هزینه های قابل قبول مالیاتی (ماده 147 و 148 ق.م.م)

آیا درباره هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن چیزی شنیده‌‏اید؟ مالیات یک منبع مالی اصلی برای برنامه مالی و آبادانی کشور است؛ اما اگر مبلغی که به عنوان مالیات از صاحبین کسب و کارها گرفته می‏‌شود؛ از توان مالیات ‏دهندگان بیشتر باشد باعث تخریب کسب و کارها یا نپرداختن مالیات توسط مودیان می‏‌شود.

هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، هزینه‌هایی هستند که طبق قوانین مالیاتی ایران توسط مودیان (افراد یا شرکت‌ها) به منظور کسب درآمد، صرف شده و از سوی سازمان امورمالیاتی کشور به رسمیت شناخته می‌شوند. این هزینه‌ها از درآمد مشمول مالیات کسر می‌شوند و نقش مهمی در تعیین میزان مالیات پرداختی دارند. شناخت و استفاده صحیح از این هزینه‌ها می‌تواند به کاهش بار مالیاتی و بهینه‌سازی مالیات پرداختی کمک کند.

بنابراین دولت با توجه به قانون سامانه مودیان مالیاتی برخی از هزینه‌های مودیان را قابل قبول دانسته و در زمان محاسبه مالیات، آن‌ها را کسر می‌نماید، در مقاله پیش رو قصد داریم هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی را تشریح کنیم تا بدانید که کدام هزینه‌ها در زمان مالیات کسر می‌شود.

هزینه چیست؟

در دوره حسابداری در خصوص هزینه‌ها و درآمدهای موسسات تولیدی، بازرگانی و خدماتی توضیح دادیم و دانستیم که مخارجی که یک کسب و کار در طول دوره مالی یا در طی تولید یک محصول برای ایجاد درآمد متحمل می‏‌شود، هزینه نام دارد.

هزینه ‏های قابل قبول مالیاتی چیست؟

اکنون بگویید کدام هزینه‌ها برای سازمان مالیاتی قابل قبول هستند؟ همان‏طور که پیش‏تر گفته شد، هر مجموعه کسب و کار برای رسیدن به درآمد و پیشرفت خود مخارجی را طی یک سال مالیاتی صرف می‌‏کند که اگر هزینه ها مورد قبول کارشناسان مالیاتی قرار بگیرد، باعث کسر آن‏‌ها از جمع درآمد سالانه و کاهش مالیات می‏‌گردد.

هزینه غیر قابل قبول چیست؟

در آموزش حسابداری مالیاتی گفتیم، اگر مخارجی در مجموعه مورد قبول کارشناسان مالیاتی قرار نگیرد و هزینه های غیرقابل قبول تلقی گردد، از درآمد سالانه کسر نمی‏‌شود، پس این موضوع برای کسب و کارها و پیشرفت آن‏‌ها اهمیت بسزایی دارد.

نظر کاشناسان مالیاتی درباره قابل قبول یا غیر قابل قبول بودن هزینه ها به تطبیق آن‏‌ها با معیارها و ضوابطی برمی‏‌گردد که در قانون مالیات‏‌های مستقیم ذکر شده است، البته گاهی نظرات و سلیقه شخصی کارشناسان در این موضوع دخیل است.

انواع هزینه های قابل قبول مالیاتی

هزینه های قابل قبول مالیاتی انواع مختلفی دارند که در دو دسته هزینه‌های عمومی و خاص طبقه بندی می‌شوند. هزینه های عمومی برای انجام فعالیت‌‏های تجاری پرداخت می‌‏شود و به صورت غیرمستقیم بر درآمد اشخاص تأثیر دارد و همچنین هزینه های خاص، هزینه هایی هستند که به طور مستقیم با فعالیت مجموعه ارتباط داشته و بر درآمد تأثیر مستقیمی دارد که برای هر کدام در تصویر زیر مثالی را شرح داده‌ایم.

