روند کار خود کمک می‌کند.

حسابداران معمولاً در شاخه های مالی، بیمه، صنعتی، دولتی، بانک ها و مالیاتی فعالیت می کنند که برخی حتی با حقوق وزارت کار قرارداد می‌بندند. سازمان ها به کمک  این افراد می توانند اطمینان داشته باشند که تجزیه و تحلیل داده های مالی با رعایت قوانین و مقررات مالی انجام می شود. همچنین حسابدار قادر به ارائه توصیه های استراتژیک به شرکت ها در شرایط خاص مالی است.

شغل حسابداری

متقاضیان تحصیل و فعالیت در شغل حسابداری قبل از هر تصمیمی باید به تعدادی سوال پاسخ دهند. مثلاً اینکه آیا من از خصوصیات لازم برای تبدیل شدن به یک حسابدار برخوردار هستم؟

آیا بعد از چهار سال تحصیل در دانشگاه می توانم به طور حرفه ای شغل حسابداری را شروع کنم یا اینکه به ادامه تحصیل و اخذ مدرک کارشناسی ارشد نیاز دارم؟

آیا باید برای شرکتی بزرگ کار کنم یا برای بنگاه های کوچک به صورت پروژه ای کار انجام دهم؟ لازم به ذکر است که اگر قصد استخدام در این بخش یا هر شغل دیگری را دارید ابتدا باید نوشتن رزومه را بلد باشید، چرا که نوشتن یک رزومه حرفه ای، شانس استخدامی شما را بشدت افزایش می دهد.

بیشتر کسانی که در شغل حسابداری فعالیت می کنند، در دفاتر خصوصی یا به عنوان بخشی از یک تیم شرکتی کار می کنند. ماهیت این شغل به شکلی است که ممکن است حسابدار در طول سال از یک شرکت به شرکت دیگر برای بررسی سوابق مالی رفت و آمد کند.

فراموش نکنید که برای موفقیت در شغل حسابداری باید شخصیتی مناسب داشته باشید. بنابراین مهم است که یاد بگیرید:

• صادق باشید
• عینیت، عدم تعصب و تعارض منافع را سرلوحه کار خود قرار دهید
• صلاحیت حرفه ای داشته و از اطلاعات و اسناد مالی مراقبت کنید
• به محرمانه بودن گزارشات مالی توجه کنید
• قوانین و مقررات را رعایت کنید. به قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان دقت کنید.
• از اقداماتی که باعث بی اعتبار شدن حرفه حسابداری شوند خودداری کنید

 مزایا و معایب شغل حسابداری چیست

مانند هر شغل دیگری فعالیت در شغل حسابداری نیز دارای نکات مثبت و منفی است. اما حقیقت این است که سختی و آسانی یک شغل به شرایط و اهداف افراد بستگی دارد. به عنوان مثال خرید یک اتومبیل را در نظر بگیرید. دسته ای از افراد به دنبال ایمن بودن خودرو هستند و برخی دیگر به دنبال عملکرد و سرعت اتومبیل هستند.

بنابراین مزایا و معایب شغل حسابداری بستگی به شخصیت، سبک کار و الویت های زندگی شما دارد. هنگامی که با مزایا و سختی های شغل حسابداری آشنا بشوید، مطمئناً می توانید تصمیمی آگاهانه برای انتخاب مسیر شغلی خود بگیرید.

جاذبه های شغل حسابداری

• یک شغل پایدار و رو به رشد

این شغل به زودی از بین نمی رود. هر کسب و کار کوچک، متوسط و بزرگی به یک تیم حسابداری احتیاج دارد.

• وجود پتانسیل رشد حرفه ای

افرادی که در این حوزه می‌خواهند مسئولیت و حقوق خود را افزایش دهند، می توانند از طریق تحصیلات تکمیلی و اخذ گواهینامه‌های معتبر به یک کارشناس حرفه ای تبدیل شده و فرصت‌های بسیاری را برای پیشرفت، به ویژه در شرکت های بزرگ تر پیدا کنند.

• امکان کارآفرینی وجود دارد

در این حرفه رویای رئیس خود بودن دور از ذهن نیست. اگر روحیه کارآفرینی دارید، راه اندازی یک شرکت حسابداری می تواند راهی عالی برای پیشرفت کاری تان باشد.

راه اندازی شرکت حسابداري مانند شروع هر شغل دیگری مخاطرات و ریسک های خاص خود را دارد. اما قطعاً این هدف یکی از بهترین گزینه های پیشرفت در مسیر شغلی است.

