زنجیره تامین ناب چیست؟ تفاوت زنجیره تامین ناب و چابک

زنجیره تامین ناب چیست؟ محصولات به شیوه­‌های مختلف تولید شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می­‌گیرد. مصرف کنندگان در بازار رقابتی به سراغ تولیدکنندگانی می­‌روند که کیفیت تولید بالاتر و قیمت مناسب‌­تری داشته باشند، از طرف دیگر شرکت­‌ها برای بقا باید بتوانند نسبت به کاهش هزینه‌­ها، افزایش سوددهی و سرعت در پاسخ­گویی به مشتریان اقدام کنند.

برای شناخت بیشتر در مقاله پیش رو قصد داریم به مباحث زنجیره تامین ناب و تفاوت‌های آن با چابک بپردازیم تا بتوانید در برنامه حسابداری خود از موارد ذکر شده و مهم استفاده کنید. همچنین در مقاله به مزایای هر دو زنجیره خواهیم پرداخت تا تصمیم مناسبی را اتخاذ کنید.

زنجیره تأمین چیست؟

تولید یک کالا از تهیه یا استخراج ماده خام آغاز شده و تا تبدیل آن به کالای مورد نظر و تحویل کالا به مشتری و مصرف کننده نهایی ادامه می­‌یابد. به همه فعالیت‌­های مرتبطی که از استخراج مواد تا تولید کالا و تحویل آن به مصرف کننده نهایی، بر روی کالا صورت می‌گیرد، زنجیره تامین می‌­گویند.

در واقع زنجیره تامین ارتباط میان تامین کننده، تولید کننده، ارائه دهنده خدمات و مصرف کننده نهایی را امکان پذیر می­‌کند و شامل دریافت سفارش تا تولید و توزیع محصولات می‌­باشد. این تعریف به عنوان تعریف سنتی شناخته شده و امروزه تمایل بیشتر به سمت زنجیره تامین ناب است.

انواع زنجیره تأمین

همانطور که می­‌دانید زنجیره تامین خود، دارای 3 نوع مختلف است که براساس تفکرات حاکم بر زیر سیستم حسابداری زنجیره تامین و میزان اهمیت فعالیت‌­­ها شکل گرفته است. انواع زنجیره تامین به شرح توضیحات و موارد زیر می‌باشد:

1. زنجیره تامین رو به جلو یا مستقیم: این زنجیره تامین به فرآیندهایی از جمله فعالیت‌­های مربوط به تامین کنندگان، تولید کنندگان، حمل و نقل، خرده فروشی که در واقع برای تامین نیاز مصرف کننده نهایی مورد استفاده قرار می­‌گیرد اشاره دارد. به عبارت دیگر زنجیره تامین رو به جلو از تامین کننده آغاز شده و به مصرف کننده نهایی می­‌رسد.
2. زنجیره تأمین معکوس: زنجیره تامین معکوس یا لجستیک معکوس، فعالیت‌­هایی با اهداف زیست محیطی یا کسب ارزش دوباره از محصولات مورد نظر است. در زنجیره تامین معکوس هدف بازیافت محصولات یا قسمتی از آن­‌ها به چرخه تولید، حذف و یا انهدام آن‌­ها است.
3. زنجیره تامین حلقه بسته: به یکپارچه کردن زنجیره تامین روبه جلو و زنجیره تامین معکوس زنجیره تامین حلقه بسته می­‌گویند. به عبارتی در زنجیره تامین حلقه بسته با هدف بهینه سازی منابع و حداقل سازی هزینه‌­ها، کالای جدید از تامین کننده به مشتری و از مشتری به تامین کننده جهت بازیافت و با هدف زیست محیطی انتقال داده می­‌شود.

زنجیره تأمین ناب چیست؟

در تعریف زنجیره تامین اشاره کردیم که به تمامی فعالیت‌­هایی که از استخراج موادخام تا تبدیل و تحویل کالا به مصرف کننده نهایی بر روی محصول صورت می‌­گیرد، زنجیره تامین گفته می‌شود. در تعریف زنجیره تامین ناب تقریبا همان تعریف زنجیره تامین را باید در نظر گرفت.