دو دسته از هزینه های قابل قبول سازمان مالیاتی

شرایط پذیرش و بخشنامه هزینه‏ های قابل قبول مالیاتی

در ماده 147 قانون مالیات های مستقیم، شرایط پذیرش هزینه های قابل قبول مالیاتی به شرح 5 مورد زیر می‌باشد:

1. 1. در حدود و متعارف و متکی به مدارک باشد: یعنی با ارائه اسناد و مدارک معتبر از جمله صورتحساب و مدارک پرداخت بتوان این هزینه ها را اثبات کرد.
   2. منحصرا مربوط به تحصیل درآمد موسسه در دوره مالی مربوط باشد: یعنی هزینه‌‏ای که انجام شده برای کسب درآمد در همان موسسه بوده و تاریخ تحقق آن نیز مربوط به سالی باشد که اظهارنامه مالیاتی فرستاده شده است.
   3. حد نصاب‏ های مقرر شده بابت هزینه ها رعایت شده باشد: یکی از شروط پذیرش هزینه به عنوان هزینه های قابل قبول رعایت سقف تعیین شده برای آن است، برای برخی هزینه ها توسط سازمان امور مالیاتی سقفی تعیین شده است که هزینه مازاد بر سقف تعیین شده مورد قبول واقع نمی‌‏شود.
   4. هزینه های مربوط به درآمد معاف مورد قبول نیست: هزینه هایی که برای کسب درآمدهای معاف از مالیات، مالیات با نرخ صفر مالیاتی یا مالیات مقطوع انجام می‏‌گیرد، به عنوان هزینه مورد قبول نیست و در رسیدگی مالیاتی کنار گذاشته می‏‌شود و شما نمی‏‌توانید آن را از درآمدهای مشمول خود کم کنید.
   5. هزینه هایی که به شیوه تهاتری انجام شود، هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب نمی‌شود: در حقیقت، مطابق تبصره 3 ماده 147 ق.م.م تنها پذيرش هزينه‏‌های پرداختی قابل قبول مالياتی موضوع قانون مالیات‏‌های مستقیم که به شيوه تهاتری انجام نشود، از مبلغ دویست ميليون ريال به بالا امکان پذیر است و شرط پذیرش این هزینه ها، پرداخت يا تسويه وجه آن از طريق سامانه بانکی است.

ماده 147 قانون مالیات های مستقیم

متن ماده 147 به این شرح است که هزینه های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مقررات این قانون مقرر می‌‏گردد عبارت است از هزینه هایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصرا مربوط به تحصیل درآمد موسسه در دوره مالی مربوط با رعایت حد نصاب‏‌های مقرر باشد.

در مواردی که هزینه‌‏ای در این قانون پیش‏ بینی نشده یا بیش از حد نصاب‏‌های مقرر در این قانون بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون و یا مصوبه هیأت وزیران صورت گرفته باشد قابل قبول خواهد بود و تبصره‌های ماده 147 شامل موارد زیر می‌باشد:

• • تبصره 1: از لحاظ مقررات این فصل، کلیه اشخاص حقوقی و همچنین صاحبان مشاغل موضوع ماده (95) این قانون که مکلف به نگهداری دفاتر می‌‏باشند، در حکم موسسه محسوب می‌‏شوند.

همچنین هزینه های قابل قبول مالیاتی در مورد سایر صاحبان مشاغل نیز قابل پذیرش است.

• • تبصره 2: هزینه های مربوط به درآمدهایی که به موجب این قانون از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر بوده یا با نرخ مقطوع محاسبه می‏‌شود، به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی شناخته نمی‌‏شوند.
  • تبصره 3: پذیرش هزینه های پرداختی قابل قبول مالیاتی موضوع این قانون که به شیوه تهاتری انجام نشود؛ از مبلغ 50,000,000 ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریق سامانه (سیستم) بانکی خواهد بود.

در تبصره‌های ماده 147 قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص شرایط پذیرش هزینه‌های قابل قبول توضیحاتی ارائه شده است و در ادامه به ماده دیگری که در خصوص هزینه‌های قابل قبول مالیاتی می‌باشد خواهیم پرداخت.