مشکلات شغل حسابداری چیست

• آموزش ادامه دارد

اگر می خواهید حسابدار حرفه ای باشید، بعد از فارغ التحصیلی هرگز یادگیری خود را متوقف نکنید. برای پیشرفت در این شغل و برای ادامه تحصیل برنامه ریزی کنید.

قوانین و استانداردهای حسابداری در حال تغییر است و شما هر روز مجبور هستید تا اطلاعات و روش های خود را به روز کنید.

• کار می تواند استرس زا باشد

هنگامی که شما به عنوان حسابدار مسئولیت مالی یک سازمان را بر عهده دارید، فشارهایی وجود دارد که می تواند موجب استرس و در خطر بودن سلامت روانی شما باشد.

• فصل شلوغ مالیاتی

کار طولانی و اضافه کاری‌های روزهای آخر هفته در شغل حسابداری عادی است، زیرا حسابداران برای مدیریت امور مالی و کسب رضایت مشتریان یا مدیر خود تلاش می کنند. برای کسب اطلاعات تکمیلی درباره اضافه کاری کارمندان و قوانین آن، حتما مقاله فرمول اضافه کاری را مطالعه کنید.

اما در ماه هایی از سال مثل تیر ماه که زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی به سازمان دارایی است، حجم کار چند برابر می شود و بعد از آن مجدد اوضاع بهتر شده، حجم و ساعت کاری کاهش می یابد.

معرفی انواع حسابداری

این شاخه گسترده و پویا است و در نتیجه تحولات اقتصادی، صنعتی و فناوری زمینه های مختلفی در آن پدید آمده است. انواع مختلفی از حسابداری برای تامین نیاز کاربران وجود دارد تا سازمان ها بتوانند بر اساس نیازها و دامنه کار خود از آنها پیروی کنند.

برخی از انواع حسابداری شامل حسابداری مدیریت، حسابداری مالی، مالیاتی، حسابداری پروژه، حسابرسی، حسابداری هزینه و غیره است. در ادامه به معرفی و توضیح تعدادی از انواع حسابداری مالی می پردازیم.

انواع حسابداری در کسب و کار

• حسابداری تولیدی

این شاخه به مدیریت دارایی های شرکت تولیدی و ایجاد تعادل میان میزان موجودی مواد اولیه و کالای تولید شده و آماده فروش می پردازد.

در حسابداری شرکتهای تولیدی تمام هزینه های تولید کالا، از هزینه مواد اولیه گرفته تا هزینه های صرف شده در فرآیند تولید کالا و بهای تمام شده ساخت کالا ارزیابی می شوند.

• حسابداری خدماتی

هدف از فعالیت شرکت های خدماتی ارائه خدمت به مشتری است و این شرکت ها هیچگونه کالای فیزیکی برای فروش ارائه نمی دهند. به عنوان مثال تعمیرگاه، آرایشگاه، شرکت های حمل و نقل و غیره نمونه هایی از شرکت های خدماتی هستند.

شرکت های خدماتی در ازای خدماتی که به مشتریان خود ارائه می کند مبلغی را به عنوان حق الزحمه دریافت می کنند. بنابراین این حوزه صرفا به ردیابی هزینه و درآمدها محدود نمی شود و اموری مانند خرید دارایی یا افزایش سرمایه شرکت های خدماتی را نیز پوشش می دهد.

اگر علاقمند هستید تعریف دقیقی از حسابداري خدماتی داشته باشید و نحوه ثبت سند در شرکت های خدماتی را آموزش ببینید به مقاله حسابداری خدماتی مراجعه نمایید.

• حسابداری بازرگانی

یکی از موضوعات مهم و حیاتی در شرکت های بازرگانی، بالا بودن گردش مالی و مدیریت معاملات به کمک حسابداری بازرگاني است. درآمد حاصل از فروش نیز یکی از اصول مهمی است که در این رشته در نظر گرفته می شود.

• حسابداری پیمانکاری

در این شاخه، با توجه به قراردادی که بین پیمانکار و کارفرما منعقد شده است، حسابدار هزینه های قرارداد را تجزیه و تحلیل کرده و سود و زیان حاصل از قرارداد را محاسبه  می کند. یک حسابدار خوب می تواند با تخصص مالیاتی خود هزینه های پیمانکاری را کاهش دهد.