البته باید توجه کرد که در تعریف زنجیره تامین ناب به حاکم کردن تفکر ناب در سرتاسر جریان ارزش اشاره می­‌شود، یعنی این‌که اصول و تفکر ناب باید به کل جریان ارزش تاثیر بگذارد و تمامی زنجیره تامین ارزش بهینه شود. زنجیره تامین ناب همان زنجیره تامین است با این تفاوت که استراتژی زنجیره تامین ناب این است که منابع را به نحو موثرتری استفاده کند.

مزیت‌های ناب سازی زنجیره تأمین

استفاده از زنجیره نابدر سازمان موجب می‌شود که موسسه بتواند اصول مشتری مداری را به خوبی انجام دهد و همچنین دارای مزیت‌ها و فواید دیگری نیز می‌باشد که می‌خواهیم در ادامه به آن‌ها اشاره کنیم. مزیت‌های زنجیره تامین ناب یا مزیت­‌های ناب سازی زنجیره تامین شامل موارد زیر می‌باشد:

آَشنایی با مزیت­‌های ناب سازی زنجیره تامین

تولید ناب در زنجیره تامین

تولید ناب اولین بار در کتاب «ماشین‌هایی که دنیا را تغییر دادند» در سال 1990 مطرح شد. هدف از تولید ناب استفاده از روش‌­هایی است که منجر به حذف تمامی اتلاف‌­ها در فرآیند تولید می­‌شود.

مدیریت زنجیره تامین ناب

در اقتصادهای با تورم بالا یکی از نگرانی‌­هایی که وجود دارد، افزایش لحظه­‌ای قیمت محصولات و مواد اولیه است. در نتیجه اشخاص اقدام به خرید مازاد بر نیاز می­‌کنند، اما در اقتصادهای فاقد تورم و یا تورم پایین، خرید بر اساس نیاز صورت می­‌گیرد. این نوع از مدیریت نشأت گرفته از فرهنگ مدیریتی کشور ژاپن است.

در مدیریت زنجیره تامین ناب، که مخصوص اقتصادهای فاقد تورم و یا تورم پایین است، باید هر شخص و یا شرکت در زمانی که به محصول یا کالایی نیاز دارد و تنها به میزان نیاز اقدام به خرید کند، به این نوع از مدیریت خرید، مدیریت زنجیره تامین ناب می‌­گویند.

استفاده از نرم افزار حسابداری شرکتی به شما کمک می‌کند ثبت حقوق و دستمزد را بدون ایجاد مشکل انجام دهید و بتوانید در پایان هر ماه بدون فوت وقت و دیرکرد ارسال لیست بیمه موسسات خود را انجام دهید.

طراحی زنجیره تأمین ناب باید چطور باشد؟

طراحی زنجیره ناب باید چگونه انجام شود؟ زنجیره ناب برای طراحی دارای روش‌های مختلفی می‌باشد که با توجه به تامین کنندگان و نیاز هر کدام انتخاب می‌شوند. روش‌های طراحی زنجیره تامین ناب شامل موارد زیر می‌باشد:

• تأمين‌كنندگان به لايه‌هاي مختلف تقسيم‌ می­‌شوند. لايه اول، تأمين‌كنندگان اصلي قرار گرفته و در نهایت در هر سطح تعداد كمي تأمين‌كننده وجود دارد.
• ارزیابی موقعیت فعلی و گسترش جریان ارزش برای محصولات بحرانی انجام می‌گردد.
• با هدف ایجاد یک دید از سطح بالا و ایجاد یک تیم ارزیابی یک نقشه جریان کلی ایجاد می­‌شود.
• برای نمایش جزئیات یک نقشه، زمانی اختصاص داده می­‌شود.
• نقشه جریان ارزش آینده و سطح زنجیره تامین با هدف راهنمایی برای پروژه­‌های بهبود، توسعه داده می­‌شود.
• انجام پروژه بهبود و بازگشت به مرحله اول.