هزینه هایی که در ماده 148 قابل قبول اعلام شده‌اند

هزینه‏ های قابل قبول مالیاتی ماده 148

در ماده 147 اصول کلی برای پذیرش هزینه ها در قسمت هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن در ماده 148 نمونه‏‌هایی از هزینه های معمول در انواع کسب و کارها و شرایط اختصاصی پذیرش هزینه ها بیان می‏‌شود که در ادامه ذکر خواهیم کرد.

بند 1 ماده 148 ق.م.م

در بند یک ماده مذکور اعلام شده است که، قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده جزء هزینه‌های قابل قبول می‌باشد.

بند 2 و 3 ماده 148 قانون مالیات‌های مستقیم

در بند 2 هزینه های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان بر اساس مقررات استخدامی موسسه به شرح موارد زیر می‌باشد:

در بند 3 ماده 148 قانون مالیات های مستقیم نیز هزینه‌های کرایه محل موسسه در صورتی که اجاری باشد، مال ‏الاجاره پرداختی طبق سند رسمی و در غیر این صورت در حدود متعارف را قابل قبول سازمان امور مالیاتی کشور می‌داند.

بند 5 و 4 ماده 148 ق.م.م

در بند 4، اجاره ‏بهای ماشین ‏آلات و ادوات مربوط به موسسه در صورتی که اجاری باشد و در بند 5 مخارج سوخت، برق، روشنایی، آب، مخابرات و ارتباطات موسسات را جزء هزینه‌های قابل قبول مالیاتی به شمار می‌آورد.

بند 6 ماده 148 قانون مالیات‌های مستقیم

در بند 6 ماده مذکور وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات و دارایی موسسه را قابل قبول می‌داند.

بند 7 و 8 ماده 148 ق.م.م

حق ‏الامتیاز پرداختی و همچنین حقوق و عوارض و مالیات ‏هایی که به سبب فعالیت موسسه به شهرداری‏‌ها و وزارتخانه‏‌ها و موسسات دولتی پرداخت می‌‏شود، به استثنای مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیات‏‌هایی که موسسه به موجب مقررات این قانون ملزم به کسر از دیگران و پرداخت آن می‌‏باشد و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداری‏‌ها پرداخت می‏‌گردد.

هزینه های مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی موسسه را قابل قبول می‌داند، اما به شرط آن که شرایط زیربرخوردار باشد:

• • اولا وجود خسارت محقق باشد.
  • ثانیا موضوع و میزان آن مشخص باشد.
  • ثالثا طبق مقررات قانون یا قراردادهای موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده یا در هر صورت از طریق دیگران جبران نشده باشد.

هزینه های فرهنگی، ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حداکثر معادل ده هزار ريال به ازای هر کارگر و بند 11 ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد اما به شرط آن که موارد زیر را برخوردار باشد:

• • اولا مربوط به فعالیت موسسه باشد.
  • ثانیا احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد.
  • ثالثا در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد، تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.

زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آن‌‏ها و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال‏‌های بعد استهلاک ‏پذیر است. نکات بند 7 ماده 148 قانون مالیات‏ های مستقیم به شرح موارد زیر می‌باشد:

• • هزینه های مالیات بر درآمد مطابق استانداردهای حسابداری به عنوان هزینه شناخته می‏‌شود اما، جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن نیست.
  • مالیات ‏های تکلیفی اگر به درستی کسر و پرداخت شده باشد، اصلا هزینه محسوب نمی‏‌گردد؛ اما اگر دریافت کننده وجه قبول نکند که مالیات از وی کسر گردد، آن را به عنوان هزینه در دفاتر ثبت می‌‏کنیم اما جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی نیست.
  • جرایم پرداختی به دولت و شهرداری‌‏ها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی نیست، اما جریمه پرداخت شده به بانک‌‏ها به استناد رای 12356/4/31 مورخ 1371/10/29 مورد قبول است.