• حسابداری مالی

این حوزه شامل فرآیند جمع آوری، ثبت و طبقه بندی اطلاعات معاملات تجاری شرکت است، که در قالب صورت های مالی، مورد استفاده ذینفعان شرکت قرار می گیرد.

صورت های مالی شرکت از قبیل ترازنامه، حساب سود و زیان، صورت جریان نقدی و تغییرات در حقوق صاحبان سهام باید با رعایت دقیق استانداردهای حسابداري پذیرفته شده تنظیم شوند.

• حسابداری مدیریت

اگر بخواهیم تعریف حسابداری مدیریت را بیان کنیم، شامل تجزیه و تحلیل مالی، بودجه بندی و پیش بینی، تحلیل هزینه، ارزیابی تصمیمات تجاری و زمینه های مشابه است. تمرکز اطلاعات حسابداري مدیریت عمدتاً بر ارائه اطلاعات مورد استفاده ذینفعان داخلی شرکت تمرکز دارد.

این اطلاعات دقیق تر از اطلاعاتی است که به ذینفعان خارجی شرکت (همچون سهامداران) داده می شود. تمرکز این حوزه بر رفع نیازهای اطلاعاتی مدیریت است.

• حسابداری مالیاتی

حسابداري مالیاتی شامل برنامه ریزی مالیاتی و تهیه اظهارنامه مالیاتی با رعایت اساسنامه های مختلف مربوط به مالیات است. این حوزه به مشتریان کمک می کند تا امور مربوط به مالیات را طبق قوانین مالیاتی مدیریت کنند.

این فرآیند شامل تعیین و محاسبه مالیات بر درآمد، انواع دیگر مالیات ها، پرداخت به موقع آنها به سازمان امور مالیاتی، خدمات مالیاتی دیگر مانند راه های به حداقل رساندن مالیات به صورت قانونی، ارزیابی عواقب تصمیمات مالیاتی و سایر موارد مرتبط با مالیات است.

• حسابداری هزینه

حسابداري هزینه، که گاهی به عنوان زیر مجموعه حسابداری مدیریت شناخته می شود، به ثبت، ارائه، تجزیه و تحلیل و ارزیابی هزینه های مختلف تولید اشاره دارد. این شاخه در مشاغل تولیدی بسیار مفید است، زیرا شرکت های تولیدی پیچیده ترین روند هزینه را دارند.

در حسابداری هزینه تمام هزینه های واقعی و استاندارد ارزیابی می شوند، تا مدیران با مقایسه هزینه ای واقعی در تعیین بهبود عملکرد تولید در آینده اقدامات اصلاحی را به روشی به مراتب بهتر انجام دهند.

معادله حسابداری چیست

وضعیت مالی هر کسب و کار اعم از بزرگ یا کوچک بر اساس دو مولفه اصلی ترازنامه، یعنی بدهی و دارایی ارزیابی می شود. حقوق صاحبان سهام یا همان سرمایه سومین بخش مهم از ترازنامه است و معادله حسابداری بیانگر چگونگی ارتباط این سه مولفه مهم با یکدیگر است. برای اطلاعات بیشتر در حوزه ترازنامه به مقاله ترازنامه چیست مراجعه نمایید.

معادله حسابداری پایه و اساس سیستم است که به آن معادله ترازنامه نیز گفته می شود.  این معادله  نشان می دهد که کل دارایی های شرکت با مبلغ بدهی یا سرمایه برابر است و رابطه بین این موارد را نشان می دهد:

• دارایی: وجوه نقد، موجودی، تجهیزات، حساب های دریافتی
• بدهی: حساب های قابل پرداخت، وام های کوتاه مدت، بدهی های بلند مدت
• حقوق صاحبان سهام (سرمایه): سود، سرمایه مشترک

بنابراین معادله حسابداري یک اصل اساسی و یک عنصر اساسی ترازنامه است. توصیه می شود برای اطمینان از صحت دفاتر و کنترل خطاهای احتمالی تراز آزمایشی تهیه نمایید. اگر علاقمند به یادگیری مباحث تراز آزمایشی هستید به مقاله تراز آزمایشی چهار ستونی مراجعه نمایید. معادله حسابداری به شرح زیر است:

دارایی= بدهی + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)

همچنین می توانید معادلات حسابداری را با بدهی به تنهایی محاسبه کنید:

بدهی= دارایی – سرمایه (حقوق صاحبان سرمایه)

یا حتی می توانید معادلات حسابداری را با حقوق صاحبان سهام (سرمایه) بنویسید:

حقوق صاحبان سهام (سرمایه) = دارایی – بدهی

مفاهیم حسابداری

مفاهیم اولیه حسابداري مجموعه ای از قوانین گسترده است که برای ارائه یک چارچوب اساسی در گزارشگری مالی طراحی شده است. اصول و مفروضاتی نیز وجود دارد که این رشته بر اساس آنها بنا شده است.