ابعاد زنجیره تامین ناب

زنجیره ناب مانند هر زنجیره تامین دیگری، دارای ابعاد و اندازه‌های مختلفی می‌باشد که سازمان با توجه به آن اقدام به انجام امور لازم می‌کند. ابعاد زنجیره تامین ناب در طراحی آن بسیار تاثیر تاثیرگذار هستند و می‌توانیم از این‌ها نیز در طراحی زنجیره استفاده کنیم. ابعاد زنجیره تامین ناب شامل موارد ذکر شده در ادامه مبحث هستند:

• تأمین‌کنندگان لایه اول پعد از آغاز طراحی و 2 سال قبل از تولید مهندسان طراح دائم به شرکت را به نام مونتاژگر معرفی می‌کنند. 
•  تأمین‌کنندگان تولید و عرضه محصول را به صورت کامل برعهده دارند. به فرض مثال مونتاژگر تامین صندلی را به تامین کننده واگذار می‌کند.

تفاوت زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین چابک

زنجیره تأمین چابک چیست؟

یکی دیگر از انواع زنجیره تامین، زنجیره تامین چابک می‌باشد. هدف زنجیره تامین چابک ایجاد تغییرات اساسی در محیط کار، ارائه پاسخ به تغییرات ایجاد شده و در نهایت برآورده کردن نیازهای مشتریان است، بنابراین چابکی زنجیره تامین به توانایی یک زنجیره تامین ناب، با هدف واکنش سریع به تغییرات موجود در نیازهای مشتریان و بازار است.

چابکی زنجیره تأمین چه فوایدی دارد؟

چابکی زنجیره تامین توانایی سازمان­‌ها و شرکت­‌ها را در ارائه پاسخ سریع، به موقع، درست و مطلوب در برابر تغییرات بازار و نیازهای مشتریان افزایش می‌­دهد؛ همچنین آن­‌ها را در کسب مزیت رقابتی در اتحادیه و میان سایر رقبا تقویت می­‌کند. از دیگر فواید مهم ایجاد زنجیره تامین چابک اثربخشی هزینه­‌ها است.

مثال زنجیره تامین چابک

در ادامه برای درک بهتر مفهوم زنجیره تامین چابک مثالی را بیان کرده‌ایم. فرض کنید یک شرکت فروش مواد غذایی، اقدام به راه اندازی وب سایت کرده است، این فروشگاه در سایت موردنظر محصولات متفاوتی را به مشتریان ارائه می­‌دهد.

هنگامی که سفارش محصول ثبت می‌شود، انبارداران سفارش را دریافت و از آماده بودن محصول برای تحویل اطمینان حاصل می­‌کنند، در مرحله بعد سفارش از انبار به شرکت حمل و نقل، انتقال داده می­‌شود، در نهایت بسته موردنظر توسط مشتری دریافت خواهد شد.

مزایای زنجیره تامین چابک چیست

زنجیره تامین چابک مانند زنجیره ناب دارای مزایای مختلفی می‌باشد که بهتر است برای شناخت و تسلط کافی با مزایا آشنا شوید. مزایای زنجیره تامین چابک شامل موارد زیر است:

• افزایش انعطاف‌پذیری سازمان­‌ها و شرکت­‌ها
• امکان استفاده از فرصت‌­های کوتاه سود
• عرضه سریع­‌تر محصولات به بازار در مقایسه با سایر رقبا
• واکنش پذیری و انعطاف پذیری سریع در مقابل تغییرات ناگهانی
• پیش بینی و حذف مشکلات قبل از ایجاد مشکل اساسی
• بهبود کارایی مستمر
• کاهش هزینه­‌ها

استراتژی های زنجیره تامین چابک

برای اجرای و پیاده سازی زنجیره تامین چاک، 4 استراتژی وجود دارد که تحت عنوان موارد زیر معرفی شده‌اند:

3 پرسش و پاسخ مهم درباره زنجیره تامین ناب و چابک

موفقیت سازمان­‌ها و شرکت­‌ها با موفقیت زنجیره­‌های تأمین آن‌­ها ارتباط نزدیکی دارد، بر همین اساس بهبود زنجیره‌های تأمین دغدغه اصلی مدیران سازمان­‌ها می‌باشد. بهره‌­مندی از زنجیره‌­های تامین ناب و چابک در هدایت و مدیریت زنجیره­‌های تأمین، موفقیت آن­‌ها را تضمین می‌­کند.