شایان ذکر است برابر بند (18) ماده 148 ق.م.م جریمه‏ هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانک‌‏ها، صندوق تعاون، صندوق‏‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و شرکت‏‌های واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد، جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن می‏‌باشد.

بند 8 ماده 148 قانون مالیات‏ های مستقیم، هزینه های تحقیقاتی، آزمایشی و آموزشی، خرید کتاب، نشریات و لوح‏‌های فشرده، هزینه های بازاریابی تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت موسسه، بر اساس آیین نامه ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.

لیست هزینه‏ های قابل قبول مالیاتی

در ادامه لیست هزینه های‏ قابل قبول مالیاتی طبق ماده 148 قانون مالیات‏ های مستقیم را برای شما قرار خواهیم داد تا بتوانید به راحتی فایل pdf هزینه‌ها را دانلود نموده و همراه خود داشته باشید و در نرم افزار حسابداری بازرگانی و یا خدماتی ثبت کنید.

لیست هزینه‏ های غیرقابل قبول مالیاتی

با توجه به ماده 147 و 148 قانون مالیات مستقیم و توضیحات آن‏‌ها، هزینه هایی که شرایط پذیرش گفته شده در این مواد را ندارند در لیست هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی قرار می‏‌گیرند، این هزینه ها حداقل یکی از شرایط ذکر شده در تصویر زیر را دارند.

هزینه های غیرقابل قبول سازمان مالیاتی

شرایط پذیرش هزینه های قابل قبول مالیاتی

طبق ماده 147 قانون مالیات‏ های مستقیم شرایط پذیرش هزینه های قابل قبول مالیاتی به طور خلاصه شامل 5 مورد زیر می‌باشد:

• 1. اسناد و مدارک معتبر برای اثبات آن وجود داشته باشد.
  2. هزینه برای کسب درآمد در همان موسسه باشد و تاریخ آن مرتبط با سالی باشد که اظهارنامه فرستاده شده است.
  3. هزینه از حدنصاب تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی بیشتر نباشد.
  4. هزینه مربوط به کسب و کارهای معاف از مالیات، مالیات صفر یا مالیات مقطوع نباشد.
  5. اگر به شیوه تهاتری انجام شده است، هزینه قابل قبول مالیاتی نیست و اگر به شیوه تهاتری انجام نمی‏‌شود باید از مبلغ دویست میلیون ريال بیشتر بوده و پرداخت و تسویه آن از طریق سامانه بانکی انجام شده باشند.

هزینه ‏های قابل قبول مالیاتی اشخاص حقیقی و خیریه

نکات و تبصره های ماده 147 قانون مالیات‏‌های مستقیم در رابطه با هزینه های قابل قبول مالیاتی اشخاص حقیقی و خیریه به شرح موارد زیر می‌باشد:

• • مطابق بخشنامه شماره 17505/210 به موجب ماده 4 آیین ‏نامه اجرایی تبصره (4) ماده 9 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان موضوع تصویب نامه شماره 715/ت34870ک مورخ 1387/01/10

وزرای محترم عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک، کمک‏ های پرداختی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به سازمان بهزیستی کشور، جهت احداث واحدهای مسکونی برای مشمولین آیین ‏نامه، به استناد ماده 147 قانون مالیات‌‏های مستقیم جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات محسوب می‏‏‌گردد.

• • مطابق ماده 26 قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب 1396/12/20 مجلس شورای اسلامی، صد درصد هزینه های اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت احداث و تجهیز و توسعه و مناسب سازی تمامی مراکز توانبخشی، نگهداری و مراقبتی، حرفه آموزی، آموزشی، کارآفرینی، رفاهی و مسکن مورد نیاز افراد دارای معلولیت با تأیید سازمان به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب می‏‌شود.
  • مطابق بخشنامه شماره 92890 مورخ 1387/9/13، کمک‏‌های اشخاص حقیقی و حقوقی برای احداث مساجد، مصلی‌ها و مدارس علمیه به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی تلقی می‏‌شود.