حسابداري زبان تجارت است و کارشناسان آن در مورد تعدادی از مفاهیم اولیه این حوزه توافق کرده اند، که در قالب صورت های مالی از آنها پیروی کنند. مفاهیم حسابداری را می توان به عنوان موضوعی توصیف کرد که حاکی از یک مفهوم کلی در مورد اصل حسابداري است.

از آنجایی که گزارشگری مالی درست متکی بر قضاوت های حرفه ای حسابداران است، آشنایی با اصول و مفاهیم اساسی حسابداری به حسابداران این اطمینان را می دهد، که با اتخاذ سیاست ها و شیوه های صحیح، اطلاعات مالی با کیفیتی را در اختیار استفاده کنندگان آن قرار دهند. در ادامه با مفروضات، اصول و محدودیت (میثاق) های حسابداری که از مهمترین مفاهیم هستند آشنا خواهیم شد.

• مفروضات حسابداری چیست

مفروضات حسابداری بیانگر چگونگی سازماندهی و فعالیت یک کسب و کار است. فرضیات اصلی ساختار چگونگی ثبت معاملات تجاری را ارائه می دهند. فرضیات اصلی در حسابداري عبارتند از:

1. دوره مالی: به دوره های کوتاه مدت و حداکثر یک ساله برای تعیین سود و زیان یک کسب و کار، دوره مالی گفته می شود.
2. تفکیک شخصیت: بر اساس این فرض حسابداري، هر واحد اقتصادی یک شخصیت حقوقی فرض می شود که می تواند بدهی، هزینه و درآمد داشته باشد و تعهداتی به واحدهای مالیاتی دارد.
3. تداوم فعالیت: به معنای تداوم فعالیت موسسه در آینده قابل پیش بینی برای اجرای عملیات، قراردادها و ایفای تعهدات است.
4. واحد اندازه گیری: در حسابداری کلیه معاملات با مقیاس پول در دفاتر و گزارشات منعکس می شود.
5. فرض تعهدی: بر اساس مبنای تعهدی بدون توجه به زمان پرداخت و دریافت وجه نقد، کلیه هزینه ها به محض تحمیل و درآمد ها به محض تحقق شناسایی و و ثبت می شوند.

مهمترین مفاهیم حسابداری

• اصول حسابداری

اصول حسابداری قوانینی هستند که شرکت ها هنگام گزارش داده های مالی باید از آنها پیروی کنند. این قوانین که به عنوان دستورالعمل و اصول اساسی می باشند، مقدماتی هستند که قوانین حسابداري دقیق تر، پیچیده تر و قانونی تر بر اساس آن ها بنا شود.

برخی از اساسی ترین اصول حسابداری به قرار زیر است:

1. بهای تمام شده: بر اساس اصل بهای تمام شده در تاریخ وقوع، کلیه رویدادهای مالی ثبت و در صورت های مالی اعمال می شود و در آینده افزایش ارزش پولی آنها شناسایی و ثبت نمی شود.
2. تطابق: در اصل مقابله هزینه با درآمد که با اصل تطابق هم شناخته می شود، سود و درآمد در همان دوره مالی شناسایی و اندازه گیری می شود. بر اساس اصل تطابق کلیه هزینه های تحمیل شده برای کسب درآمد باید در همان دوره مشخص و محاسبه شود.

1. تحقق: بر اساس اصل تحقق، شناسایی درآمد و ثبت آن در صورت های مالی زمانی انجام می شود که مبادله انجام و فرآیند کسب سود تکمیل شده باشد.
2. افشا: طبق اصل افشاء، واحد تجاری باید کلیه رویدادها و وقایع مالی تاثیرگذار بر گزارشات مالی را به طور مناسب و کامل در متن صورت های مالی اعلام کنند.