در ادامه برای شناخت کامل و درک جامع مباحث ذکر شده در مقاله‌ای که خواندید، به تعدادی سوال که احتمال دادیم هنوز برایتان مبهم باقی مانده است پاسخ داده‌ایم تا بتوانیم این موضوع را کاملا به شما توضیح داده باشیم.

1- زنجیره تأمین ناب چه تغییراتی را در مجموعه اعمال می‌کند؟

همانطور که در تعریف زنجیره تامین ناب نیز آورده شده است، رویکرد زنجیره تامین ناب، تولید و ارائه محصولات در سریع­‌ترین زمان ممکن با کاهش ضایعات تولید است. این رویکرد نیز خود برگرفته از دو تفکر تولید ناب و مدیریت زنجیره تامین است.

پس می­‌توان نتیجه گرفت که زنجیره تامین ناب موجب تولید به موقع محصول، پاسخ­گویی سریع­‌تر به نیازهای مشتریان، کاهش ضایعات تولید، کاهش هزینه تولید و در نهایت رقابت پذیری سازمان با سایر رقبا می‌شود.

2- زنجیره تأمین ناب و چابک چه تفاوتی دارد؟

زنجیره تامین چابک و ناب دارای تفاوت‌هایی با هم هستند که مهم‌ترین آن، این است که زنجیره تامین ناب به حداکثر شدن پس انداز تمرکز دارد، اما تمرکز زنجیره تامین چابک بر انعطاف پذیری و توانایی مدیریت تغییرات تقاضا و بحران­‌های ناگهانی است.

زنجیره تامین ناب با کمک نرم افزار crm باعث می‌شود سازمان عملکرد بهبود تجربه مشتری را انجام دهد که این امر رضایت مشتریان و وفاداری آن‌ها به سازمان را به همراه دارد.

3- چرا باید در سازمان از زنجیره تامین چابک استفاده کرد؟

سومین و آخرین سوالی که قصد پاسخگویی به آن را داریم، دلیل استفاده از زنجیره تامین چابک است. زنجیره تامین چابک به سازمان‌­ها اجازه می‌دهد که انعطاف‌پذیر باشند، این سازمان­‌ها در صورت نیاز می­‌توانند زنجیره تامین خود را تغییر دهند و همچنین در رابطه با بیرون از سازمان، آن­‌ها قادر خواهند بود، به سرعت تقاضای مشتری را ارائه دهند و از فرصت‌های کوتاه سود بهره­‌مند شوند.

سازمان‌ها برای آن که بتوانند سوددهی سازمان خود را با استفاده از زنجیره تامین ناب افزایش دهند، باید با حداقل رساندن هزینه‌ها مشمول معافیت مالیاتی شوند. در محاسبه مالیات طبقه بندی مشاغل بسیار مهم می‌باشد.

نتیجه گیری

در بازار رقابتی و جهانی امروز، زنجیره تامین ناب و زنجیره تامین چابک، عامل مهم و حیاتی برای شرکت­‌ها و سازمان‌­ها تلقی می‌شود. زنجیره تامین علاوه بر این‌که تولیدکنندگان را در برمی­‌گیرد، شامل تامین کنندگان، انبارهای توزیع، خرده فروش‌­ها و حتی مشتریان نیز می­‌شود.

در مقاله‌ای که خواندید، سعی کردیم به تمام نکات و مفاهیم زنجیره ناب اشاره کنیم و بتوانیم شما را با مباحث مهم این زمینه آشنا کنیم. اگر سوالی برایتان مبهم باقی مانده است و یا اگر نظر و پیشنهادی در خصوص مقاله دارید، می‌توانید از طریق ثبت دیدگاه با ما در میان بگذارید.