اداره اوقاف و امور خیریه تنها مرجع تایید اسناد هزینه کمک اشخاص حقیقی و حقوقی برای احداث مساجد می‌‏باشند.

• • مطابق بخشنامه شماره 19484/200/ص مورخ 1392/11/06، درخصوص هزینه سود سپرده پرداختی مؤسسات مالی فاقد مجوز فعالیت از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مستنبط از مفاد ماده 147 و بند(1) ماده 148 قانون مالیات‏‌های مستقیم، سود سپرده پرداختی توسط مؤسساتی که بدون مجوز به فعالیت‏‌های موضوع ماده (1) قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی در امر واسطه ‏گری مالی (عرضه و تقاضای پول) مبادرت می‏‌نمایند.

و در حدود متعارف متکی به مدارک و منحصرا مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوط می‏‌باشد، جزء هزینه های قابل قبول موسسات یاد شده محسوب می‏‌گردد.

• • مطابق بخشنامه شماره 230/93/99 مورخ 1393/09/04 و در اجرای بند (ب) ماده 31 قانون جامع خدمات ‏رسانی به ایثارگران، به منظور تشویق کارفرمایان کارگاه‌‏ها به جذب مشمولان موضوع ماده 29 قانون یاد شده.

دولت موظف است کارفرمایانی را که با هماهنگی بنیاد پس از اخذ تعهدات لازم و انعقاد قراردادی که مبین تعهدات طرفین باشد، اقدام به جذب نیرو در راستای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز خود می‌‏نمایند، مشمول تسهیلاتی به شرح توضیحات تصویر زیر قرار دهد.

نکته مهم در خصوص کاهش مالیات کارفرمایان

در اجرای حکم مذکور در بند (ب) ماده 31 قانون مذکور، در صورتی که کارفرمایان کارگاه‌‏هایی که مشمولان موضوع ماده 29 قانون مزبور را با هماهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران در راستای تأمین نیروی انسانی جذب نمایند، صرفا معادل صد و پنجاه درصد حقوق پرداختی به ایثارگران جدید الاستخدام به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی به مدت پنج سال برخوردار می‏‌باشند.

بدیهی است، پنجاه درصد مازاد بر حقوق مذکور فاقد هرگونه ثبت حسابداری در دفاتر مودی بوده و صرفا جهت تأثیر آن در محاسبه درآمد مشمول مالیات مندرج در فرم اظهارنامه با کسر از سود و زیان ایرانی قابل اعمال می‌‏باشد.

مطابق بند (چ) ماده 7 قانون برنامه ششم توسعه، وجوه هزینه هایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور احداث، تکمیل و تجهیز فضاها، اماکن و توسعه ورزش همگانی و یا به عنوان کمک به وزارت ورزش و جوانان پرداخت می‏‌شود، با تایید وزارت مذکور به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی تلقی می‏‌گردد.

مطابق بند (ج) ماده 63 قانون برنامه ششم توسعه، هزینه کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی در احداث، توسعه، تکمیل و تجهیز فضاهای آموزشی و پرورشی، خوابگاه‏‌های شبانه ‏روزی، کتابخانه‌‏ها، سالن ‏های ورزشی وابسته به وزارت آموزش و پرورش که در چهارچوب مصوب شورای برنامه ‏ریزی و توسعه استان انجام می‏‌شود، با تأیید سازمان توسعه، نوسازی و تجهیز مدارس کشور به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب می‏‌شود.

استهلاک در ماده 149 ق.م.م

طبق ماده 149 قانون مالیات‏ های مستقیم، قسمتی از دارایی که با گذشت زمان یا عوامل دیگر بدون توجه به تغییر قیمت ارز، ارزش آن کاسته می‏‌شود استهلاک‏ پذیر شناخته می‏‌شود، هزینه های تأسیس نیز قابل استهلاک بوده و هزینه استهلاک آن‏‌ها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی  می‌‏باشد.