•  میثاق حسابداری

اصول محدود کننده یا میثاق ها، فرضیاتی هستند که بر اعمال استانداردها و روش های حسابداری تاثیر می گذارد. این عوامل محدود کننده فرضیات حسابداری شامل 4 اصل محدود کننده زیر است:

1. اهمیت: در اصل محدود کننده اهمیت، بنا بر وضعیت شرکت می توان یک سری از اقلام و عملکردهای ناچیز را در اعمال دقیق اصول حسابداری نادیده گرفت.
2. محافظه کاری: واحدهای تجاری نباید با روش های غیر استاندارد، دارایی و درآمد را بیشتر و بدهی و هزینه ها را کمتر از میزان واقعی در گزارشات و صورت های مالی نمایش دهند.
3.  فزونی منافع بر مخارج: تهیه اطلاعات مالی باید توجیه اقتصادی داشته باشد و بر اساس اصل فزونی منافع از مخارج، نباید هزینه تهیه این اطلاعات از منافع ناشی از استفاده این اطلاعات بیشتر باشد. 
4. اصل خصوصیات صنعت: با توجه به نوع و طبقه بندی کسب و کارها بر اساس خصوصیات آن صنعت، می توان از اصول حسابداری آن صنعت در فرآیند مالی استفاده کرد.

ابزار کار یک حسابدار چیست؟

یکی از دوستان حسابدار می گفت: وقتی به کوهی از کاغذها و اسناد روی میزم نگاه می کنم که باید در اسرع وقت آنها را برای تهیه گزارشات به مدیرم تحلیل و سپس ثبت کنم، ادامه کار برام سخت می شود. البته طی این چند سال فعالیتم به شیوه های مختلف سعی کردم این ناهماهنگی ها را مدیریت کنم اما متاسفانه نتیجه ای نگرفتم.

با خودم فکر کردم چطور ممکن است حسابداري با چندین سال تجربه هنوز نتوانسته راه حلی برای افزایش مهارت خود پیدا کند!

در پاسخ چالش دوستِ حسابدارم تصمیم گرفتم او را با ابزارهای کار یک حسابدار که آنان را قادر می سازد تا با صرف حداقل زمان، بیشترین نتیجه را از عملکرد حسابداری خود داشته باشند، آشنا کنم.

1. کتاب استانداردهای حسابداري
2. ماشین حساب
3. کامپیوتر
4. دفتر روزنامه، عمومی،کل، معین
5. اینترنت و ایمیل شخصی
6. نرم‌افزار حسابداري
7. فرم فاکتور، سفته و برات

اهمیت ابزار کار حسابدار

نرم‌افزار حسابداری چیست؟

حسابداری نه تنها دشوار، بلکه بسیار وقت گیر است. حسابدار موارد بسیار مختلفی مانند فاکتورها، هزینه ها، درآمدها، قانون مالیات های مستقیم و غیر مستقیم، ارسال لیست بیمه ، لیست حقوق، مالیات ارزش افزوده، انبار و انبارگردانی و بسیاری از موارد را باید پیگیری کند. به همین دلیل صاحبان کسب و کار یا حسابداران به نرم‌افزار حسابداری به عنوان یکی از مهمترین ابزار کار حسابدار نیاز دارند.

حسابداران می توانند کلیه برآوردها و فاکتورها را پیگیری و میزان بدهکار بودن خود یا هرگونه تاخیر در پرداختی مشتریان را مشاهده کنند.

در نرم‌افزار حسابداری گزارش سود و زیان، ترازنامه و سایر گزارشات مفید قابل مشاهده و بررسی است و علاوه بر این می توانید چندین کاربر را با ورود به حساب کاربری اختصاصی، دعوت به همکاری کنید.

نتیجه گیری

در این مقاله متوجه شدیم که حسابداری فرآیند ثبت معاملات مالی مربوط به کسب و کار است. در ادامه با رشته و شغل حسابداري آشنا شدیم و با هم به بررسی تعدادی از انواع حسابداري پرداختیم و دریافتیم که با توجه به هر حوزه کاری ممکن است حسابداري متفاوتی وجود داشته باشد. البته برای تصدی شغل حسابداری، لازم است رزومه کاری حرفه ای بنویسید تا کارفرما را با توانمندی های خود آشنا کنید.

معادله حسابداری و مفاهیم حسابداري از دیگر مباحثی بود که در این مقاله با آن آشنا شدیم که با این توضیحات در مقالات بعدی به صورت مفصل تر به تشریح وظایف حسابدار خواهیم پرداخت. در پایان شما عزیزان می توانید با ثبت سوالات و نظرات خود در قسمت دیدگاه، با کارشناسان فرداد در ارتباط باشید.