طبق تبصره 1 ماده 149 قانون مالیات ‏های مستقیم، افزایش بها که در اثر تجدید ارزیابی دارایی اشخاص حقوقی با رعایت استاندارد‏های حسابداری صورت می‏‌گیرد، مشمول پرداخت مالیات و درآمد نیست و هزینه استهلاک بر اثر افزایش تجدید ارزیابی به عنوان هزینه قابل قبول مالیات محسوب نمی‌‏شود.

زمانی که دارایی تجدید ارزیابی شده فروش رفته یا تعویض شود، باقی‏مانده قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در احتساب درآمد شامل مالیات، در نظر گرفته می‏‌شود.

در تبصره 2 ماده 149 قانون مالیات‏ های مستقیم بیان شده است که اگر بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا ماشین آلات مسلوب‌ المنفعه، موسسه دچار زیان شود، زیان ایجاد شده برابر ارزش مستهلک نشده دارایی منهای هزینه حاصل از فروش، به صورت کامل قابل محاسبه در حساب سود و زیان همان سال است.

حکم این تبصره، درباره دارایی‌های ارزیابی‌شده نسبت به ارزش دفتری، بدون در نظر گرفتن تجدید ارزیابی جاری است.

(اصلاحی 1394/04/31) آن قسمت از دارایی‌های استهلاک‌‏پذیر که بر اثر به‌ کارگیری یا گذشت زمان یا سایر عوامل و بدون توجه به تغییر قیمت‏‌ها ارزش آن تقلیل می‌یابد و همچنین هزینه های تأسیس، قابل استهلاک بوده و هزینه استهلاک آن‌ها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن تلقی می‌شود.

تبصره ۱ (الحاقی 1394/04/31) افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های اشخاص حقوقی، با رعایت استانداردهای حسابداری مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نیست و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی‌شود.

در زمان فروش یا معاوضه دارایی‌های تجدید ارزیابی شده، مابه‌التفاوت قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور می‌شود.

تبصره ۲ (الحاقی1394/04/31) در صورتی که بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب‌المنفعه شدن ماشین‌آلات، زیانی متوجه موسسه گردد، زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش (در صورت فروش) یک جا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال است.

حکم این تبصره در مورد دارایی‌های تجدید ارزیابی شده نسبت به ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی جاری است.

هزینه مأموریت و تبلیغات قابل قبول مالیاتی

حد نصاب هزینه مأموریت یا مسافرت به خارج از کشور طبق تصویب‌نامه 38929ت/3286 هیئت وزیران در مورخ 87/01/19، روزانه مبلغ دویست هزار تومان تعیین شده است که این مبلغ برای شرکت‌های تولیدی هر سال 180 روز، معادل 6 ماه و برای شرکت‌های غیرتولیدی 60 روز (12 میلیون تومان) و برای اشخاص حقیقی 30 روز (6 میلیون تومان) است که باید در دفاتر شرکت ثبت شده باشند و مازاد مخارج انجام‌شده جزء هزینه های غیرقابل قبول می‌باشد.

هزینه تأمین ارز (برای مابه ‏التفاوت نرخ رسمی بانک مرکزی و ارز آزاد به نسبت مجموع مبلغ مصوب) و هزینه خروج از کشور علاوه بر حدنصاب مخارج روزانه مورد پذیرش است.

اگر هزینه های تبلیغاتی و بازاریابی و هزینه های نمایشگاهی برای تولید یا ارائه خدمات دوره جاری بوده، معرفی محصولات و خدمات اصلی موسسه یا به منظور صادرات باشد جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی ماده 147 قرار می‏‌گیرد.

معیارهای هزینه‌های قابل قبول مالیاتی

طبق ماده 147 قانون مالیات‌های مستقیم، هزینه‌های قابل قبول مالیاتی باید دارای شرایط زیر باشند:

• • مربوط به تحصیل درآمد موسسه باشد: هزینه باید به طور مستقیم به فعالیت‌های کسب و کار و درآمدزایی موسسه مرتبط باشد.
  • واقعی بودن هزینه: هزینه باید به طور واقعی و با مستندات معتبر انجام شده باشد.
  • رعایت اصول و موازین قانونی: هزینه باید مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی و قانونی انجام شده باشد.

انواع هزینه‌های قابل قبول مالیاتی

هزینه‌های مستقیم: این دسته از هزینه‌ها مستقیما به تولید کالا یا خدمات مرتبط هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• • هزینه مواد اولیه و ملزومات تولید
  • هزینه حقوق و دستمزد کارکنان
  • هزینه حمل و نقل و انبارداری مواد اولیه و محصولات

هزینه‌های غیرمستقیم: هزینه‌هایی که به طور غیرمستقیم به فعالیت‌های کسب و کار مربوط می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

• • هزینه‌های اداری و دفتری
  • هزینه‌های تبیلغات و بازاریابی
  • هزینه‌های اجاره و استهلاک دارایی ها
  • هزینه‌های آب، برق و گاز
  • موارد خاص هزینه های قابل قبول

موارد خاص هزینه های قابل قبول

1. 1. استهلاک دارایی‌ها: ماده 151 قانون مالیت‌های مستقیم، روش‌ها و نرخ‌های استهلاک دارایی‌ها را تعیین می‌کند، هزینه استهلاک دارایی‌ها بر اساس جدول استهلاکات قانونی به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی شناخته می‌شود.

1. 2. هزینه‌های تحقیق و توسعه: هزینه‌های مرتبط با تحقیق و توسعه (R&D) که به منظور بهبود محصولات یا خدمات انجام می‌شوند، نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قابل قبول هستند.

1. 3. هزینه‌های آموزش و پرورش: هزینه‌هایی که صرف آموزش و پرورش کارکنان می‌شود. به شرطی که به فعالیت‌های کسب و کار مرتبط باشد، نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب می‌شود.

موارد غیر قابل قبول هزینه‌های مالیاتی

برخی هزینه‌ها به دلیل عدم ارتباط مستقیم با فعالیت‌های کسب و کار یا عدم تطابق با قوانین مالیاتی، به عنوان هزینه‌های غیرقابل قبول مالیاتی شناخته می‌شوند. این هزینه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• • • هزینه‌های شخصی و خانوادگی
    • هزینه‌های جریمه‌ها وخسارت
    • هزینه‌های مرتبط با فعالیت‌های غیرقانونی

زیان قابل قبول مالیاتی

مطابق بند 9 ماده 148 ق.م.م زیان تنها در صورتی که وجود خسارت توسط مراجع ذی صلاح تایید شده و موضوع و میزان زیان مشخص بوده و جبران زیان بر اساس مقررات قانون یا قرارداد های موجود بر عهده دیگری نبوده یا در هر صورت از طریق دیگران جبران نشده باشد یا نشود جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن است.

پاسخ به چهار سوال مهم هزینه قابل قبول مالیاتی

4 پرسش و پاسخ هزینه های قابل قبول مالیاتی

تا اینجای مقاله هزینه های قابل قبول و غیرقابل قبول مالیاتی را شرح دادیم، اکنون در ادامه می‌خواهیم به 4 پرسش مهم و پرتکرار هزینه‌های ماللاتی بپردازیم.

1. آیا پاداش هیئت مدیره نیز از جمله هزینه های قابل قبول مالیاتی است؟

پرداخت پاداش هیأت مدیره مصوب مجمع عمومی شرکت‌ها با توجه به مفاد مواد 239 و 241 قانون تجارت از محل سود خالص انجام  می‌شود و نمی‌تواند در جزو هزینه‌ های قابل قبول گردد؛ بدیهی است در هر صورت پاداش اعضای حقیقی هیأت مدیره (اعم از موظف و غیرموظف) با رعایت مقررات مالیاتی مشمول کسر مالیات حقوق می ‌باشد.

بنابراین پاداش هیئت مدیره در صورتی که مطابق ماده 241 قانون تجارت، در شرکت‌های سهامی عام از 3%  و در شرکت‌های سهامی خاص از 6% سودی که در همان سال به صاحبان سهام قابل پرداخت است، بیشتر نباشد.

همچنین این پاداش برای هر عضو موظف از معادل یک‌سال حقوق پایه وی و برای هر عضو غیرموظف از حداقل پاداش اعضای موظف هیئت‌ مدیره بیشتر نباشد، زیرگروه حقوق این اشخاص بوده و هزینه قابل قبول مالیاتی خواهد بود.

2. آیا هزینه های تحقیقاتی، از جمله هزینه های مورد قبول سازمان امور مالیاتی است؟

هزینه های تحقیقاتی در شرکت‌‏های دانش بنیان می‏‌تواند جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن باشد، اما در کشاورزی ممکن است قابل قبول نباشد.

در مورد خرید اقلام آموزشی برای رشد و آگاهی بیشتر کارکنان اگر این اقلام تحت تملک آن‏‌ها ‏قرار گیرد، امکان اعمال این هزینه ها در لیست هزینه های قابل قبول وجود دارد؛ اما اگر به کارکنان اعلام شود که باید تنها در شرکت از این اقلام استفاده کنید، جزء تعریف دارایی شرکت محسوب شده و از هزینه های قابل قبل نیست.

3. نحوه محاسبه هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی چگونه است؟

همان‏طور که پیش‏تر گفته شد هزینه هایی که شرایط گفته شده در ماده 147 قانون مالیات‏ های مستقیم را ندارند، جزء هزینه های غیرقابل قبول مالیاتی قرار می‏‌گیرند و این هزینه ها از درآمد مشمول مالیات کسر شده و جزء منابع مالیات قرار می‏‌گیرند.

هزینه‌هایی که برای سازمان مالیاتی قابل قبول هستند و از درآمد مودی کسر می‌شوند

4. آیا هزینه های قابل قبول مالیاتی در سال‌ مالی مختلف صنایع و فعالیت‌های تجاری یکسان است؟

خیر، در هر سال مالی ممکن است هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن تغییر کند و هزینه‏‌ای که امسال جزء هزینه قابل قبول محسوب می‏‌شود، سال بعد جزء هزینه های غیر قابل قبول تلقی شود یا برعکس، پس باید برای دانستن هزینه های قابل در هر سال مالی به بخشنامه‌‏های مالیاتی حاضر رجوع کرد.

همچنین براساس ماده 147 قانون مالیات‏ های مستقیم که هزینه های مرتبط با فعالیت مجموعه که بر درآمد یا سود تأثیر مستقیم دارد و در حد متعارف است را جزو هزینه های قابل قبول به حساب می‌‏آورد، بنابراین نوع و حجم فعالیت تجاری تعیین می‏‌کند چه هزینه هایی و تا چه سقفی می‏‌تواند جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی و لیست آن محسوب شود و شرایط و مقررات هر صنعت و یا فعالیت تجاری هزینه های قابل قبول خود را تعیین کند.

نتیجه گیری

شناخت دقیق هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی و استفاده صحیح از آن‌ها، نقش مهمی در کاهش بار مالیاتی و بهینه‌سازی مالیات پرداختی دارد، مودیان مالیاتی باید با توجه به مقررات مالیاتی کشور، هزینه‌های خود را به درستی مستند کنند و از رعایت اصول و موازین قانونی اطمینان حاصل کنند. آگاهی از قوانین و مقررات مالیاتی و مشاور با کارشناسان مالیاتی می‌تواند به بهبود مدیریت مالی و کاهش ریسک‌های مالیاتی کمک کند.

در مقاله‌ای که خواندید تمام سعی و تلاش خود را به کار بردیم تا بتوانیم موارد و نکات مهم هزینه‌های قابل قبول مالیاتی را ارائه دهید و کمکی به موسسات کنیم، اکنون می‌توانید پس از خواندن مقاله سوالات خود را در قسمت دیدگاه برایمان بنویسید، تا در اسرع وقت کارشناسان پاسخ دهند.